Projekty filmowe - Instytut Pileckiego

Niektóre z nich szokują, inne wzruszają do łez - takie są notacje nagrane w ramach projektu Świadkowie Epoki. Nasi filmowcy nagrali już około 1500 notacji z osobami, które przeżyły II wojnę światową i pamiętają burzliwe czasy powojenne.

„Tam wszyscy byli fachowcy: krawcy, szewcy, kowale. I wełnę się gręplowało, i olej się biło, i młyny były żydowskie (…). Była taka Lejbowa, co trzydzieści panien albo więcej – wszystkie stroiła”. Tak swoją opowieść o świecie, którego już nie ma, rozpoczęła Eugenia Zębrowska. We wspomieniach tej 90-letniej dziś kobiety pojawia się wiele żydowskich nazwisk – niegdyś byli to jej sąsiedzi, koleżanki, znajomi. Ilu z nich zginęło, komu udało się przeżyć? W historii pani Eugenii nie brakuje relacji o pomocy udzielanej przez polskich mieszkańców mazowieckich wsi. Niestety, wielu z naszych rodaków zapłaciło za to najwyższą cenę.

To jedna z pierwszych relacji nagranych w ramach projektu „Świadkowie Epoki. Archiwum Historii Mówionej”, jaka została udostępniona na kanale YouTube. Od 2018 roku filmowcy Instytutu Pileckiego rejestrują wspomnienia ludzi, którzy przeżyli II wojnę światową, a także tych pamiętających czasy powojenne. O swoich przeżyciach opowiadają żołnierze wszystkich frontów, cywile, więźniowie polityczni, obozów koncentracyjnych, pracy przymusowej, łagrów. Świadkowie zbrodni z pobudek nacjonalistycznych i zbrodni wojennych. Sprawiedliwi i Ocaleni. Obywatele polscy, Polacy o innej przynależności państwowej, obywatele innych krajów. Wśród wspomnień z czasów powojennych znajdują się m.in. relacje o działaniach NKWD, zatrzymaniach przez służby bezpieczeństwa, stanie wojennym. O działalności Solidarności opowiadają jej członkowie, o strajkach robotniczych – ich uczestnicy. Niektóre z tych osób nigdy wcześniej nie udzielały wywiadów; inni czekali na to, aż ktoś w końcu odda im głos. Relacje zostały podzielone na bloki tematyczne; wśród nich można wymienić m.in. Zbrodnię Katyńską, Powstanie Warszawskie, Zbrodnie niemieckie podczas okupacji, Świadków Rzezi Wołyńskiej czy Obławę Augustowską.

Na bazie zarejestrowanych notacji Zespół ds. Projektów Filmowych przygotowuje także dłuższe formy dokumentalne, korzystając z materiałów archiwalnych, takich jak przedwojenne kroniki filmowe, fotografie, a nawet rysunki.

Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z opisem produkcji filmowych Instytutu Pileckiego!