Zjazd partnerów lokalnych programu „Zawołani po imieniu” - Instytut Pileckiego
Zjazd partnerów lokalnych programu „Zawołani po imieniu”
W programie „Zawołani po imieniu” upamiętniliśmy dotychczas 53 Polaków w 23 miejscowościach. Pragniemy wspierać wspólnoty lokalne w pielęgnowaniu pamięci o lokalnych bohaterach - 17 lutego rozmawialiśmy na ten temat z samorządowcami.
W ramach programu „Zawołani po imieniu” honorujemy Polaków, którzy za ratowanie Żydów przed Zagładą zapłacili własnym życiem. Punktem kulminacyjnym uroczystości, w jakiej biorą udział bliscy ofiar, przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, jest odsłonięcie kamienia z pamiątkową tablicą. Ale to nie koniec starań o przywrócenie i kultywowanie pamięci o zamordowanych.
Instytut Pileckiego – poprzez stały kontakt i cykliczne spotkania - podejmuje działania integrujące środowisko Rodzin „Zawołanych po imieniu”, ale istotnym aspektem programu jest również skupienie lokalnej społeczności wokół wydarzeń, będących częścią historii ich małej ojczyzny. 17 lutego w Warszawie spotkaliśmy się z partnerami samorządowymi, którzy współorganizują uroczystości i pielęgnują pamięć o „Zawołanych”, aby podsumować dotychczasową współpracę.
Dyrektor Instytutu Pileckiego, prof. Magdalena Gawin, w trakcie otwarcia zjazdu wskazała m.in. na rolę władz lokalnych w trosce o miejsca pamięci: „Nie istnieje pamięć, nie istnieje historia ogólnopolska bez silnej historii lokalnej. Jesteście państwo depozytariuszami tej pamięci. Kamienie są symbolami pamięci, ale zależy nam także, by były to żywe miejsca spotkań, byśmy nie ograniczali się tylko do składania kwiatów. Pamięć jest czymś więcej niż prostym rytuałem, chociaż ten rytuał jest istotny. Natomiast pamiętanie jest wartością samą w sobie”.
Z kolei dr Wojciech Kozłowski, zastępca dyrektora Instytutu Pileckiego, zwrócił uwagę na złożoność procesu, jakim jest przywracanie i pielęgnowanie pamięci o „Zawołanych” „Potrzeba czasu, żeby nauczyć się mówić o tym doświadczeniu, o bohaterach, o ich heroizmie, o miejscu w społeczności, o pamięci w rodzinie, o pamięci lokalnej. Zrozumieliśmy na samym początku, że naszym zadaniem jako naukowców z instytutu badawczego, jest poznać te historie, dotrzeć do nich, udokumentować, pokazać je, spotkać się z rodzinami i społecznością lokalną”.
Dr Anna Stróż-Pawłowska, kierownik Działu ds. „Zawołanych po imieniu”, opowiedziała o perspektywach dalszej współpracy między Instytutem Pileckiego a samorządami oraz poruszyła temat przygotowań do obchodów Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Następnie odbyła się część warsztatowa zjazdu: dyskusja w grupach, podczas której uczestnicy rozmawiali o swoich pomysłach na kontynuację programu w ich gminach oraz powiatach. Lekcje historii regionalnej, szkolne konkursy historyczne czy ustanowienie upamiętnionego patronem ulicy lub skweru – to tylko niektóre z omawianych inicjatyw. Na zakończenie spotkania samorządowcy mieli okazję zwiedzić wystawę „Zawołani po Imieniu” w domu Bez Kantów w Warszawie.
„Zawołani po imieniu” to Polacy, którzy podczas okupacji niemieckiej zostali zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom, zagrożonym śmiercią w czasie Zagłady. Ich losy przez lata nie miały szansy wybrzmieć w pamięci zbiorowej, rzadko wspominano o nich w polskich i międzynarodowych dyskusjach o historii. Dokumenty i świadectwa pozostawały nieznane i rozproszone w archiwach, ślady materialne stopniowo ulegały zniszczeniu. Dziś dopiero pamięć o bohaterach, utrwalona w przekazach rodzin i wspólnot lokalnych, dociera do wszystkich i staje się naszą wspólną sprawą.
