Nagroda za pielęgnowanie pamięci o zamordowanych za ukrywanie Żydów - Instytut Pileckiego
Nagroda za pielęgnowanie pamięci o zamordowanych za ukrywanie Żydów
Cecylia Borkowska od lat pielęgnuje pamięć o rodzicach, Juliannie i Stanisławie Postkach, a także o braciach, Henryku i Wacławie, którzy w czasie II wojny światowej stracili życie za ukrywanie osób pochodzenia żydowskiego.
Dyrektor Instytutu Pileckiego, dr Wojciech Kozłowski, zdecydował o przyznaniu nagrody pani Cecylii w środę 29 stycznia 2020 roku. Jak czytamy w uzasadnieniu Rady Pamięci Instytutu Pileckiego; „Pani Cecylia Borkowska występowała do Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich o wyjaśnienie sprawy mordu jej rodziny i ukrywanych przez nią Żydów, a w 1988 r. rozpoczęła starania o medal Sprawiedliwych wśród Narodów Świata dla nich. Pomimo kilkuletnich działań rodzina Postków nie otrzymała odznaczenia, ze względu na niemożliwość dotarcia do żydowskich świadków wydarzeń. Pani Cecylia Borkowska udzieliła wielu wywiadów, opowiadając o tragedii jaka dotknęła ją i jej rodzinę, tym samym pielęgnując pamięć o rodzicach i braciach. Spotyka się z rodzinami żydowskimi oraz innymi zainteresowanymi, udostępnia materiały źródłowe, pisma i fotografie dotyczące swej rodziny. (…) Rada Pamięci wydając opinię kierowała się świadectwami i materiałami źródłowymi potwierdzającymi jej działania, które są dostępne w zasobach Instytutu”.
Podstawą do przyznania nagrody w wysokości 10 tysięcy złotych jest rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 17 stycznia 2019 roku w sprawie nagród za niesienie pomocy obywatelom polskim lub Polakom o innej przynależności państwowej będących ofiarami totalitaryzmów lub pielęgnowanie pamięci o nich.
Cecylia Borkowska jest córką Julianny i Stanisława Postków, którzy przed wybuchem II wojny światowej prowadzili gospodarstwo rolne w Stoczku koło Węgrowa. Małżeństwo wychowywało ośmioro dzieci: Henryka, Wacława, Franciszka, Jerzego, Józefa, Cecylię, Mariannę i Zofię.
W lipcu 1942 roku troje uciekinierów z likwidowanego warszawskiego getta poprosiło ich o schronienie. Państwo Postkowie zdecydowali się im pomóc, pomimo grożącej za to kary śmierci. We wrześniu 1942 roku, w czasie likwidacji getta w Stoczku, do grupy ukrywanych dołączył znajomy Hajkel wraz z nieznaną z nazwiska parą. Pod koniec 1942 roku o schronienie poprosili dwaj bracia i siostra z małym dzieckiem z rodziny Majorków. Po buncie w obozie w Treblince w sierpniu 1943 do ukrywanych dołączyły kolejne osoby. W sumie w dwóch kryjówkach na terenie gospodarstwa ukrywało się 17 osób. Cecylia jako nastoletnia dziewczyna osobiście pomagała uciekinierom, m.in. przynosiła im przygotowane przez matkę pożywienie.
5 września 1943 około godziny 10.00 gospodarstwo Postków zostało otoczone przez niemiecką żandarmerię. W domu przebywali wtedy Stanisław i Julianna wraz z Henrykiem, Wacławem i Franciszkiem. Cecylia i Jerzy byli w szkole. Marianna i Zofia zbierały grzyby. Podczas przeszukania Niemcy znaleźli najpierw Żydów ukrywanych w piwnicy spalonego domu. Rozstrzelano ich w pobliskim lesie. Po wznowieniu poszukiwań Niemcy odkryli także drugi bunkier, którego mieszkańców rozstrzelano na miejscu. Żandarmi aresztowali Stanisława, Henryka i Wacława (Franciszkowi udało się zbiec). Trafili do więzienia na Pawiaku w Warszawie. Juliannę Postek Niemcy zakatowali kijami. Zmarła następnego dnia na skutek poniesionych obrażeń. Stanisław Postek nigdy nie wrócił do domu: z Pawiaka trafił do obozu w Auschwitz, gdzie zginął w marcu 1944 roku. Henryk i Wacław zostali zwolnieni, lecz po kilku miesiącach Niemcy znów zaczęli wypytywać o ukrywanie Żydów. Sytuacja rodzeństwa była bardzo trudna i znacząco pogorszyła się, gdy w czerwcu 1944 r. Niemcy ponownie zatrzymali Wacława i Henryka. Bracia już nigdy nie wrócili do domu, a ich los pozostaje nieznany.
30 czerwca 2019 r. w ramach projektu Zawołani po imieniu odsłonięto tablicę upamiętniającą Juliannę, Stanisława, Henryka i Wacława Postków. Cecylia Borkowska wspierała Instytut Pileckiego w organizacji tego wydarzenia: udostępniła rodzinne fotografie do wykorzystania w materiałach informacyjno–promocyjnych, a w czasie uroczystości odsłoniła tablicę poświęconą jej rodzinie.
