Zawołani po imieniu - Instytut Pileckiego
Dlaczego pomagali?
O „Zawołanych” mówią ich rodziny:
„Kochali ludzi: nie odmówili pomocy Żydom, którzy o nią prosili”.
„Dziadkowie moi prowadzili piekarnię. Dawali chleb Żydom. Myślę, że głęboka wiara katolicka, jej fenomen, kazał pomagać tym, którzy byli w potrzebie”.
„Byli po prostu ludźmi z sercem otwartym na drugiego człowieka”.
„Mój pradziadek mówił: każdy człowiek jest równy, nieistotne jakiego jest wyznania czy pochodzenia. Pomoc sąsiadowi w trudnej sytuacji to obowiązek”.
„Sami za dużo nie mieli, rozumieli biedę. Było ich dziesięcioro w rodzinie, więc wiedzieli, że należy się podzielić”.
„Jeden drugiemu chciał pomóc. Tak po chrześcijańsku”.
„Rodzice bardzo mało mówili na ten temat. Bali się”.
„Jak pokazuje życie, dobroć jest tym elementem życia człowieka, który jest przyczynkiem do cierpienia”.
„Dziadek był żołnierzem, niósł pomoc wszystkim ludziom niezależnie od tego, kim byli z pochodzenia. Tak był wychowany”.
„Członkowie mojej rodziny mieli świadomość, na co się narażają. Nie przeszli obojętnie wobec osób skazanych na zagładę i zapłacili za to najwyższą cenę”.
musimy zatem wiedzieć
policzyć dokładnie
zawołać po imieniu
opatrzyć na drogę
Zbigniew Herbert, "Pan Cogito o potrzebie ścisłości"
„Zawołani po imieniu”
Program upamiętniający obywateli II Rzeczypospolitej zamordowanych za pomoc osobom narodowości żydowskiej podczas II wojny światowej
„Zawołani po imieniu” to program realizowany przez Instytut Pileckiego, który przywraca pamięć o obywatelach II Rzeczypospolitej – Polakach oraz przedstawicielach innych narodowości i grup etnicznych żyjących w granicach II RP – zamordowanych przez Niemców za udzielanie pomocy Żydom w czasie Zagłady.
W latach okupacji niemieckiej każda forma wsparcia dla społeczności żydowskiej – ukrywanie, przekazywanie żywności czy ostrzeżenie przed obławą – była karana śmiercią. Ci, którzy decydowali się pomagać, często ginęli razem z całymi rodzinami i z osobami, które próbowali ocalić.
Program „Zawołani po imieniu” łączy badania historyczne, działania edukacyjne oraz upamiętnienia w przestrzeni publicznej. W jego ramach organizowane są uroczystości w miejscach, gdzie rozegrały się tragiczne wydarzenia – najczęściej w małych miejscowościach i wsiach. Ich kulminacyjnym momentem jest odsłonięcie tablicy pamiątkowej, umieszczonej na kamieniu, z inskrypcją w języku polskim i angielskim. Tablica przywołuje imiona i nazwiska zarówno ratujących, jak i ratowanych – o ile ich tożsamość udało się ustalić – przywracając ich historiom należne miejsce w pamięci zbiorowej.
Powołany w 2019 roku program upamiętnił dziesiątki osób, których ofiara przez dekady pozostawała zapomniana. Nadrzędnym celem jest uhonorowanie odwagi i człowieczeństwa ofiar, jak i przywrócenie historii lokalnym społecznościom. Niemniej ważnym jest budowanie świadomości o realiach okupacyjnych w Polsce, gdzie akt solidarności mógł kosztować życie.
„Zawołani po imieniu” to wspólna inicjatywa – rodzin ofiar, świadków historii, badaczy, lokalnych wspólnot i wszystkich, którzy chcą ocalić od zapomnienia tych, którzy w czasach radykalnego zła wybrali dobro.
Cel programu „Zawołani po imieniu”
- Upamiętnienie obywateli II RP – zarówno Polaków, jak i przedstawicieli innych narodowości i grup etnicznych żyjących w granicach II RP – zamordowanych za pomoc osobom narodowości żydowskiej podczas II wojny światowej.
- Ocalenie od zapomnienia lokalnych i rodzinnych historii oraz przywrócenie ich do pamięci zbiorowej.
- Edukacja historyczna i refleksja nad znaczeniem odwagi, solidarności i człowieczeństwa w obliczu totalitaryzmu.
