Stulecie Bitwy Warszawskiej. Tryptyk "Gra o wszystko" | filmy - Instytut Pileckiego
Stulecie Bitwy Warszawskiej. Tryptyk "Gra o wszystko" | filmy
Dokładnie 100 lat temu wydarzyło się coś nieprawdopodobnego: odziały Wojska Polskiego pokonały Armię Czerwoną na przedmościu Warszawy.To była bitwa o wszystko: niepodległość, niezależność, a nawet życie. Zapraszamy na filmowy tryptyk "gra o wszystko".
Gdyby wygrali Sowieci, nie tylko dzisiejsza Polska, ale i cała Europa wyglądałyby zupełnie inaczej. Zdaniem Edgara d’Abernona, brytyjskiego dyplomaty, była to „osiemnasta najbardziej przełomowa bitwa w dziejach świata”.
A więc: „Cud nad Wisłą”? To określenie wyszło spod pióra profesora Stanisława Strońskiego, romanisty, polityka, publicysty oraz… zaciekłego przeciwnika Józefa Piłsudskiego. Choć wyrażenie stanowiło analogię do francuskiego „Cudu nad Marną” (wrzesień 1914 rok), zwycięstwa wojsk francusko-brytyjskich nad niemieckimi, pierwotnie miało wydźwięk pejoratywny. Z założenia odzierało Naczelnika Państwa, Józefa Piłsudskiego, ze splendoru i chwały: bo skoro dopuścił on do tego, że czerwonoarmiści znaleźli się o krok od stolicy, to odrodzona Rzeczypospolita Polska mogła liczyć jedynie na ingerencję sił wyższych. Fakt, iż Bitwa Warszawska 1920 zapisała się w dziejach jako „Cud nad Wisłą” to zatem chichot historii.
Historycy są zgodni: Bitwa Warszawska (1920), obok Bitwy pod Grunwaldem (1410) i Wiktorii Wiedeńskiej (1683) to najwyśmienitsze zwycięstwo militarne w dziejach Polski. Zapraszamy na I część tryptyku „Gra o wszystko”, w której wystąpili wybitni historycy, znawcy tematu: prof. Mariusz Wołos, prof. Wiesław Wysocki, prof. Janusz Odziemkowski, prof. Zbigniew Wawer, Adam Zamoyski oraz prof. Norman Davies.

Ten konflikt często określa się mianem „wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku”. To podwójny błąd. „Bolszewicka” to skrót myślowy: historycy podkreślają, że prawidłowe nazwy to „wojna polsko-sowiecka”, „wojna polsko-rosyjska” lub „wojna Polski z Rosją bolszewicką”. Z kolei „1920” to data nieprawidłowa, gdyż pierwsze starcia miały miejsce w 1919 roku, a konflikt oficjalnie zakończył się 18 marca 1921 roku, kiedy zawarto traktat pokojowy w Rydze.
Chociaż widmo „wielkiej światowej rewolucji” zawisło nad całą Europą, nie wszyscy kibicowali Polsce. Wielu zachodnich intelektualistów uwierzyło w mit „nowego państwa” – Rosja sowiecka uchodziła w ich oczach za kraj pełny dobrobytu i powszechnej szczęśliwości. Ale czerwonoarmiści nie nieśli na sztandarach pokojowych haseł. Rabowali i gwałcili, zostawiając za sobą zgliszcza, więc społeczeństwo polskie – również robotnicy i chłopi, do których rewolucjoniści kierowali swe odezwy – chwyciło za broń. Walczyli mężczyźni i kobiety, doświadczeni żołnierze oraz gimnazjaliści. Bo wszyscy rozumieli, że to „gra o wszystko”. Zapraszamy na drugą część naszego tryptyku o wojnie Polski z Rosją bolszewicką.

Zwycięstwo Polski nad Armią Czerwoną zaskoczyło opinię publiczną Europy Zachodniej. I nawet jeśli to niedowierzanie było z początku podszyte podziwem i poczuciem ulgi, to wkrótce pojawił się niepokój. Bo co się stanie, jeśli wskutek izolacji Rosji Sowieckiej wymiana handlowa z nią zostanie utrudniona?
Współcześnie niewielu zachodnich historyków jest świadomych wagi wojny Polski z Rosją bolszewicką. Jak mówi prof. Norman Davies, „Ludzie o tym nie wiedzą, nie znajdą tego w podręcznikach. W miejscu tej świadomości nadal istnieje czarna dziura”. Tym bardziej zachęcamy do obejrzenia trzeciej części tryptyku „Gra o wszystko”, zatytułowanej „Daleka <<wojenka>> na wschodzie? Reakcje Europy na wojnę polsko-sowiecką”.

