Rocznica ucieczki Witolda Pileckiego z KL Auschwitz - Instytut Pileckiego
Rocznica ucieczki Witolda Pileckiego z KL Auschwitz
Witold Pilecki dał się dobrowolnie ująć w łapance na warszawskim Żoliborzu. Trafił do KL Auschwitz, gdzie stworzył sieć obozowego ruchu oporu i zbierał dowody niemieckich zbrodni. Gdy wypełnił swoją misję, zorganizował brawurową ucieczkę z obozu.
Pilecki, działając w Tajnej Armii Polskiej (jako Tomasz Serafiński), zgłosił się na ochotnika do przeprowadzenia działań wywiadowczych w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz. Pozwolił się aresztować 19 września 1940 roku, w efekcie czego trafił do obozu, gdzie otrzymał numer 4859.
Na miejscu zorganizował konspiracyjny Związek Organizacji Wojskowej, którego struktura była oparta na "piątkach" - choć każda z pięcioosobowych grup osobno wykonywała swoje misje i zadania, wszystkie realizowały wspólny cel. Członkowie ruchu oporu zajmowali się m.in. organizacją żywności czy lżejszych prac dla schorowanych współwięźniów, a także przekazywaniem na zewnątrz informacji o obozie, które docierały do Komendy Głównej ZWZ-AK. Przygotowywano również plan odbicia obozu, do którego jednak nigdy nie doszło.
Witold Pilecki w KL Auschwitz spędził 2 lata i siedem miesięcy. Dlaczego zdecydował się na ucieczkę? Wskazówką niech będzie rozmowa ze Stanisławem Machowskim z Komendy Głównej AK, którą rotmistrz przytoczył później w swoich Raportach:
- Prowadziłem tu robotę. Ostatnio nie dostawałem żadnych dyspozycji. Obecnie Niemcy wywieźli naszych najlepszych ludzi, z którymi pracowałem. Trzeba by zaczynać od początku. Uważam, że dalsze siedzenie moje tutaj nie ma sensu. I dlatego wychodzę. Spojrzał na mnie zdziwiony i powiedział:
- No tak, rozumiem pana, leczy czy można kiedy się chce przyjeżdżać i wyjeżdżać z Auschwitz?
Odpowiedziałem:
- Można.
Pilecki uciekł z obozu w nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 roku wraz z dwoma więźniami: Janem Redzejem oraz Edwardem Ciesielskim. Wzdłuż toru kolejowego doszli do Soły, a następnie do Wisły, przez którą przepłynęli znalezioną łódką. U księdza w Alwerni dostali posiłek oraz przewodnika. Przez Tyniec, okolice Wieliczki i Puszczę Niepołomicką przedostali się do Bochni, skąd dotarli do Nowego Wiśnicza, gdzie Pilecki odnalazł prawdziwego Tomasza Serafińskiego.
Szczegóły ucieczki przybliża prof. Witold Stankowski z Instytutu Pileckiego:
Witold Pilecki jest jedną z najbardziej znanych osób, które uciekły z Auschwitz. Dziś wiadomo, że próbę ucieczki podjęło co najmniej 802 więźniów, z czego aż połowę stanowili Polacy. Wydostać z obozu udało się m.in. Kazimierzowi Piechowskiemu, który 20 czerwca 1942 roku, wraz z trzema współwięźniami, włamał się do magazynu, w jakim przechowywano m.in. umundurowanie . Zbiedzy wykradli mundury i samochód, a posługujący się biegle językiem niemieckim Piechowski na tyle przekonująco odegrał rolę nazistowskiego oficera, że wyjechał przez punkt kontrolny straży obozowej! Ta iście filmowa opowieść i postać Kazimierza Piechowskiego zainspirowały Katy Carr, brytyjską artystkę, do stworzenia utworu o tej właśnie historii:
Piosenkarka pracuje nad płytą o Witoldzie Pileckim. Zachęcamy do posłuchania naszego podcastu, w którym Katy Carr opowiada o tym, dlaczego w swojej twórczości porusza wątki związane z ważnymi dla Polski postaciami.
Rotmistrz zainspirował też innych artystów. We współpracy z Instytutem Pileckiego muzyk Łukasz L.U.C Rostkowski oraz ilustrator Przemysław TRUST Truściński stworzyli multimedialne widowisko „Pilecki. Ucieczka do wolności”.
Widowisko można było zobaczyć na żywo w Warszawie, Mrągowie, Gdyni, Wrocławie i Krakowie; niebawem zostanie wydane na DVD.
Zobacz także
- Zmiana na stanowisku dyrektora Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego
Aktualności
Zmiana na stanowisku dyrektora Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego
11 kwietnia 2024 r. decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego ze stanowiska dyrektora Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego odwołana została dr hab. Magdalena Gawin.