Zakres działań i proces realizacji
Badania historyczne
- Przegląd archiwów, dokumentów, relacji, świadectw rodzinnych oraz lokalnych kronik.
Edukacja i wsparcie lokalne
- Warsztaty, zajęcia w szkołach i spotkania ze społecznościami lokalnymi – celem jest budowanie zrozumienia i zakorzenienia pamięci.
Kontakt z rodzinami i potomkami ratujących i ratowanych
- Dialog z rodzinami zamordowanych i ratowanych, integracja środowisk.
Uroczystość odsłonięcia tablicy
- Kluczowy moment programu – odsłonięcie kamienia z tablicą zawierającą polsko‑angielską inskrypcję imion i nazwisk ratujących oraz ratowanych.
Upowszechnianie treści
- Wystawy stacjonarne i wirtualne (Dom Bez Kantów w Warszawie), ekrany dotykowe, statystyki, lightboksy – prezentacja poprzez nowoczesne media.
Promocja w mediach i świadomości społecznej
- Kampania informacyjna, obecność w prasie, telewizji lokalnej (np. TVN, PAP), promocja konceptu pamięci indywidualnej.
Realizacja programu
Zasady zgłaszania historii
- Każda inicjatywa, wniosek, zgłoszenie opiera się na: dokumentach, relacjach świadka, potwierdzeniach historycznych, zgodzie rodzin.
Proces weryfikacji
- Ocena przez zespół Instytutu Pileckiego, konsultacje z lokalnymi badaczami, potwierdzenie tożsamości ofiar i ich ratowanych.
Tworzenie inskrypcji
- Tekst zawiera pełne imiona i nazwiska – w polskiej i angielskiej wersji, precyzując daty i okoliczności.
Wybór lokalizacji
- Miejsce odsłonięcia wybierane niedaleko miejsca tragicznych wydarzeń – często na terenie wsi, przykościelnych placów, dróg lokalnych.
Organizacja uroczystości
- Współpraca z lokalnymi władzami, samorządami, parafiami, Naczelnym Rabinem Polski, społecznościami szkolnymi.
- Oprawa: msza i modlitwa żydowska, przemówienia (w tym rodziny), odsłonięcie tablic.
Działania po uroczystości
- Publikacja zdjęć i materiałów, udostępnienie w sieci, dyskusje edukacyjne, archiwizacja danych.
Monitorowanie i dokumentacja
- Rejestr wszystkich upamiętnień, zestawień statystycznych (liczba osób, kamieni, lokalizacji)
Wartość i przesłanie
- Przypomnienie odwagi jednostek – świadectwo człowieczeństwa wobec totalitaryzmu.
- Edukacja młodego pokolenia – lekcja odpowiedzialności, solidarności i wzajemnego wsparcia.
- Model pamięci indywidualnej – wzmacnianie tożsamości lokalnej, budowanie więzi między Polakami i Żydami.
- Uniwersalny apel: „Never again” – zwłaszcza w duchu współczesnych konfliktów i migracji.
Podsumowanie
Program „Zawołani po imieniu / Called by Name” to spójna i wielowymiarowa inicjatywa, która łączy wierne badania historyczne, hołd dla ofiar, wspólnotowe wydarzenia pamięci, edukację i dialog międzykulturowy. Każda odsłonięta tablica to przypomnienie, że w czasach terroru solidarność miała imię – a ludzie, którzy za nią zapłacili, zasługują na to, by być zawołani „po imieniu”.
Miejsca upamiętnień
Upamiętnieni dotychczas
- Ignacy Ambroziak
upamiętnieni
Ignacy Ambroziak
(1896–1943)Ignacy Ambroziak został zamordowany, za pomoc Żydom, podczas pokazowej egzekucji zorganizowanej przez Niemców w złotopolickim lesie 21 listopada 1943 roku.
- Franciszek Andrzejczyk
upamiętnieni
Franciszek Andrzejczyk
(ok. 1891–1943)Upamiętniony 27 października 2019 roku w Czyżewie-Sutkach.
- Franciszek Antczak
upamiętnieni
Franciszek Antczak
(ok. 1901–1945)Franciszek Antczak za pomoc udzieloną Żydom trafił do KL Stutthof – Aussenlager Poelitz, skąd już nie wrócił.
