„Sumienia nie da się zdelegalizować”. Głos w sprawie likwidacji Stowarzyszenia „Memoriał” - Instytut Pileckiego

Publikujemy oświadczenie w sprawie decyzji Sądu Najwyższego Federacji Rosyjskiej z 28 grudnia 2021 roku o delegalizacji Międzynarodowego Stowarzyszenia Historyczno-Oświatowego, Dobroczynnego i Obrony Praw Człowieka „Memoriał”.

                                                                                       

                                                                                        Suwałki, 17.01.2022 r.

„Sumienia nie da się zdelegalizować”. Głos w sprawie likwidacji Stowarzyszenia „Memoriał”

 

Sąd Najwyższy Federacji Rosyjskiej 28 grudnia przychylił się do wniosku rosyjskiej Prokuratury Generalnej i wydał wyrok nakazujący likwidację Międzynarodowego Stowarzyszenia „Memoriał”. To wielki cios dla walki o pamięć o milionach ofiar komunistycznego terroru na obszarze byłego Związku Sowieckiego oraz innych krajów Europy Środkowej i Wschodniej – w tym o ofiarach Obławy Augustowskiej. 

„Memoriał” od chwili powołania w 1989 r. walczy o prawdę historyczną – prawdę opartą na rzetelnej analizie dokumentów, zwłaszcza tych przechowywanych w rosyjskich archiwach, do których dostęp jest utrudniony, a w wielu przypadkach niemożliwy. Do zasług historyków związanych z „Memoriałem” należy m.in. odnalezienie notatki Ławrientija Berii z 5 marca 1940 r. zatwierdzającej realizację Zbrodni Katyńskiej oraz dokumentów dotyczących przebiegu Operacji Polskiej w ZSRS w latach 1937-1938, a także opracowanie monumentalnej Bazy Ofiar Terroru Politycznego w ZSRR, obejmującej ponad 3 mln osób, w tym setki tysięcy Polaków represjonowanych przez reżim sowiecki.

To właśnie historycy z „Memoriału” odnaleźli i opublikowali szereg kluczowych dokumentów na temat przebiegu i skutków Obławy Augustowskiej – największej zbrodni popełnionej na Polakach po II wojnie światowej. Wśród tych dokumentów jest ujawniona w 2011 r. sowiecka depesza z 21 lipca 1945 r., która potwierdza że osoby pojmane w Puszczy Augustowskiej w lipcu 1945 r., zostały rozstrzelane przez sowiecki aparat represji w nieznanym do dzisiaj miejscu. Potwierdziły się wówczas przypuszczenia rodzin ofiar Obławy Augustowskiej, że ich bliscy zostali brutalnie zamordowani.

Wiemy, że rosyjskie archiwa wciąż kryją nieodtajnione dokumenty, które mogą pomóc odpowiedzieć na nurtujące nas pytania, przede wszystkim o lokalizację dołów śmierci, w których spoczywają szczątki ofiar Obławy Augustowskiej. Aby wreszcie po latach mogły zostać odnalezione, zidentyfikowane i godnie pochowane. Jesteśmy przekonani, że wszystkie dokumenty zostaną kiedyś ujawnione, a prawda o zbrodniach komunistycznych ujrzy światło dzienne. Dlatego decyzja o likwidacji Stowarzyszenia „Memoriał” – jednego z ostatnich strażników tej prawdy w Rosji – budzi nasz głęboki sprzeciw.  

Przekazujemy wyrazy uznania i wsparcia  „Memoriałowi” – wszystkim jego członkom, aktywistom i przyjaciołom. Solidaryzujemy się z represjonowanymi rosyjskimi historykami, archiwistami i działaczami na rzecz praw człowieka. Dziękujemy za Waszą dotychczasową, wytrwałą pracę i deklarujemy gotowość wsparcia wszelkich działań na rzecz prawdy historycznej i pamięci o ofiarach zbrodni komunistycznych w XX wieku.

 „Memoriał” jest „sumieniem Rosji” – a sumienia nie da się zdelegalizować.

