Kazimierz Przekora - Instytut Pileckiego

Zawołani po imieniu / Upamiętnieni

Kazimierz Przekora (1900–1943)

Upamiętniony w 2022 roku.

Upamiętniony 26 kwietnia 2022 roku w Hucie Mińskiej.

Kazimierz Przekora urodził się 14 sierpnia 1900 roku we Włodawie. Jego młodość przypadła na czasy I wojny światowej i walkę o niepodległość Polski. W 1918 roku jako ochotnik dołączył do powstającego właśnie 7 Pułku Ułanów Lubelskich, w którym walczył podczas wojny polsko-bolszewickiej. Po zakończeniu walk zdecydował się kontynuować wojskową karierę, przenosząc się do Mińska Mazowieckiego, gdzie stacjonował garnizon jednostki. W 1922 roku został podoficerem zawodowym. W trakcie ponad 20 lat służby wojskowej Kazimierz Przekora dał się poznać jako sumienny i obowiązkowy żołnierz. O jego zaangażowaniu świadczyły także uzyskane odznaczenia, w tym Krzyż Walecznych, Brązowy Krzyż Zasługi i Brązowy Medal za Długoletnią Służbę. Gdy w 1939 roku Niemcy napadły na Polskę, Kazimierz Przekora wraz z drugim rzutem 7 Pułku Ułanów Lubelskich brał udział w walkach na Lubelszczyźnie. Po klęsce Kampanii Wrześniowej i rozwiązaniu oddziału osiadł w Hucie Mińskiej.

Jeszcze przed wojną, 15 listopada 1924 roku, Kazimierz Przekora poślubił Helenę Miąsek zamieszkałą w Hucie Mińskiej. Małżeństwo doczekało się dwojga dzieci: Henryka i Wandy. Szczęście rodzinne przerwała przedwczesna śmierć Heleny. W 1940 roku Przekora ożenił się po raz drugi – z Władysławą Książek.

Inwazja niemiecka przyniosła długie lata krwawej okupacji. Wszechobecne represje i terror wyniszczały polskie społeczeństwo. Ofiarą największych prześladowań padła ludność żydowska. W Mińsku Mazowieckim, gdzie w międzywojniu około 40% populacji stanowili Żydzi, Niemcy utworzyli getto w październiku 1940 roku, stłaczając w nim ponad pięć tysięcy Żydów. Niecałe dwa lata później, w sierpniu 1942 roku, rozpoczęli jego likwidację, wysyłając większość ofiar do obozu zagłady w Treblince. W trakcie akcji likwidacyjnej zastrzelili około tysiąca osób. Ci, którym udało się uniknąć egzekucji lub wywózki, rozpoczęli dramatyczną walkę o przetrwanie.

Latem 1943 roku do drzwi domu Kazimierza Przekory zapukali trzej Żydzi, prawdopodobnie uciekinierzy z obozu pracy w Mińsku Mazowieckim, prosząc o schronienie. Mimo kary śmierci grożącej za jakąkolwiek pomoc Żydom, Przekora przyjął ich pod swój dach. Kryjówkę urządził w piwnicy, pod podłogą kuchni. Córka Kazimierza, Wanda, widziała wielokrotnie, jak jej ojciec wraz z macochą Władysławą podawali ukrywanym Żydom jedzenie.

2 lipca 1943 roku Niemcy - dowodzeni przez znanego z okrucieństwa żandarma Friedricha Gutberleta - zorganizowali obławę obejmującą wsie Hutę Mińską, Cielechowiznę i Gliniak. Wydali też nakaz, by wszyscy mężczyźni stawili się na terenie szkoły w Gliniaku. Kazimierz Przekora, przed wyjściem z domu, przestrzegł ukrywanych Żydów przed zagrożeniem. Jego córka Wanda ukryła się w sąsiedztwie, u ciotki. W tym samym czasie, gdy na terenie szkoły w Gliniaku przetrzymywani byli okoliczni mieszkańcy, kilku niemieckich żandarmów przeszukało dom Kazimierza Przekory i znalazło kryjówkę. Jeden z Żydów podjął próbę ucieczki w kierunku pobliskich pól, jednak niezwłocznie został zastrzelony. Następnie żandarmi rozstrzelali pozostałych dwóch mężczyzn na tzw. dworskich polach.

Tymczasem na szkolnym placu w Gliniaku Kazimierz Przekora został oskarżony o ukrywanie Żydów. Mimo wstawiennictwa sołtysa żandarmi wyprowadzili go za szkołę, w kierunku pól, gdzie według świadków został zastrzelony przez samego Gutberleta.

Ciało Kazimierza Przekory zostało pochowane na cmentarzu w Mińsku Mazowieckim. Miejsce pochówku żydowskich mężczyzn pozostaje nieznane.

Kazimierz Przekora został upamiętniony 26 kwietnia w Hucie Mińskiej, kliknij tutaj, aby zobaczyć relację z uroczystości.