- Franciszek Augustyniak
upamiętnieni
Franciszek Augustyniak
(ok. 1914–1943)Upamiętniony 4 czerwca 2020 roku w Sterdyni.
- Marianna Banaszek
upamiętnieni
Marianna Banaszek
(ok. 1893–1943)Upamiętniona 15 września 2020 roku w Markach.
- Władysław Banaszek
upamiętnieni
Władysław Banaszek
(ok. 1923–1943)Upamiętniony 15 września 2020 roku w Markach.
- Stanisława Banaszek
upamiętnieni
Stanisława Banaszek
(ok. 1926–1943)Upamiętniona 15 września 2020 roku w Markach.
- Wacław Budziszewski
upamiętnieni
Wacław Budziszewski
(1925–1943)Upamiętniony 22 września 2019 roku w Nurze.
- Jadwiga Długoborska
upamiętnieni
Jadwiga Długoborska
(1899–1944)Upamiętniona 29 czerwca 2019 roku w Ostrowi Mazowieckiej.
- Józefa Dmoch
upamiętnieni
Józefa Dmoch
(1898–1943)Upamiętniona 14 czerwca 2022 roku w Poświętnem
- Józef Dmoch
upamiętnieni
Józef Dmoch
(1896–1943)Upamiętniony 14 czerwca 2022 roku w Poświętnem
- Piotr Domański
upamiętnieni
Piotr Domański
(ok. 1867–1943)Upamiętniony 28 maja 2021 roku w Rzążewie.
- Franciszek Domański
upamiętnieni
Franciszek Domański
(ok. 1906–1943)Upamiętniony 28 maja 2021 roku w Rzążewie.
- Antoni Domański
upamiętnieni
Antoni Domański
(ok. 1912–1943)Upamiętniony 28 maja 2021 roku w Rzążewie.
- Zygmunt Drgas
upamiętnieni
Zygmunt Drgas
(1920–1943)Upamiętniony 4 czerwca 2020 roku w Sterdyni.
- Apolonia Gacoń
upamiętnieni
Apolonia Gacoń
(1900–1943)Upamiętniona 22 czerwca 2022 roku w Brzostku
- Stanisław Gacoń
upamiętnieni
Stanisław Gacoń
(1902–1943)Upamiętniony 22 czerwca 2022 roku w Brzostku
- Jan Gniduła
upamiętnieni
Jan Gniduła
(1872–1942)Upamiętniony 29 września 2022 r. w Majdanie Nowym.
- Katarzyna Grochowicz
upamiętnieni
Katarzyna Grochowicz
Upamiętniona 8 października 2020 roku w Starym Lipowcu.
- Jan Jantoń
upamiętnieni
Jan Jantoń
(1911–1942)Upamiętniony 22 czerwca 2022 roku w Brzostku
- Karolina Juszczykowska
upamiętnieni
Karolina Juszczykowska
(1898–1945)Upamiętniona 22 września 2020 roku w Tomaszowie Mazowieckim.
- Katarzyna Kazak
upamiętnieni
Katarzyna Kazak
(1877–1943)Upamiętniona 24 marca 2022 roku w Brzózie Królewskiej.
- Sebastian Kazak
upamiętnieni
Sebastian Kazak
(ok. 1870–1943)Upamiętniony 24 marca 2022 roku w Brzózie Królewskiej.
- Antoni Kenigsman
upamiętnieni
Antoni Kenigsman
Upamiętniony 2 lipca 2021 roku w Mikołajkach.
- Franciszek Kierylak
upamiętnieni
Franciszek Kierylak
(ok. 1884–1943)Upamiętniony 4 czerwca 2020 roku w Sterdyni.
- Piotr Kościelecki
upamiętnieni
Piotr Kościelecki
(ok. 1882–1943)Upamiętniony 9 czerwca 2021 roku w Grądach-Woniecku.
- Ewa Kotowska
upamiętnieni
Ewa Kotowska
(ok. 1889–1943)Upamiętniona 4 czerwca 2020 roku w Sterdyni.
- Stanisław Kotowski
upamiętnieni
Stanisław Kotowski
(1918–1943)Upamiętniony 4 czerwca 2020 roku w Sterdyni.
- Józef Kotowski
upamiętnieni
Józef Kotowski
(ok. 1887–1943)Upamiętniony 4 czerwca 2020 roku w Sterdyni.