 

Inicjatorzy:

Magdalena Gawin, Dyrektor Instytutu Pileckiego

Danuta Gregorowicz, Prezes Związku Sybiraków – Oddział w Augustowie

Danuta Kaszlej, Prezes Klubu Historycznego im. Armii Krajowej w Augustowie

Zbigniew Kaszlej, Prezes Koła Augustów Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej

ks. Stanisław Wysocki, Prezes Związku Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej

 

Podpisali:

dr Wojciech Kozłowski, Zastępca Dyrektora Instytutu Pileckiego

Bogna Janke, Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP

Andrew Bremberg, prezes Fundacji Ofiar Komunizmu (VOC), były ambasador USA przy ONZ w Genewie

James Bartholomew, Dyrektor Museum of Communist Terror

David Satter, Fundacja Pamięci Ofiar Komunizmu (VOC)

prof. Ewa Thompson, Uniwersytet Rice’a

prof. Wojciech Śleszyński, Dyrektor Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku

prof. Małgorzata Dajnowicz, Podlaski Wojewódzki Konserwator Zabytków

prof. Claudia Weber, Uniwersytet Europejski Viadrina we Frankfurcie nad Odrą 

prof. Richard Butterwick-Pawlikowski, University College London

prof. Tadeusz Rutkowski, Uniwersytet Warszawski

prof. Patrycja Grzebyk, Uniwersytet Warszawski

prof. Maciej Urbanowski, Uniwersytet Jagielloński

prof. Grzegorz Berendt, Instytut Historii Uniwersytetu Gdańskiego

prof. Zbigniew Stawrowski, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

prof. Paweł Kaczorowski, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

prof. Wojciech Fałkowski, Uniwersytet Warszawski

prof. Marek A. Cichocki, Collegium Civitas

prof. Małgorzata Gmurczyk-Wrońska, Instytut Historii PAN

prof. Mariusz Wołos, Instytut Historii PAN, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie

prof. Włodzimierz Bolecki, Instytut Badań Literackich PAN

prof. Marek Kornat, Instytut Historii PAN

prof. Maciej Janowski, Instytut Historii PAN

prof. Piotr Madajczyk, Instytut Studiów Politycznych PAN

prof. Paweł Skibiński, Uniwersytet Warszawski

prof. Jakub Wojtkowiak, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

prof. Grzegorz Kucharczyk, Instytut Historii PAN, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami Instytutu Pileckiego

prof. Andrzej Zawistowski, Szkoła Główna Handlowa, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami Instytutu Pileckiego

prof. Witold Stankowski, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami Instytutu Pileckiego

prof. Roger Moorhouse, University of London 

prof. Piotr Nowak, Uniwersytet w Białymstoku, Kwartalnik "Kronos"

prof. Piotr Kulicki, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

dr Elizabeth Edwards Spalding, Fundacja Pamięci Ofiar Komunizmu (VOC)

dr Oktawian Kuc

dr Filip Doroszewski, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

dr Maciej Pieczyński, Instytut Literatury i Nowych Mediów Uniwersytetu Szczecińskiego, tygodnik „Do Rzeczy”

dr Karol Nawrocki, prezes Instytutu Pamięci Narodowej

dr Maciej Wyrwa, Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia

dr Marcin Zwolski, Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku

dr Tomasz Danilecki, Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku

dr Wojciech Stanisławski, Muzeum Historii Polski

dr Dmitrij Panto, Muzeum II Wojny Światowej

dr Paweł Ukielski, Wicedyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego 

dr Jerzy Brzozowski, Dyrektor Muzeum Okręgowego w Suwałkach

dr Adolf Juzwenko, Dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich

dr Łukasz Michalski, Dyrektor Państwowego Instytutu Wydawniczego

dr Radosław Wiśniewski, Muzeum Pogranicza w Działdowie 

dr Dariusz Karłowicz, Teologia Polityczna

dr Mikołaj Mirowski, redaktor naczelny kwartalnika „Pleograf”, FINA  

dr Joanna Kurczab, Instytut Nauk Prawnych PAN 

dr Mikołaj Getka-Kenig, Instytut Historii Nauki PAN

dr Wojciech Łysek, Instytut Studiów Politycznych PAN

Tomasz Stefanek, Pełnomocnik Dyrektora ds. Programowych w Instytucie Pileckiego

dr Martyna Rusiniak-Karwat, Instytut Studiów Politycznych PAN, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami Instytutu Pileckiego

dr Dorota Sadowska, Uniwersytet Warszawski

dr Krystian Wiciarz, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami Instytutu Pileckiego