- Instytut dziękuje swojej założycielce
Aktualności
Instytut dziękuje swojej założycielce
Magdalena Gawin założyła Instytut Pileckiego jeszcze jako podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2016 r.
- Radosnych i błogosławionych Świąt Wielkanocnych życzy prof. Magdalena Gawin, dyrektor Instytutu Pileckiego wraz z zespołem
Aktualności
Radosnych i błogosławionych Świąt Wielkanocnych życzy prof. Magdalena Gawin, dyrektor Instytutu Pileckiego wraz z zespołem
- Piątek: Język i historia Polski dla obcokrajowców
Aktualności
Piątek: Język i historia Polski dla obcokrajowców
Zajęcia mają na celu zapoznanie odbiorców uczących się języka polskiego jako obcego z najważniejszymi wydarzeniami z historii Polski poprzez ćwiczenie kompetencji językowych na poziomie A1+/A2.
- Raport „Podoba ci się, nie podoba, cierp, moja piękna – nieukarane zbrodnie. Przemoc seksualna rosyjskich wojsk okupacyjnych wobec ukraińskich kobiet”
Aktualności
Raport „Podoba ci się, nie podoba, cierp, moja piękna – nieukarane zbrodnie. Przemoc seksualna rosyjskich wojsk okupacyjnych wobec ukraińskich kobiet”
Raport przygotowany zespół Centrum Dokumentowania Zbrodni Rosyjskich w Ukrainie im. Rafała Lemkina działający przy Instytucie Pileckiego.
- Świadectwa Centrum Lemkina na Georgetown University w Waszyngtonie
Aktualności
Świadectwa Centrum Lemkina na Georgetown University w Waszyngtonie
7 lutego 2024 r. na Georgetown University w Waszyngtonie odbyła się konferencja poświęcona dokumentowaniu i ściganiu zbrodni wojennych popełnianych na ludności cywilnej przez armię rosyjską w Ukrainie, w której wzięła udział dyrektor Instytutu Pileckiego.
- "Dom Turka". Katownia NKWD i UB w Augustowie
Aktualności
"Dom Turka". Katownia NKWD i UB w Augustowie
Poznaj historię "Domu Turka", w którym powstaje Dom Pamięci Obławy Augustowskiej Instytutu Pileckiego.
- NOWOŚĆ | Książka "Koszykowa róg Stalina"
Aktualności
NOWOŚĆ | Książka "Koszykowa róg Stalina"
Dr hab. Andrzej Zawistowski w swojej nowej książce przedstawia historię Aresztu Wewnętrznego MBP na Koszykowej. Tło opowieści stanowią dzieje najbliższej okolicy oraz losy ludzi, którzy do niego trafili – wśród nich Witold Pilecki.
- Zdrowych, pogodnych, błogosławionych Świąt Bożego Narodzenia oraz szczęśliwego Nowego Roku!
Aktualności
Zdrowych, pogodnych, błogosławionych Świąt Bożego Narodzenia oraz szczęśliwego Nowego Roku!
Zdrowych, pogodnych, błogosławionych Świąt Bożego Narodzenia oraz szczęśliwego Nowego Roku życzy dr hab. Magdalena Gawin, dyrektor Instytutu Pileckiego wraz z zespołem.
- 2023 | Agnieszka Witkowska-Krych, "Dziecko wobec Zagłady. Instytucjonalna opieka nad sierotami w getcie warszawskim"
Aktualności
2023 | Agnieszka Witkowska-Krych, "Dziecko wobec Zagłady. Instytucjonalna opieka nad sierotami w getcie warszawskim"
Książka Agnieszki Witkowskiej-Krych, "Dziecko wobec Zagłady. Instytucjonalna opieka nad sierotami w getcie warszawskim" została laureatem Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego w kategorii "naukowa książka historyczna" w 2023 r.
- 2023 | Bartłomiej Noszczak, "Orient zesłańców. Bliski Wschód w oczach Polaków ewakuowanych ze Związku Sowieckiego (1942–1945)"
Aktualności
2023 | Bartłomiej Noszczak, "Orient zesłańców. Bliski Wschód w oczach Polaków ewakuowanych ze Związku Sowieckiego (1942–1945)"
Książka Bartłomieja Noszczaka "Orient zesłańców. Bliski Wschód w oczach Polaków ewakuowanych ze Związku Sowieckiego (1942–1945)" zwyciężyła konkursie Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego w 2023 r. w kategorii II: reportaże historyczne, biografie.
- 2023 | Zbigniew Parafianowicz, Śniadanie pachnie trupem. Ukraina na wojnie
Aktualności
2023 | Zbigniew Parafianowicz, Śniadanie pachnie trupem. Ukraina na wojnie
W 2022 r. w związku z agresją Rosji na Ukrainę, Kapituła konkursu Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego stworzyła kategorię specjalną. W 2023 r. autorem najlepszej książki w tej kategorii został Zbigniew Parafianowicz.