- Katarzyna Kowal
upamiętnieni
Katarzyna Kowal
(1897–1942)Upamiętniona w Majdanie Nowym 29 września 2022 r.
- Józef Kowal
upamiętnieni
Józef Kowal
(1926–1942)Upamiętniony 29 września 2022 r. w Majdanie Nowym.
- Anna Kowalska
upamiętnieni
Anna Kowalska
(ok. 1922–1942)Upamiętniona 21 czerwca 2023 r. za niezłomną postawę, która prawdopodobnie ocaliła życie trzem pomagającym jej Polkom.
- Jan Kowalski
upamiętnieni
Jan Kowalski
(1906–1943)Upamiętniony 14 czerwca 2022 roku w Poświętnem
- Zofia Krasuska
upamiętnieni
Zofia Krasuska
(ok. 1908–1943)Upamiętniona 19 czerwca 2020 roku w Tworkach.
- Feliks Bogusław Krasuski
upamiętnieni
Feliks Bogusław Krasuski
(ok. 1937–1943)Upamiętniony 19 czerwca 2020 roku w Tworkach.
- Władysława Krysiewicz
upamiętnieni
Władysława Krysiewicz
(ok. 1907–1943)Upamiętniona 6 października 2019 roku w Waniewie.
- Stanisław Krysiewicz
upamiętnieni
Stanisław Krysiewicz
(ok. 1908–1943)Upamiętniony 6 października 2019 roku w Waniewie.
- Bolesław Książek
upamiętnieni
Bolesław Książek
(1899–1943)Upamiętniony 25 czerwca 2021 roku w Olesinie.
- Zofia Kur
upamiętnieni
Zofia Kur
(1900–1943)W czerwcu 1943 roku do gospodarstwa Zofii Kur przyszli trzej Żydzi. Uciekli oni z jednego z obozów pracy zlokalizowanych w Mińsku Mazowieckim i poprosili o schronienie. Byli to Lejzor Matuszewski, Berek Szafir oraz nieznany z imienia i nazwiska mężczyzna.
- Aleksander Kur
upamiętnieni
Aleksander Kur
(1925–1943)W czerwcu 1943 roku do gospodarstwa Zofii Kur, matki Aleksandra, przyszli trzej Żydzi. Uciekli oni z jednego z obozów pracy w Mińsku Mazowieckim. Poprosili o schronienie. Byli to Lejzor Matuszewski, Berek Szafir oraz nieznany z imienia i nazwiska mężczyzna
- Franciszek Kusiak
upamiętnieni
Franciszek Kusiak
(ok. 1937–1943)Upamiętniony 8 października 2020 roku w Starym Lipowcu.
- Roman Kusiak (?–1943)
upamiętnieni
Roman Kusiak (?–1943)
Upamiętniony 8 października 2020 roku w Starym Lipowcu.
- Anastazja Kusiak (?–1943)
upamiętnieni
Anastazja Kusiak (?–1943)
Upamiętniona 8 października 2020 roku w Starym Lipowcu.
- Piotr Leszczyński
upamiętnieni
Piotr Leszczyński
(ok. 1891–1943)Upamiętniony 9 czerwca 2019 roku w miejscowości Poręba-Kocęby.
- Apolonia Likos
upamiętnieni
Apolonia Likos
(1904–1943)Upamiętniona 30 września 2021 roku w Opoce Dużej.
- Piotr Likos
upamiętnieni
Piotr Likos
(1900–1943)Upamiętniony 30 września 2021 roku w Opoce Dużej.
- Marianna Lubkiewicz
upamiętnieni
Marianna Lubkiewicz
(1899–1943)Upamiętniona 24 marca 2019 roku w Sadownem.
- Stefan Lubkiewicz
upamiętnieni
Stefan Lubkiewicz
(1919–1943)Upamiętniony 24 marca 2019 roku w Sadownem.
- Leon Lubkiewicz
upamiętnieni
Leon Lubkiewicz
(1884–1943)Upamiętniony 24 marca 2019 roku w Sadownem.
- Marianna Łubiarz
upamiętnieni
Marianna Łubiarz
(1866–1942)Upamiętniona 29 września 2022 r. w Majdanie Nowym.
- Anastazja Łubiarz
upamiętnieni
Anastazja Łubiarz
(1899–1942)Upamiętniona 29 września 2022 r. w Majdanie Nowym.
