Rocznica śmierci Kazimierza Pużaka - Instytut Pileckiego
Rocznica śmierci Kazimierza Pużaka
30 kwietnia mija rocznica śmierci Kazimierza Pużaka. Urodzony 26 sierpnia 1883 r. w Tarnopolu, wychowywał się i dorastał w atmosferze przyjaźni i tolerancji między społecznościami polską i ukraińską.
W czasach szkolnych, zafascynowany historią powstań narodowych i tradycjami rewolucyjnymi, w pełni zespolił się z polskością. Jeszcze w gimnazjum założył tajną organizację patriotyczną, którą wkrótce przyłączył do „Promienistych”. Prawdopodobnie w 1904 r. wstąpił w szeregi Polskiej Partii Socjalistycznej, z którą pozostał związany aż do śmierci. Po maturze rozpoczął studia na Wydziale Prawa i Umiejętności Politycznych Uniwersytetu Lwowskiego, które po wybuchu rewolucji w 1905 r. porzucił dla działalności w PPS. Zajmował się m.in. przerzutem nielegalnej literatury do Rosji, organizowaniem zamachów na carskich dygnitarzy, wykonywaniem wyroków sądu partyjnego. W ciągu kilku miesięcy stał się jednym z bardziej aktywnych członków partii. Wraz z grupą Józefa Piłsudskiego współtworzył PPS-Frakcję Rewolucyjną. W 1911 r. aresztowany i skazany na karę ośmiu lat ciężkich robót i na osiedlenie na Syberii po jej zakończeniu. Więziony w Warszawie i Piotrogrodzie ostatnie lata wyroku spędził w Twierdzy Szlisselburskiej. Na wolność wyszedł po rewolucji lutowej.
W II RP spełniał się jako parlamentarzysta, dbając w sejmie o ludzi biednych, poszkodowanych, potrzebujących pomocy. Wielokrotnie stawał w obronie swobód demokratycznych społeczeństwa, bronił więźniów politycznych. W działalności polityczno-społecznej przyświecała Pużakowi wizja Polski opartej na systemie demokracji parlamentarnej i sprawiedliwości społecznej. W końcu lat 30. coraz wyraźniej dostrzegał groźbę dla niepodległości Rzeczypospolitej ze strony III Rzeszy. Konsekwentnie odrzucał możliwość współpracy i jakiegokolwiek porozumienia z komunistami. W okresie międzywojennym ukształtowała się Jego pozycja w partii. Przez osiemnaście lat sprawował funkcję sekretarza generalnego CKW PPS. Bezwzględnie zwalczał wszelkie tendencje odśrodkowe i rozłamowe w PPS. Choć wielokrotnie oskarżany był o stosowanie metod dyktatorskich w sposobie sprawowania władzy partyjnej, to nigdy nie padła propozycja odsunięcia go od pełnionej funkcji.
Po wybuchu II wojny światowej ponownie zaangażował się w działalność niepodległościową. Wraz z najbliższym politycznym otoczeniem zadecydował o rozwiązaniu PPS i przejściu do konspiracji w ramach WRN (Wolność, Równość, Niepodległość). Podejmował wysiłki na rzecz konsolidacji niepodległościowego podziemia. Nie do przecenienia były starania Pużaka, które doprowadziły do utworzenia podziemnego parlamentu Polski Walczącej – Rady Jedności Narodowej. Dowodem zaufania działaczy niepodległościowych było powierzenie mu funkcji przewodniczącego Komisji Głównej RJN. Polskie władze na uchodźstwie brały pod uwagę Jego osobę w planach powołania następcy prezydenta RP. Skromność Pużaka sprawiła, że odmówił, nie widząc siebie w tej roli. Mimo sceptycznego stanowiska zaakceptował wybuch powstania w Warszawie i czynnie włączył się do działań.
Wielokrotnie apelował do aliantów o pomoc dla walczącego miasta. 27 marca 1945 r. został podstępnie aresztowany przez NKWD i przewieziony do Moskwy wraz z pozostałymi przywódcami Polskiego Państwa Podziemnego. Oskarżony o działalność na szkodę ZSRR, podczas pokazowego procesu szesnastu wykazał się nieugiętą postawą. Skazany na pięć lat więzienia, w skutek amnestii zwolniony w listopadzie 1945 r. powrócił do kraju. Ponownie podjął działalność niepodległościową, za którą zapłacił kolejnym aresztowaniem i procesem, tym razem przed sądem Polski Ludowej. W procesie przywódców PPS-WRN, 19 listopada 1948 r. skazany na dziesięć lat więzienia i konfiskatę całego majątku. Osadzony najpierw w więzieniu na warszawskim Mokotowie, a następnie w Rawiczu zaskarbił sobie szacunek i uznanie współwięźniów. Traktowany był z dużą atencją, jako nieugięty bojownik o niepodległą i suwerenną Polskę.
Zmarł 30 kwietnia 1950 r. w więziennym szpitalu. Okoliczności śmierci pozostają niewyjaśnione, ale wiele wskazuje na to, że na Pużaku dokonano politycznego mordu. Został pochowany na Starych Powązkach pod czujnym okiem tajniaków i funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.
