List Roni Reiner, córki ocalonego przez rodzinę Józefa Pruchniewicza - Instytut Pileckiego
List Roni Reiner, córki ocalonego przez rodzinę Józefa Pruchniewicza
Roni Reiner to córka Mosze Kuflika, jednego z Żydów, który dzięki pomocy udzielonej przez rodzinę Pruchniewiczów z Biecza przeżył okupację niemiecką. Córka ocalonego napisała list do osób obecnych na uroczystości upamiętniającej zamordowanego Polaka.
Odkąd sięgam pamięcią, Holocaust był częścią mojego życia.
Utrata rodzin i całych społeczności, narodu – to było i wciąż jest niewyobrażalne.
Zło, nienawiść, maltretowanie niewinnych, chaos i olbrzymia skala eksterminacji nie były dla mnie jedynie zasłyszanymi opowieściami, ale częścią mojego życia, córki ocalałych z Holocaustu.
Mój ojciec, świętej pamięci Moshe Kuflik, mówił nam o Holocauście, opowiadając historie, które pozostawiły trwałe ślady na jego psychice, żywe do dnia jego śmierci.
Chciał, abyśmy wiedzieli, abyśmy nie zapomnieli rodziny, która został zniszczona. Prosił nas, abyśmy nie zapomnieli tej małej wioski w Polsce – Dukli – w której urodził się i którą opuścił, nie mając jednak żadnego wyboru, po prostu dlatego, że był Żydem. Uciekał i ukrywał się, trwając przy życiu z dnia na dzień, osierocony, pozbawiony schronienia, samotny.
Jednakże tym strasznym opowieściom o okrucieństwie, w które aż trudno uwierzyć, towarzyszył promyk nadziei.
Światełkiem tym była jedna rodzina, dzięki której przeżył, przetrwał piekło długich lat wojny.
Jedna rodzina, która zaryzykowała życie, dobytek, cały swój świat, aby pomóc Żydom w tych tragicznych czasach.
Głową tej rodziny był Józef Pruchniewicz, jego żona miała na imię Maria. Ojciec opowiadał nam też, z ożywieniem, o ich córce, Jadwidze. Ojciec nazywał ją „aniołem”.
Rodzina Pruchniewiczów nie tylko wzięła pod opiekę piątkę przerażonych, zmaltretowanych ludzi, ale również otworzyła przed nimi swoją duszę. W nieludzkim świecie Pruchniewiczowie skryli ich w swym domu, pomimo olbrzymiego zagrożenia i niepewności.
Do dnia, w którym zostali wykryci. Potem już nic nie było takie jak dawniej.
Po ich wykryciu, okrutni naziści zabili Józefa.
Rodzina pozostała bez ojca, bez korzeni – dzieci stały się sierotami, a Maria wdową.
Rodzina Pruchniewiczów zapłaciła najwyższą cenę za czyn ludzkiej dobroci i współczucia, wykazując się heroiczną miłością bliźniego.
Do rodziny Pruchniewiczów bardzo pasuje cytat z Hillela Starszego: „Tam, gdzie nie ma ludzi, człowiekiem bądź”.
Świat nie może zapomnieć tych szczególnych ludzi, którzy w czasach ciemności otworzyli swoje dusze i zaryzykowali wszystko, cały swój świat, dla obcych, dla ludzi – z miłości do bliźniego, aby wyłowić go z ciemności i otoczyć światłem.
Nigdy nie zapomnimy rodziny Pruchniewiczów i jej wspaniałego, bohaterskiego czynu, tego, co uczynili w tych strasznych, przerażających czasach. Czasach zniszczenia, głębokiej nienawiści i pogardy dla ludzkiej godności.
Roni Reiner

Zobacz także
- Podziękowania dla Pani Marii
Aktualności
Podziękowania dla Pani Marii
30 czerwca 2025 r. Pani Maria Moryc, nasza Główna Księgowa, zakończyła 8-letni okres pracy w Instytucie Pileckiego.
- Utracone dziedzictwo. Losy polskich dóbr kultury w czasie II wojny światowej
Aktualności
Utracone dziedzictwo. Losy polskich dóbr kultury w czasie II wojny światowej
Kwestia losów dóbr kultury podczas II wojny światowej, stanowiąc problem w skali międzynarodowej, dotyczy szczególnie Polski, podzielonej już we wrześniu 1939 roku na dwie strefy okupacyjne administrowane przez Trzecią Rzeszę i Związek Radziecki.