- Jan Maletka
upamiętnieni
Jan Maletka
(ok. 1921–1942)Upamiętniony 25 listopada 2021 roku we wsi Treblinka.
- Katarzyna Margol
upamiętnieni
Katarzyna Margol
(1897–1942)Upamiętniona 29 września 2022 r. w Majdanie Nowym.
- Władysław Muchowski
upamiętnieni
Władysław Muchowski
(1892–1943)Władysław Muchowski został zamordowany, za pomoc Żydom, podczas pokazowej egzekucji zorganizowanej przez Niemców w złotopolickim lesie 21 listopada 1943 roku.
- Aniela Nizioł
upamiętnieni
Aniela Nizioł
(1889–1942)Aniela Nizioł, upamiętniona 3 grudnia 2023 r. w Łańcucie, jedna z pierwszych ofiar niemieckich represji za pomoc Żydom na tym terenie. Ona sama, jak i ukrywana przez nią żydowska rodzina Wolkenfeldów, zginęli z rąk Josepha Kokota – oprawcy rodziny Ulmów.
- Marian Nowicki
upamiętnieni
Marian Nowicki
(ok. 1914–1943)Upamiętniony 4 czerwca 2020 roku w Sterdyni.
- Leokadia Piątkowska
upamiętnieni
Leokadia Piątkowska
(1883–1944)Upamiętniona 26 października 2021 roku w Węgrowie.
- Stanisław Piwko
upamiętnieni
Stanisław Piwko
(ok. 1913–1943)Upamiętniony 4 czerwca 2020 roku w Sterdyni.
- Julianna Postek
upamiętnieni
Julianna Postek
(1891–1943)Upamiętniona 30 czerwca 2019 roku w Stoczku.
- Stanisław Postek
upamiętnieni
Stanisław Postek
(ok. 1883–1944)Upamiętniony 30 czerwca 2019 roku w Stoczku.
- Wacław Postek (?–?)
upamiętnieni
Wacław Postek (?–?)
Upamiętniony 30 czerwca 2019 roku w Stoczku.
- Henryk Postek (?–?)
upamiętnieni
Henryk Postek (?–?)
Upamiętniony 30 czerwca 2019 roku w Stoczku.
- Józef Pruchniewicz
upamiętnieni
Józef Pruchniewicz
(1887–1944)Upamiętniony 23 marca 2021 roku w Bieczu.
- Antoni Prusiński
upamiętnieni
Antoni Prusiński
(ok. 1910–1943)Upamiętniony 9 czerwca 2019 roku w miejscowości Poręba-Kocęby.
- Kazimierz Przekora
upamiętnieni
Kazimierz Przekora
(1900–1943)Upamiętniony 26 kwietnia 2022 roku w Hucie Mińskiej.
- Lucyna Radziejowska
upamiętnieni
Lucyna Radziejowska
(1899–1944)Upamiętniona 29 czerwca 2019 roku w Ostrowi Mazowieckiej.
- Katarzyna Rybak (?–1943)
upamiętnieni
Katarzyna Rybak (?–1943)
Upamiętniona 8 października 2020 roku w Starym Lipowcu.
- Marianna Siniarska
upamiętnieni
Marianna Siniarska
(1901–1944)Upamiętniona 10 marca 2024 r. we wsi Lutkówka (województwo mazowieckie), razem z mężem i dziećmi.
- Irena Siniarska
upamiętnieni
Irena Siniarska
(1935–1944)Upamiętniona 10 marca 2024 r. we wsi Lutkówka (województwo mazowieckie).
- Stanisław Siniarski
upamiętnieni
Stanisław Siniarski
(1899–1944)Upamiętniony 10 marca 2024 r. we wsi Lutkówka (województwo mazowieckie), razem z żoną oraz dziećmi.
- Marian Siniarski
upamiętnieni
Marian Siniarski
(1928–1944)Upamiętniony 10 marca 2024 r. we wsi Lutkówka (województwo mazowieckie).
- Edward Siniarski
upamiętnieni
Edward Siniarski
(1936–1944)Upamiętniony 10 marca 2024 r. we wsi Lutkówka (województwo mazowieckie).
- Jan Siwiński
upamiętnieni
Jan Siwiński
(ok. 1887–1943)Upamiętniony 4 czerwca 2020 roku w Sterdyni.
- Aleksandra Skłodowska
upamiętnieni
Aleksandra Skłodowska
(1862–1944)Upamiętniona 16 czerwca 2019 roku w Skłodach-Piotrowicach.
