Prezentacja raportu o rosyjskim ataku na cywilną kolumnę ewakuacyjną w Łypiwce w 2022 r. - Instytut Pileckiego
Prezentacja raportu o rosyjskim ataku na cywilną kolumnę ewakuacyjną w Łypiwce w 2022 r.
19 lutego w Centrum Prasowym PAP w Warszawie odbyła się prezentacja raportu dokumentującego relacje świadków rosyjskiego ataku na cywilną kolumnę ewakuacyjną z wsi Łypiwka (polska nazwa Lipówka) w obwodzie kijowskim w Ukrainie, w marcu 2022 roku.
Raport „Nie atakujemy cywili…” Zielony korytarz w Łypiwce jako pułapka rosyjskich wojsk okupacyjnych, przygotowany przez zespół Centrum Dokumentowania Zbrodni Rosyjskich w Ukrainie im. Rafała Lemkina w Instytucie Pileckiego, dokumentuje przebieg ataku wojsk rosyjskich na kolumnę ewakuacyjną cywilnych pojazdów.

Prezentowany raport zawiera 22 indywidualne świadectwa osób, którym udało się przeżyć. Świadectwa były zbierane od kwietnia 2022 do listopada 2023 r. w miejscach zamieszkania świadków.
Cieszę się, że krótko przed kolejną rocznicą wybuchu pełnoekranowej wojny w Ukrainie, możemy zaprezentować – kolejny już - raport przygotowany na podstawie materiałów zebranych dla Centrum Dokumentowania Zbrodni Rosyjskich w Ukrainie im. Rafała Lemkina w Instytucie Pileckiego. W najbliższych miesiącach planujemy przedstawić następne, gdyż materiał zebrany przez współpracowników Centrum Lemkina jest bardzo obszerny, obejmuje ponad 1600 relacji. – powiedział podczas prezentacji dyrektor Instytutu Pileckiego, prof. dr hab. Krzysztof Ruchniewicz.
Świadectwa do raportu zaczęliśmy zbierać tuż po tym, jak rosyjskie wojska wyszły z obwodu kijowskiego - opowiadała koordynatorka, raportu Monika Andruszewska. Natknęłyśmy się na kolumnę spalonych samochodów, stojącą na drodze z Łypiwki do Koroliwki. Dookoła leżało kilka martwych psów. Samochody miały ślady po pociskach. Gdy podeszłyśmy bliżej, ujrzałyśmy rzeczy osobiste pasażerów tych samochodów: rozrzucone dziecięce ubranka, kosmetyki, opakowania z jedzeniem dla dzieci. Wtedy zrozumiałyśmy, że mamy do czynienia z pojazdami, którymi jechali cywile, zwykli ludzie – całe rodziny. W jednym z samochodów zobaczyłyśmy spalone ludzkie kości – to wszystko, co zostało po dziadku, mamie i małym chłopczyku. Udało nam się zebrać świadectwa 22 osób, które wyjeżdżały w tej kolumnie ewakuacyjnej, i zrozumieć dokładny przebieg wydarzeń. Wyjeżdżającym ukraińskim cywilom, którzy chcieli ratować swoje życie i wyjechać spod okupacji, rosyjskie wojsko gwarantowało bezpieczeństwo, obiecywało stworzenie zielonego korytarza. Chwilę po tych obietnicach zaczęło ich ostrzeliwać. Ten raport dobrze pokazuje, ile warte są rosyjskie gwarancje bezpieczeństwa i obietnice - oceniła Andruszewska.

W prezentacji raportu udział wzięły udział dwie ocalałe z ataku kobiety. Nic nie mogłam zrobić. Nie mogłam powstrzymać śmierci, która była wokół – tak moment otwarcia ognia do konwoju wspomina Natalia Hułak, świadek zbrodni. Zaczęli do nas strzelać z samochodów opancerzonych. Widziałam, jak ginęli nasi przyjaciele, rodzina. Z tyłu widziałam płonące samochody. Jechało auto Tetiany, jechali za nami. Moje dzieci jechały za mną. Nie wiedziałam, co z nimi. Później zobaczyłam, że synowa jest cała we krwi – jej twarz, ramię. Syn był ranny, miał wyrwany kawałek ramienia. Będzie niepełnosprawny do końca życia - relacjonowała Pani Hułak.
Zrozumiałam, że idziemy na spotkanie śmierci - mówiła Tetiana Syczewska, która w ataku straciła męża i synową. Pod lasem zobaczyłam stojący między drzewami czołg. Na polu pojawił się uzbrojony rosyjski żołnierz. Zaczął się potężny ostrzał. Zobaczyłam, jak po samochodzie leciały kule. Strach, jakiego nie można wyrazić słowami. Potem mało co widziałam. Dopiero kiedy mogłam się odwrócić, zobaczyłam męża – nie miał już połowy głowy. Cudem dojechaliśmy do ukraińskiego posterunku, ale synowa była już martwa. Odłamek przebił jej płuca. Zdążyła uratować swoje dziecko, zakrywając je własnym ciałem.