- Prezentacja raportu Centrum Lemkina dokumentującego rosyjskie zbrodnie na dzieciach
Aktualności
Prezentacja raportu Centrum Lemkina dokumentującego rosyjskie zbrodnie na dzieciach
26 czerwca 2025 r. zaprezentowaliśmy raport „Skradzione dzieciństwo. Zbrodnie przeciwko dzieciom popełnione przez wojska rosyjskie”, dokumentujący relacje świadków rosyjskich zbrodni na dzieciach.
- Konferencja "Formy zaangażowania kobiet w systemach autorytarnych i totalitarnych XX wieku – Polska na europejskim tle porównawczym (1919-1989)" | CALL FOR PAPERS
Aktualności
Konferencja "Formy zaangażowania kobiet w systemach autorytarnych i totalitarnych XX wieku – Polska na europejskim tle porównawczym (1919-1989)" | CALL FOR PAPERS
Zapraszamy do udziału w ogólnopolskiej konferencji naukowej organizowanej przez Instytutu Pileckiego na temat form zaangażowania kobiet w systemach autorytarnych i totalitarnych XX wieku.
- CALL FOR PAPERS: The 80th Anniversary of the Nuremberg Trial
Aktualności
CALL FOR PAPERS: The 80th Anniversary of the Nuremberg Trial
Zapraszamy do udziału w konferencji "Unknown Legacies of the Nuremberg Trial: Regional Approaches and Perspectives in East Central Europe".
- Raport „Skradzione dzieciństwo. Zbrodnie przeciwko dzieciom popełnione przez wojska rosyjskie” | Centrum Lemkina
Aktualności
Raport „Skradzione dzieciństwo. Zbrodnie przeciwko dzieciom popełnione przez wojska rosyjskie” | Centrum Lemkina
Raport zawiera świadectwa ponad 100 obywateli Ukrainy, w tym 12 dzieci, którzy ucierpieli lub byli świadkami zbrodni przeciwko dzieciom na różnych etapach działań wojennych i okupacyjnych podczas rosyjskiej agresji przeciwko Ukrainie w latach 2014-2023.
- Głosowanie w plebiscycie Wydarzenie Historyczne Roku 2024 | Akcja "Nigdy więcej!" nominowana do konkursu!
Aktualności
Głosowanie w plebiscycie Wydarzenie Historyczne Roku 2024 | Akcja "Nigdy więcej!" nominowana do konkursu!
Ruszyło głosowanie w 18. edycji Plebiscytu Wydarzenie Historyczne Roku. Wśród nominowanych inicjatywa „Nigdy więcej!” obejmująca wydarzenia upamiętniające 85. rocznicę wybuchu II wojny światowej, organizowana przez Instytut Pileckiego.
- Wilno | Pokaz filmu Grzegorza Czerniaka „Romuald Twardowski – kompozytor w zwierciadle muzyki”
Aktualności
Wilno | Pokaz filmu Grzegorza Czerniaka „Romuald Twardowski – kompozytor w zwierciadle muzyki”
5 czerwca 2025 r. w Ambasadzie Polskiej w Wilnie, z inicjatywy Instytutu Polskiego odbył się pokaz filmu „Romuald Twardowski – kompozytor w zwierciadle muzyki”, którego współautorem jest Grzegorza Czerniak, pracownik Instytutu Pileckiego.
- Upamiętnienie polskich ofiar II wojny światowej w Berlinie
Aktualności
Upamiętnienie polskich ofiar II wojny światowej w Berlinie
Upamiętnienie polskich ofiar II wojny światowej w Berlinie
- Rozmowy z władzami samorządu Rapperswil w Szwajcarii przyspieszyły
Aktualności
Rozmowy z władzami samorządu Rapperswil w Szwajcarii przyspieszyły
Rozmowy z władzami samorządu Rapperswil w Szwajcarii przyspieszyły
- Forum Polsko-Niemieckie 2025 | Dyskusja w berlińskim oddziale Instytutu Pileckiego
Aktualności
Forum Polsko-Niemieckie 2025 | Dyskusja w berlińskim oddziale Instytutu Pileckiego
„Wspólnota na trudne czasy” – pod takim tytułem, po siedmioletniej przerwie, powróciło Forum Polsko-Niemieckie.
- Dołącz do zespołu Ośrodka Badań nad Totalitaryzmami!
Aktualności
Dołącz do zespołu Ośrodka Badań nad Totalitaryzmami!
Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami ogłosił konkursy na stanowiska w dziedzinie nauk humanistycznych. Poszukiwani są profesorowie lub profesorki, adiunkci oraz chętni na stanowiska asystenta.