Zobacz także
- Zmiana na stanowisku dyrektora Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego
Aktualności
Zmiana na stanowisku dyrektora Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego
11 kwietnia 2024 r. decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego ze stanowiska dyrektora Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego odwołana została dr hab. Magdalena Gawin.
- Instytut dziękuje swojej założycielce
Aktualności
Instytut dziękuje swojej założycielce
Magdalena Gawin założyła Instytut Pileckiego jeszcze jako podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2016 r.
- Radosnych i błogosławionych Świąt Wielkanocnych życzy prof. Magdalena Gawin, dyrektor Instytutu Pileckiego wraz z zespołem
Aktualności
Radosnych i błogosławionych Świąt Wielkanocnych życzy prof. Magdalena Gawin, dyrektor Instytutu Pileckiego wraz z zespołem
- Piątek: Język i historia Polski dla obcokrajowców
Aktualności
Piątek: Język i historia Polski dla obcokrajowców
Zajęcia mają na celu zapoznanie odbiorców uczących się języka polskiego jako obcego z najważniejszymi wydarzeniami z historii Polski poprzez ćwiczenie kompetencji językowych na poziomie A1+/A2.
- Raport „Podoba ci się, nie podoba, cierp, moja piękna – nieukarane zbrodnie. Przemoc seksualna rosyjskich wojsk okupacyjnych wobec ukraińskich kobiet”
Aktualności
Raport „Podoba ci się, nie podoba, cierp, moja piękna – nieukarane zbrodnie. Przemoc seksualna rosyjskich wojsk okupacyjnych wobec ukraińskich kobiet”
Raport przygotowany zespół Centrum Dokumentowania Zbrodni Rosyjskich w Ukrainie im. Rafała Lemkina działający przy Instytucie Pileckiego.
- Świadectwa Centrum Lemkina na Georgetown University w Waszyngtonie
Aktualności
Świadectwa Centrum Lemkina na Georgetown University w Waszyngtonie
7 lutego 2024 r. na Georgetown University w Waszyngtonie odbyła się konferencja poświęcona dokumentowaniu i ściganiu zbrodni wojennych popełnianych na ludności cywilnej przez armię rosyjską w Ukrainie, w której wzięła udział dyrektor Instytutu Pileckiego.
- "Dom Turka". Katownia NKWD i UB w Augustowie
Aktualności
"Dom Turka". Katownia NKWD i UB w Augustowie
Poznaj historię "Domu Turka", w którym powstaje Dom Pamięci Obławy Augustowskiej Instytutu Pileckiego.
- NOWOŚĆ | Książka "Koszykowa róg Stalina"
Aktualności
NOWOŚĆ | Książka "Koszykowa róg Stalina"
Dr hab. Andrzej Zawistowski w swojej nowej książce przedstawia historię Aresztu Wewnętrznego MBP na Koszykowej. Tło opowieści stanowią dzieje najbliższej okolicy oraz losy ludzi, którzy do niego trafili – wśród nich Witold Pilecki.
- Zdrowych, pogodnych, błogosławionych Świąt Bożego Narodzenia oraz szczęśliwego Nowego Roku!
Aktualności
Zdrowych, pogodnych, błogosławionych Świąt Bożego Narodzenia oraz szczęśliwego Nowego Roku!
Zdrowych, pogodnych, błogosławionych Świąt Bożego Narodzenia oraz szczęśliwego Nowego Roku życzy dr hab. Magdalena Gawin, dyrektor Instytutu Pileckiego wraz z zespołem.
- 2023 | Agnieszka Witkowska-Krych, "Dziecko wobec Zagłady. Instytucjonalna opieka nad sierotami w getcie warszawskim"
Aktualności
2023 | Agnieszka Witkowska-Krych, "Dziecko wobec Zagłady. Instytucjonalna opieka nad sierotami w getcie warszawskim"
Książka Agnieszki Witkowskiej-Krych, "Dziecko wobec Zagłady. Instytucjonalna opieka nad sierotami w getcie warszawskim" została laureatem Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego w kategorii "naukowa książka historyczna" w 2023 r.
- 2023 | Bartłomiej Noszczak, "Orient zesłańców. Bliski Wschód w oczach Polaków ewakuowanych ze Związku Sowieckiego (1942–1945)"
Aktualności
2023 | Bartłomiej Noszczak, "Orient zesłańców. Bliski Wschód w oczach Polaków ewakuowanych ze Związku Sowieckiego (1942–1945)"
Książka Bartłomieja Noszczaka "Orient zesłańców. Bliski Wschód w oczach Polaków ewakuowanych ze Związku Sowieckiego (1942–1945)" zwyciężyła konkursie Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego w 2023 r. w kategorii II: reportaże historyczne, biografie.
- 2023 | Zbigniew Parafianowicz, Śniadanie pachnie trupem. Ukraina na wojnie
Aktualności
2023 | Zbigniew Parafianowicz, Śniadanie pachnie trupem. Ukraina na wojnie
W 2022 r. w związku z agresją Rosji na Ukrainę, Kapituła konkursu Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego stworzyła kategorię specjalną. W 2023 r. autorem najlepszej książki w tej kategorii został Zbigniew Parafianowicz.