Zobacz także
- Utracone dziedzictwo. Losy polskich dóbr kultury w czasie II wojny światowej
Aktualności
Utracone dziedzictwo. Losy polskich dóbr kultury w czasie II wojny światowej
Kwestia losów dóbr kultury podczas II wojny światowej, stanowiąc problem w skali międzynarodowej, dotyczy szczególnie Polski, podzielonej już we wrześniu 1939 roku na dwie strefy okupacyjne administrowane przez Trzecią Rzeszę i Związek Radziecki.
- "Lipcowi '45" – muzyczna opowieść o Ofiarach Obławy Augustowskiej | fotorelacja
Aktualności
"Lipcowi '45" – muzyczna opowieść o Ofiarach Obławy Augustowskiej | fotorelacja
W augustowskim amfiteatrze, nad jeziorem Necko, odbyło widowisko muzyczno-multimedialne. Koncert "Lipcowi '45" był zwieńczeniem organizowanych przez Instytut Pileckiego obchodów 80. rocznicy Obławy Augustowskiej.
- Za nami obchody 80. rocznicy Obławy Augustowskiej
Aktualności
Za nami obchody 80. rocznicy Obławy Augustowskiej
W dniach 12–19 lipca 2025 roku w Augustowie odbyły się obchody 80. rocznicy Obławy Augustowskiej – największej powojennej zbrodni dokonanej na Polakach.
- Porozumienie w sprawie Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego
Aktualności
Porozumienie w sprawie Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego
Dyrektorzy Instytutu Pileckiego i Muzeum Auschwitz-Birkenau porozumieli się w sprawie współpracy nad Nagrodą im. Witolda Pileckiego. Nagroda specjalna dzięki wsparciu donatora zostaje przywrócona, a termin nadsyłania prac przedłużony do 31 sierpnia.
- Nie dla fałszowania historii. Instytut Pileckiego odpowiada na tezy Grzegorza Brauna
Aktualności
Nie dla fałszowania historii. Instytut Pileckiego odpowiada na tezy Grzegorza Brauna
- Otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej
Aktualności
Otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej
12 lipca 2025 roku Instytut Pileckiego otworzył Dom Pamięci Obławy Augustowskiej.
- Zaproszenie na otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej – zapis konferencji prasowej
Aktualności
Zaproszenie na otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej – zapis konferencji prasowej
10 lipca 2025 roku w siedzibie Instytutu Pileckiego w Augustowie odbyła się konferencja prasowa poświęcona otwarciu Domu Pamięci Obławy Augustowskiej, które odbędzie się 12 lipca.
- Oświadczenie
Aktualności
Oświadczenie
Z ogromnym oburzeniem przyjmujemy słowa Grzegorza Brauna kwestionujące istnienie komór gazowych w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i obozie zagłady Auschwitz-Birkenau.
- Dyrektor Instytutu Pileckiego składa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa
Aktualności
Dyrektor Instytutu Pileckiego składa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa
Dziś, 11 lipca 2025 r., prof. Krzysztof Ruchniewicz – Dyrektor Instytutu Pileckiego – złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa do Prokuratury Rejonowej w Augustowie.
- Ilu Polaków wie, czym była Obława Augustowska - nowe wyniki badań
Aktualności
Ilu Polaków wie, czym była Obława Augustowska - nowe wyniki badań
We współpracy z Fundacją Centrum Badania Opinii Społecznej przeprowadziliśmy badanie wiedzy o Obławie Augustowskiej.
- Podziękowania dla Pani Marii
Aktualności
Podziękowania dla Pani Marii
30 czerwca 2025 r. Pani Maria Moryc, nasza Główna Księgowa, zakończyła 8-letni okres pracy w Instytucie Pileckiego.
- Prezentacja raportu Centrum Lemkina dokumentującego rosyjskie zbrodnie na dzieciach
Aktualności
Prezentacja raportu Centrum Lemkina dokumentującego rosyjskie zbrodnie na dzieciach
26 czerwca 2025 r. zaprezentowaliśmy raport „Skradzione dzieciństwo. Zbrodnie przeciwko dzieciom popełnione przez wojska rosyjskie”, dokumentujący relacje świadków rosyjskich zbrodni na dzieciach.