Zobacz także
- "Lato w mieście" z Instytutem Pileckiego
Aktualności
"Lato w mieście" z Instytutem Pileckiego
Podczas wakacji uczniom szkół podstawowych proponujemy zajęcia, zabawy i gry edukacyjne prezentujące m.in. symbole narodowe, postawy bohaterskie oraz tajniki warsztatu historyka.
- 12 lipca - Dzień pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej | Obchody 79. rocznicy
Aktualności
12 lipca - Dzień pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej | Obchody 79. rocznicy
12 lipca w Augustowie odbyły się uroczystości upamiętniające Ofiary największej zbrodni dokonanej przez Sowietów na Polakach po II wojnie światowej.
- Obchody 79. rocznicy Obławy Augustowskiej | Fotorelacja z koncertu LIPCOWI'45
Aktualności
Obchody 79. rocznicy Obławy Augustowskiej | Fotorelacja z koncertu LIPCOWI'45
Wydarzenie, na które czekamy cały rok! W sobotę 6 lipca po raz trzeci odbył się w Augustowie na Błoniach rzeki Netty wyjątkowy koncert LIPCOWI '45 inaugurujący obchody 79. rocznicy Obławy Augustowskiej.
- Otwarcie wystawy "Polish Paratroopers in Operation Market Garden" w Oosterbeek w Holandii
Aktualności
Otwarcie wystawy "Polish Paratroopers in Operation Market Garden" w Oosterbeek w Holandii
W Airborne Museum w Oosterbeek w Holandii 6 lipca 2024 r. odbył się wernisaż plenerowej wystawy poświęconej udziałowi polskich spadochroniarzy w operacji powietrznodesantowej Market-Garden, której 80. rocznica przypada we wrześniu tego roku.
- NOWOŚĆ! "Okupowane gospodarki. Historia ekonomiczna Europy okupowanej przez nazistów 1939–1945"
Aktualności
NOWOŚĆ! "Okupowane gospodarki. Historia ekonomiczna Europy okupowanej przez nazistów 1939–1945"
Publikacja należy do najważniejszych w ostatnich dekadach pozycji monograficznych poświęconych ekonomicznym zagadnieniom okresu II wojny światowej. Jej lektura pobudza zainteresowanie tematem, zachęca do stawiania pytań, skłania do refleksji.
- Premiera nowego programu na YT "Giełda Historii"| Prof. Andrzej Zawistowski zaprasza w każdy czwartek!
Aktualności
Premiera nowego programu na YT "Giełda Historii"| Prof. Andrzej Zawistowski zaprasza w każdy czwartek!
W jaki sposób na przestrzeni wieków gospodarka kształtowała losy milionów ludzi? Oglądajcie nowy program Instytutu Pileckiego na YT pt. "Giełda Historii" i zobaczcie, jak stworzono świat, w którym dziś żyjemy.
- Kongres USA uhonoruje polskich dyplomatów ratujących Żydów
Aktualności
Kongres USA uhonoruje polskich dyplomatów ratujących Żydów
We wtorek 11 czerwca Izba Reprezentantów USA zagłosowała za ustawą przyznającą Złoty Medal Kongresu 60 dyplomatom, ratującym Żydów przed Holokaustem.
- 4 czerwca | Romantyczne cele, pragmatyczne środki | Rozmowa z Jackiem Sokołowskim
Aktualności
4 czerwca | Romantyczne cele, pragmatyczne środki | Rozmowa z Jackiem Sokołowskim
Wybory 4 czerwca 1989 były odsuniętym w czasie i dość nieoczekiwanym, ale zwycięstwem Solidarności. 4 czerwca mija 35 lat od zmiany systemowej.
- Uczciliśmy rocznicę śmierci naszego Patrona oddając krew potrzebującym | Fotorelacja
Aktualności
Uczciliśmy rocznicę śmierci naszego Patrona oddając krew potrzebującym | Fotorelacja
W przeddzień 76. rocznicy śmierci naszego Patrona, we współpracy z Regionalnym Centrum Krwiodawstwa zorganizowaliśmy mobilną zbiórkę krwi w Warszawie.
- Marika "Przy biurku" | singiel zapowiadający płytę „LIPCOWE ‘45”
Aktualności
Marika "Przy biurku" | singiel zapowiadający płytę „LIPCOWE ‘45”
„Przy biurku” to singiel zapowiadający płytę „LIPCOWE ‘45”, wydawaną przez Instytut Pileckiego odział w Augustowie we współpracy z Agora Digital Music, która ukaże się jeszcze w tym roku.
- Zmiana na stanowisku dyrektora Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego
Aktualności
Zmiana na stanowisku dyrektora Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego
11 kwietnia 2024 r. decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego ze stanowiska dyrektora Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego odwołana została dr hab. Magdalena Gawin.
- Instytut dziękuje swojej założycielce
Aktualności
Instytut dziękuje swojej założycielce
Magdalena Gawin założyła Instytut Pileckiego jeszcze jako podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2016 r.