Rosjanie to wszystko zaplanowali - przekonywała Iryna Dowhań, współpracowniczka Centrum Lemkina, która zebrała większość świadectw w prezentowanym raporcie. To nie był przypadek ani żadna spontaniczna decyzja, żeby ostrzelać i zniszczyć tę kolumnę. Nie, oni zebrali tych 14 samochodów, jak Noe zebrał zwierzęta na swoją arkę. Kiedy zebrali tyle, ile chcieli, pozwolili im jechać. Rosyjski oficer, zaglądając do każdego auta, uprzedzał, że kierowca musi jechać wolniej niż 20 km/h, drugi pas jest zaminowany, nie wolno wyprzedzać ani zawracać, a gdyby zaczął się ostrzał, wszystkie auta muszą się zatrzymać - relacjonowała Pani Dowhań. Po co im to wszystko mówił? Dlatego, że było to zaplanowane i oczekiwane - Dla mnie, mieszkanki Donbasu, to nie nowe doświadczenie. Od 2014 roku podobne sytuacje widziałam wiele razy - wyznała Iryna Dowhań, ukraińska koordynatorka SEMA (Global Network of Victims and Survivors to End Wartime Sexual Violence). W 2014 roku aresztowana i torturowana przez Rosjan.

Raport (w języku polskim, angielskim i ukraińskim) dostępny pod poniższym linkiem (KLIKNIJ).
Zobacz także
- "Lipcowi '45" – muzyczna opowieść o Ofiarach Obławy Augustowskiej | fotorelacja
Aktualności
"Lipcowi '45" – muzyczna opowieść o Ofiarach Obławy Augustowskiej | fotorelacja
W augustowskim amfiteatrze, nad jeziorem Necko, odbyło widowisko muzyczno-multimedialne. Koncert "Lipcowi '45" był zwieńczeniem organizowanych przez Instytut Pileckiego obchodów 80. rocznicy Obławy Augustowskiej.
- Za nami obchody 80. rocznicy Obławy Augustowskiej
Aktualności
Za nami obchody 80. rocznicy Obławy Augustowskiej
W dniach 12–19 lipca 2025 roku w Augustowie odbyły się obchody 80. rocznicy Obławy Augustowskiej – największej powojennej zbrodni dokonanej na Polakach.
- Porozumienie w sprawie Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego
Aktualności
Porozumienie w sprawie Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego
Dyrektorzy Instytutu Pileckiego i Muzeum Auschwitz-Birkenau porozumieli się w sprawie współpracy nad Nagrodą im. Witolda Pileckiego. Nagroda specjalna dzięki wsparciu donatora zostaje przywrócona, a termin nadsyłania prac przedłużony do 31 sierpnia.
- Nie dla fałszowania historii. Instytut Pileckiego odpowiada na tezy Grzegorza Brauna
Aktualności
Nie dla fałszowania historii. Instytut Pileckiego odpowiada na tezy Grzegorza Brauna
- Otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej
Aktualności
Otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej
12 lipca 2025 roku Instytut Pileckiego otworzył Dom Pamięci Obławy Augustowskiej.
- Zaproszenie na otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej – zapis konferencji prasowej
Aktualności
Zaproszenie na otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej – zapis konferencji prasowej
10 lipca 2025 roku w siedzibie Instytutu Pileckiego w Augustowie odbyła się konferencja prasowa poświęcona otwarciu Domu Pamięci Obławy Augustowskiej, które odbędzie się 12 lipca.
- Oświadczenie
Aktualności
Oświadczenie
Z ogromnym oburzeniem przyjmujemy słowa Grzegorza Brauna kwestionujące istnienie komór gazowych w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i obozie zagłady Auschwitz-Birkenau.
- Dyrektor Instytutu Pileckiego składa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa
Aktualności
Dyrektor Instytutu Pileckiego składa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa
Dziś, 11 lipca 2025 r., prof. Krzysztof Ruchniewicz – Dyrektor Instytutu Pileckiego – złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa do Prokuratury Rejonowej w Augustowie.
- Ilu Polaków wie, czym była Obława Augustowska - nowe wyniki badań
Aktualności
Ilu Polaków wie, czym była Obława Augustowska - nowe wyniki badań
We współpracy z Fundacją Centrum Badania Opinii Społecznej przeprowadziliśmy badanie wiedzy o Obławie Augustowskiej.
- Podziękowania dla Pani Marii
Aktualności
Podziękowania dla Pani Marii
30 czerwca 2025 r. Pani Maria Moryc, nasza Główna Księgowa, zakończyła 8-letni okres pracy w Instytucie Pileckiego.
- Utracone dziedzictwo. Losy polskich dóbr kultury w czasie II wojny światowej
Aktualności
Utracone dziedzictwo. Losy polskich dóbr kultury w czasie II wojny światowej
Kwestia losów dóbr kultury podczas II wojny światowej, stanowiąc problem w skali międzynarodowej, dotyczy szczególnie Polski, podzielonej już we wrześniu 1939 roku na dwie strefy okupacyjne administrowane przez Trzecią Rzeszę i Związek Radziecki.
- Prezentacja raportu Centrum Lemkina dokumentującego rosyjskie zbrodnie na dzieciach
Aktualności
Prezentacja raportu Centrum Lemkina dokumentującego rosyjskie zbrodnie na dzieciach
26 czerwca 2025 r. zaprezentowaliśmy raport „Skradzione dzieciństwo. Zbrodnie przeciwko dzieciom popełnione przez wojska rosyjskie”, dokumentujący relacje świadków rosyjskich zbrodni na dzieciach.