Aktualność

Zobacz przewodnik po cyfrowych zasobach Instytutu Pileckiego!

Mój dom, moja twierdza. To przysłowie nabiera nowego wymiaru w czasach epidemii, bo nigdzie nie jest tak bezpiecznie i swobodnie, jak w czterech ścianach. Ale co zrobić, aby wkrótce ten kruchy spokój nie ustąpił miejsca monotonii? Mamy na to receptę. Choć ze względów bezpieczeństwa odwołaliśmy wszystkie wydarzenia, zachęcamy Cię, abyś zapoznał się z naszą ofertą.

1. Świadkowie Epoki. Archiwum Historii Mówionej - na kanale Youtube zamieszczamy unikalne wywiady z osobami, które przeżyły II wojnę światową i burzliwe czasy powojenne. Naszymi rozmówcami są m.in. weterani, więźniowie obozów koncentracyjnych, przymusowi przesiedleńcy, świadkowie zbrodni wojennych, Powstańcy Warszawscy, Sprawiedliwi wśród Narodów Świata, działacze Solidarności. Nagraliśmy już 1250 notacji, które zostały podzielone na kilkanaście bloków tematycznych. 

2. Seminaria online - począwszy od środy 8 kwietnia, nasze cotygodniowe spotkania przenosimy do rzeczywistości wirtualnej. Tematyka wykładów dotyczy historii XX wieku (w szczególności pamięci i historiografii II wojny, a także dwóch okupacji: sowieckiej i niemieckiej), jednak mają one charakter interdyscyplinarny, ponieważ prowadzący reprezentują różne tradycje i obszary badawcze. Seminaria online prowadzone są na platformie Zoom - o szczegółach informujemy na stronie internetowej.

3. Zapisy Terroru - jeden z największych zbiorów świadectw ludności cywilnej okupowanej Europy. W dokumentach udostępnionych w serwisie kryją się osobiste doświadczenia tysięcy Polaków – ofiar zbrodni totalitarnych, ich rodzin i bliskich. Materiały pozyskano m.in. ze zbiorów amerykańskiego Instytutu Hoovera, Komitetu dla Upamiętnienia Polaków Ratujących Żydów, Instytutu Pamięci Narodowej, Muzeum Katyńskiego – Oddziału Martyrologicznego Muzeum Wojska Polskiego, Archiwum Akt Nowych, Państwowego Archiwum w Kielcach oraz Państwowego Archiwum w Radomiu.

4. Paszporty Życia - witryna internetowa, na której można zapoznać się z obecnym stanem badań nad Listą Ładosia oraz życiorysami osób zaangażowanych w całą akcję. Na stronie zamieszczono również historię jednej z uratowanych rodzin, zdjęcia posiadaczy sfałszowanych paszportów, a także skany innych archiwalnych dokumentów, takich jak depesze, listy czy pocztówki z getta.

5. Wirtualny spacer po wystawie „Ochotnik. Witold Pilecki i jego misja w Auschwitz” - ekspozycja przygotowana z udziałem międzynarodowych ekspertów prezentuje nie tylko słynne raporty Pileckiego, ale także unikatowe obiekty, takie jak egzemplarz maszyny szyfrującej Enigma, fragmenty zniszczonego przez Niemców Teatru Wielkiego w Warszawie, nieznane szerzej dokumenty z procesów oświęcimskich we Frankfurcie czy szereg oryginalnych eksponatów z Muzeum Auschwitz. Wystawa została przygotowana z myślą o odbiorcach z Europy Zachodniej: znajduje się w berlińskim oddziale Instytutu Pileckiego.

6. Mediateka - archiwalne wykłady i debaty z udziałem historyków, politologów, dziennikarzy filmowców i ludzi kultury. Udostępniliśmy również cykl spotkań pt. Wielkie pytania o wiek XX, w ramach którego wykłady poprowadziło dwóch wybitnych historyków: prof. Marek Kornat oraz prof. Paweł Skibiński.

7. Zawołani po imieniu - materiały dotyczące projektu, który poświęcony jest przywracaniu pamięci o Polakach zamordowanych za pomoc ludności żydowskiej w czasie II wojny światowej, a także integrowaniu rodzin ofiar, dotkniętych przed laty doświadczeniem, jakie na zawsze zmieniło ich losy. Projekt, zainicjowany przez wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Magdalenę Gawin, a realizowany przez Instytut Pileckiego, wynika z potrzeby zaznaczenia w przestrzeni publicznej miejsc związanych z pomordowanymi. Zwieńczeniem prowadzonych przez nas badań jest uroczystość z udziałem społeczności lokalnej, duchownych, przedstawicieli rządu i samorządowców, podczas której odsłaniamy pamiątkową tablicę. Historie wszystkich 17 upamiętnionych przez Instytut Pileckiego osób można znaleźć tutaj. Atmosferę wydarzenia oddaje relacja z upamiętnienia Franciszka Andrzejczyka w Czyżewie-Sutkach, które miało miejsce 27 października 2019 roku:

24 marca, z okazji Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką, zorganizowaliśmy akcję Płomyk pamięci, aby w symboliczny sposób uhonorować odwagę i poświęcenie „Zawołanych po imieniu”. Bardzo ważny jest dla nas kontakt z bliskimi ofiar, którzy przez wiele lat pozostawali osamotnieni w swoim cierpieniu. Staramy się podtrzymywać z nimi relacje, a także integrować to środowisko - reportaż z I Zjazdu Rodzin w Broku pokazuje, jak ważne są takie spotkania. 

8. Biblioteka Instytutu Pileckiego - w naszej ofercie znajdują się publikacje z zakresu nauk historycznych, humanistycznych i społecznych. Zakres tematyczny naszych zbiorów nawiązuje do badań i projektów prowadzonych w instytucie. Większość publikacji dotyczy historii XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem dwóch totalitaryzmów – niemieckiego i sowieckiego. Oprócz tradycyjnych woluminów udostępniamy również publikacje elektroniczne i bazy danych. Współpracujemy z Centrum NUKAT - wiele publikacji dostępnych w bibliotece można znaleźć we wspólnym katalogu polskich bibliotek naukowych.

9. Archiwum Instytutu Pileckiego  - pełny dostęp do archiwum dostępny jest w siedzibie instytutu, ale już teraz można się zapoznać z katalogiem dokumentów dotyczących losów polskich obywateli podczas podwójnej okupacji: niemieckiej i sowieckiej. W bazie można zapoznać się z opisami źródeł z Bundesarchiv (opisujących m.in. sposób funkcjonowania niemieckiego aparatu terroru w okupowanej Polsce), a także wykazem materiałów pozyskanych z Komisji Narodów Zjednoczonych ds. Zbrodni Wojennych (UNWCC). Zostały one odtajnione dopiero w 2017 r., a do niedawna wgląd do nich był możliwy jedynie za zgodą Sekretarza Generalnego ONZ. 

10. Studia nad Totalitaryzmami i Wiekiem XX - dwujęzyczny, interdyscyplinarny rocznik, służący za forum dla międzynarodowej wymiany myśli, prezentowania wyników badań monograficznych, prac syntetyzujących czy refleksji metodologicznej. Poświęcony studiom nad XX wiekiem, a w szczególności nad problematyką totalitaryzmów. Do tej pory opublikowaliśmy trzy tomy rocznika: można je bezpłatnie pobrać, klikając na poniższe zdjęcia.