dr Agnieszka Konik, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami Instytutu Pileckiego

dr Jerzy Rohoziński, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami Instytutu Pileckiego

dr Marcin Panecki, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami Instytutu Pileckiego

dr Bartłomiej Kapica, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami Instytutu Pileckiego

dr Anna Ciałowicz, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami Instytutu Pileckiego

dr Mateusz Werner, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami Instytutu Pileckiego

dr Barbara Świtalska-Starzeńska, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami Instytutu Pileckiego

dr John Cornell, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami Instytutu Pileckiego

dr Dominika Uczkiewicz, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami Instytutu Pileckiego

dr Mariola Serafin, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami Instytutu Pileckiego

dr Anna Stróż-Pawłowska, Instytut Pileckiego

Bartosz Gralicki, Pełnomocnik Dyrektora Instytutu Pileckiego ds. upamiętnienia Obławy Augustowskiej (Instytut Pileckiego)

Halina Matvijenko, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami Instytutu Pileckiego

Emilia Dziewiecka, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami Instytutu Pileckiego

Albert Stankowski, Dyrektor Muzeum Getta Warszawskiego

Robert Kostro, Dyrektor Muzeum Historii Polski

Barbara Schabowska, Dyrektor Instytutu Adama Mickiewicza

Artur Hofman, Prezes Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce

Tadeusz Radziwonowicz, Dyrektor Archiwum Państwowego w Suwałkach

Ewa Sznejder, Dyrektor Muzeum Przyrody w Drozdowie

Katarzyna Meissner, Dyrektor Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca

Barbara Bojaryn-Kazberuk, Dyrektor Podlaskiego Instytutu Kultury

Katarzyna Ziętal, Dyrektor Centrum Archiwistyki Społecznej

Małgorzata Pankowska-Dowgiało, Centrum Archiwistyki Społecznej

Piotr Legutko, redaktor naczelny TVP Historia

Dariusz Jaworski, Dyrektor Instytutu Książki

Zbigniew Gluza, prezes Ośrodka KARTA

Natalia Krzywicka, Instytut Pamięci Narodowej

Alina Nowobilska, Instytut Pileckiego

Monika Maniewska, Instytut Pileckiego

Olga Lebedeva, Instytut Pileckiego

Anna Łozińska, Instytut Pileckiego

Krzysztof Wiśniewski, Instytut Pileckiego 

Bartłomiej Zygmunt, Instytut Pileckiego

Jakub Fornalczyk, Instytut Pileckiego

Kamila Sachnowska, Instytut Pileckiego

Paulina Wiśniewska, Instytut Pileckiego

Weronika Dorociak, Instytut Pileckiego

Iwona Jabłońska, Instytut Pileckiego

Agnieszka Kleczkowska, Politechnika Łódzka

Adam Zawadzki, Prezes Fundacji „Dziękujemy za Wolność”

Małgorzata Gorczewska, Wiceprezeska Fundacji Wolność i Pokój

Dariusz Zalewski, Wiceprezes Fundacji Wolność i Pokój

Henryka Rzepecka, Stowarzyszenie Pamięci Zesłańców Sybiru

Marek Krukowski, Przewodniczący Rady Fundacji Wolność i Pokój

Witold Kowalewski, Starosta Suwalski

Artur Łuniewski, Wicestarosta Suwalski

Mirosław Karolczuk, Burmistrz Miasta Augustowa 

Alicja Dobrowolska, Przewodnicząca Rady Miejskiej w Augustowie

Andrzej Matusiewicz, Suwalski Słownik Biograficzny

Krzysztof Kosior, prawnuk Witolda Pileckiego

Tomasz Wróblewski, dziennikarz

Piotr Semka, dziennikarz

Piotr Gursztyn, dziennikarz

Magdalena Łysiak, dziennikarka

Bronisław Wildstein, dziennikarz

Dawid Wildstein, dziennikarz

Filip Memches, dziennikarz

Callum Wall

Ryszard Waszkiewicz

Katarzyna Szatkowska 

Urszula Mozol

Wojciech Stankiewicz

Wojciech Zagrajek 

Jan Łuczyszyn

Paweł Bortkiewicz

Oświadczenie jest otwarte do podpisu. Zapraszamy organizacje i osoby prywatne do wsparcia Memoriału (kliknij tu).