Zaproszenie na otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej – zapis konferencji prasowej - Instytut Pileckiego

Zaproszenie na otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej – zapis konferencji prasowej

10 lipca 2025 roku w siedzibie Instytutu Pileckiego w Augustowie odbyła się konferencja prasowa poświęcona otwarciu Domu Pamięci Obławy Augustowskiej, które odbędzie się 12 lipca.

W spotkaniu wzięli udział: prof. Krzysztof Ruchniewicz – Dyrektor Instytutu Pileckiego, Łukasz Prokorym – Marszałek Województwa Podlaskiego, Aleksandra Czerobska – Pełnomocnik Dyrektora Instytutu Pileckiego ds. upamiętnienia Obławy Augustowskiej, a także darczyńcy pamiątek rodzinnych po ofiarach Obławy Augustowskiej: Dorota Dyjuk, Helena Jolanta Sołtys oraz Ryszard Waszkiewicz. Konferencję prowadził Jan Gebert, rzecznik prasowy Instytutu Pileckiego.

Celem spotkania było zaprezentowanie historii rodzin ofiar Obławy Augustowskiej, które od 80 lat starają się o godne upamiętnienie zamordowanych członków rodzin.

Dyrektor Instytutu Pileckiego podkreślił, że otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej jest zwieńczeniem wieloletniej walki o pamięć o ofiarach tej zbrodni. – Jest to bardzo ważny etap, ale nie ostatni, gdyż nie znaleźliśmy miejsca pochówku ofiar Obławy – powiedział. Celami Instytutu w zakresie działalności w Augustowie są: badanie, popularyzowanie, a także upamiętnienie Obławy Augustowskiej. Wszystkie te działania są realizowane.

Prof. Ruchniewicz przypomniał o wydanej niedawno publikacji, która jest efektem konferencji naukowej Instytutu Pileckiego „Obława Augustowska i jej konsekwencje – stan badań i postulaty badawcze”. Wspomniał również o planach badawczych, zainspirowanych znalezionymi w piwnicy Domu Turka inskrypcjami ofiar Obławy. Celem Instytutu będzie opracowanie biogramów ofiar Obławy. Podkreślił, że problematyka związana z Obławą Augustowską jest aktualna, bo do tego rodzaju zbrodni dochodzi także dzisiaj, czego przykładem jest wojna w Ukrainie.

Marszałek Województwa Podlaskiego podkreślił wagę otwarcia Domu Pamięci Obławy Augustowskiej dla historii regionu. – To będzie jedno z najważniejszych miejsc, które mieszkańcy naszego województwa oraz turyści, którzy je odwiedzają, będą mogli zobaczyć – powiedział. Zadeklarował również wsparcie działalności Domu Pamięci przez władze województwa podlaskiego.

Helena Jolanta Sołtys, bratanica Wacława Sobolewskiego – ofiary Obławy Augustowskiej – wskazała, jak ważna jest pamięć oraz popularyzacja wiedzy o zbrodniach sowieckich. Wspominając swojego stryja, opisała go jako bardzo silnego człowieka, który jeszcze jako osoba niepełnoletnia wstąpił do szkoły podchorążych, którą ukończył z wyróżnieniem. – W czasie Obławy Augustowskiej mój stryjek utrzymywał rodzinę, był wtedy zatrudniony jako kolejarz. Został schwytany razem z 12 innymi osobami, kiedy wracał do domu – opowiadała – skuty próbował uciekać w pole, otrzymał serię z karabinu. Sowieci wsadzili go na furmankę i wywieźli do rowu. Do dzisiaj jest jedyną ofiarą Obławy Augustowskiej której ciało odnaleziono.

Ryszard Waszkiewicz, bratanek ofiary Obławy Augustowskiej, Ildefonsa Waszkiewicza, łamiącym się głosem opowiadał o losach poszukiwania prawdy o ofiarach sowieckiej zbrodni. – Pod koniec lat 80. do ojca zgłosił się Obywatelski Komitet Poszukiwań Mieszkańców Suwalszczyzny Zaginionych w Lipcu 1945 r. Po Okrągłym Stole wierzyliśmy, że Komitet coś zrobi, że coś będzie się dalej działo w kierunku wyjaśnienia prawdy. Niestety, tata, który bardzo wiele wiedział, nie dożył przesłuchania przez prokuraturę. Kiedy ojciec zmarł, mama chciała pozbyć się jego rzeczy. Wziąłem je do siebie. Pomyślałem, że muszę te rzeczy zabezpieczyć – powiedział.

Nadzieja na upamiętnienie ofiar Obławy wróciła, kiedy powstał Instytut Pileckiego i pojawił się pomysł na utworzenie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej. Ze wzruszeniem wspominał moment przekazania pamiątek rodzinnych Instytutowi Pileckiego. – Postanowiłem, że te przedmioty muszą być w tym muzeum.

Następnie Dorota Dyjuk, wnuczka Michała Wołąsewicza, zamordowanego podczas Obławy, opowiedziała o zdjęciach po swoim dziadku – amatorskim fotografie. Część z jego zdjęć podarowała na wystawę Instytutu Pileckiego. – Moim ulubionym zdjęciem jest to zrobione na ul. 3 Maja [przy tej ulicy mieści się Dom Pamięci Obławy Augustowskiej – przyp. red.], pokazujące, jak wyglądało nasze miasto właśnie przed wojną – wspomniała. Podkreśliła również osobisty charakter, jaki mają dla niej przekazane do muzeum zdjęcia. – Pamięć o wydarzeniach, mówi się, trwa trzy pokolenia. Nam się udało tę pamięć przekazać następnemu pokoleniu. Jesteśmy z tego dumni – przyznała. – Dla rodzin „obławowych”, dla naszego środowiska, jest to niezwykle ważne, że powstało takie miejsce, upamiętniające członków naszych rodzin – podkreśliła.

Po konferencji prasowej prof. Ruchniewicz oprowadził rodziny Obławy Augustowskiej po wystawie w „Domu Turka”. Była to okazja do wymiany refleksji na temat wystawy, ale przede wszystkim bardzo osobiste doświadczenie dla rodzin, które tak długo czekały na godne upamiętnienie pomordowanych przodków. Nie obyło się bez wzruszeń.            .

Dom Pamięci Obławy Augustowskiej, mieści się w dawnej katowni nazywanej „Domem Turka” (Augustów, ul. 3 Maja 16), otwarty zostanie 12 lipca 2025 roku o godzinie 13:30 (program obchodów - tutaj). Zapraszamy!

Organizatorzy: Instytut Pileckiego, Województwo Podlaskie Partnerzy: Miasto Augustów i Powiat Augustowski, Klub Historyczny im. AK w Augustowie, Bazylika NSJ, ZHP Augustów, Związek Sybiraków – Oddział w Augustowie, 1. Batalion Saperów w Augustowie, Augustowskie Placówki Kultury, Wojskowe Biuro Historyczne Patroni medialni: TVP Historia, TVP Białystok, Polskie Radio Białystok, Radio 5, Kurier Poranny, Gazeta Współczesna, Nasze Miasto Augustów, Augustów 24, KARTA, Onet.

Zobacz także