- Hieronim Skłodowski
upamiętnieni
Hieronim Skłodowski
(1905–1944)Upamiętniony 16 czerwca 2019 roku w Skłodach-Piotrowicach.
- Józef Sowa
upamiętnieni
Józef Sowa
(1902–1943)Upamiętniony 16 czerwca 2020 roku w Wierzchowisku.
- Franciszka Sowa
upamiętnieni
Franciszka Sowa
(1907–1943)Upamiętniona 16 czerwca 2020 roku w Wierzchowisku.
- Michał Stasiuk
upamiętnieni
Michał Stasiuk
(1890–1944)29 listopada 2022 roku, w Rzeszowie, Instytut Pileckiego upamiętnił Michała Stasiuka zamordowanego przez Niemców za to, że wraz z żoną Wiktorią i synem Michałem pomagał ukrywającym się w rzeszowskich podziemiach kilkudziesięciu Żydom.
- Marianna Stradowska
upamiętnieni
Marianna Stradowska
(1900–1943)Upamiętniona 15 września 2022 r. w Chmielniku.
- Wacław Stradowski
upamiętnieni
Wacław Stradowski
(1921–1943)Upamiętniony 15 września 2022 r. w Chmielniku.
- Józef Suchecki
upamiętnieni
Józef Suchecki
(1894–1943)Józef Suchecki od około 1942 roku ukrywał na strychu swojej obory kilkunastu Żydów z getta w Gniewoszowie. Zginął 17 sierpnia 1943 roku, najprawdopodobniej na skutek donosu niemieckich osadników, zastrzelony przez niemieckiego żandarma.
- Kazimierz Szabat
upamiętnieni
Kazimierz Szabat
(1902–1942)Upamiętniony 29 września 2022 r. w Majdanie Nowym.
- Kazimierz Szkop
upamiętnieni
Kazimierz Szkop
(1917–1944)Kazimierz Szkop został zgilotynowany z wyroku niemieckiego sądu w Królewcu 26 września 1944 roku, za pomoc i ukrywanie dwóch Żydów w gospodarstwie swojej matki.
- Stanisława Trzcińska
upamiętnieni
Stanisława Trzcińska
(1888–1943)Stanisława Trzcińska została zamordowana w Stutthofie 5 grudnia 1943 r.
- Stefan Trzciński
upamiętnieni
Stefan Trzciński
(1921–1943)Stefan Trzciński został zamordowany za pomoc Żydom podczas pokazowej egzekucji zorganizowanej przez Niemców w złotopolickim lesie 21 listopada 1943 roku.
- Józef, Wiktoria, Antoni, Władysław, Barbara, Franciszek, Maria, Stanisława, nienarodzone dziecko (unborn baby) Ulma
upamiętnieni
Józef, Wiktoria, Antoni, Władysław, Barbara, Franciszek, Maria, Stanisława, nienarodzone dziecko (unborn baby) Ulma
Śmierć szesnastu osób, w tym siedmiorga dzieci, wstrząsnęła całą okolicą. Przez lata historia Ulmów stała się nie tylko częścią lokalnej pamięci, lecz także symbolem śmierci za pomoc Żydom.
- Zygmunt Uziębło
upamiętnieni
Zygmunt Uziębło
(ok. 1924–1943)Upamiętniony 4 czerwca 2020 roku w Sterdyni.
- Aleksandra Wiktorzak
upamiętnieni
Aleksandra Wiktorzak
(ok. 1883–1943)Upamiętniona 4 czerwca 2020 roku w Sterdyni.
- Jan Wolski
upamiętnieni
Jan Wolski
(1905–1943)Jan Wolski od około 1942 roku ukrywał na strychu obory kilkunastu Żydów z getta w Gniewoszowie. Zginął 17 sierpnia 1943 roku, najprawdopodobniej na skutek donosu niemieckich osadników, zastrzelony przez niemieckiego żandarma.
- Jan Zaręba (?–1943)
upamiętnieni
Jan Zaręba (?–1943)
Upamiętniony 8 października 2020 roku w Starym Lipowcu.
- Mieczysław Żemojtel
upamiętnieni
Mieczysław Żemojtel
(1898–1943)Mieczysław Żemojtel został zamordowany za pomoc Żydówce Annie Kowalskiej, którą wraz z bratem przyjął pod swój dach.