W ramach programu „Zawołani po imieniu” Instytut Pileckiego wydobywa z niepamięci historie Polaków, którzy za ratowanie Żydów od Zagłady zapłacili życiem własnym i swoich najbliższych. Program łączy badania naukowe, edukację historyczną i różnorodne działania w obszarze kultury pamięci.
Zobacz także
- Zmiana na stanowisku dyrektora Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego
Aktualności
Zmiana na stanowisku dyrektora Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego
11 kwietnia 2024 r. decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego ze stanowiska dyrektora Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego odwołana została dr hab. Magdalena Gawin.
- Instytut dziękuje swojej założycielce
Aktualności
Instytut dziękuje swojej założycielce
Magdalena Gawin założyła Instytut Pileckiego jeszcze jako podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2016 r.
- Radosnych i błogosławionych Świąt Wielkanocnych życzy prof. Magdalena Gawin, dyrektor Instytutu Pileckiego wraz z zespołem
Aktualności
Radosnych i błogosławionych Świąt Wielkanocnych życzy prof. Magdalena Gawin, dyrektor Instytutu Pileckiego wraz z zespołem
- Piątek: Język i historia Polski dla obcokrajowców
Aktualności
Piątek: Język i historia Polski dla obcokrajowców
Zajęcia mają na celu zapoznanie odbiorców uczących się języka polskiego jako obcego z najważniejszymi wydarzeniami z historii Polski poprzez ćwiczenie kompetencji językowych na poziomie A1+/A2.
- Raport „Podoba ci się, nie podoba, cierp, moja piękna – nieukarane zbrodnie. Przemoc seksualna rosyjskich wojsk okupacyjnych wobec ukraińskich kobiet”
Aktualności
Raport „Podoba ci się, nie podoba, cierp, moja piękna – nieukarane zbrodnie. Przemoc seksualna rosyjskich wojsk okupacyjnych wobec ukraińskich kobiet”
Raport przygotowany zespół Centrum Dokumentowania Zbrodni Rosyjskich w Ukrainie im. Rafała Lemkina działający przy Instytucie Pileckiego.
- Świadectwa Centrum Lemkina na Georgetown University w Waszyngtonie
Aktualności
Świadectwa Centrum Lemkina na Georgetown University w Waszyngtonie
7 lutego 2024 r. na Georgetown University w Waszyngtonie odbyła się konferencja poświęcona dokumentowaniu i ściganiu zbrodni wojennych popełnianych na ludności cywilnej przez armię rosyjską w Ukrainie, w której wzięła udział dyrektor Instytutu Pileckiego.
- "Dom Turka". Katownia NKWD i UB w Augustowie
Aktualności
"Dom Turka". Katownia NKWD i UB w Augustowie
Poznaj historię "Domu Turka", w którym powstaje Dom Pamięci Obławy Augustowskiej Instytutu Pileckiego.
- NOWOŚĆ | Książka "Koszykowa róg Stalina"
Aktualności
NOWOŚĆ | Książka "Koszykowa róg Stalina"
Dr hab. Andrzej Zawistowski w swojej nowej książce przedstawia historię Aresztu Wewnętrznego MBP na Koszykowej. Tło opowieści stanowią dzieje najbliższej okolicy oraz losy ludzi, którzy do niego trafili – wśród nich Witold Pilecki.
- Zdrowych, pogodnych, błogosławionych Świąt Bożego Narodzenia oraz szczęśliwego Nowego Roku!
Aktualności
Zdrowych, pogodnych, błogosławionych Świąt Bożego Narodzenia oraz szczęśliwego Nowego Roku!
Zdrowych, pogodnych, błogosławionych Świąt Bożego Narodzenia oraz szczęśliwego Nowego Roku życzy dr hab. Magdalena Gawin, dyrektor Instytutu Pileckiego wraz z zespołem.
- 2023 | Agnieszka Witkowska-Krych, "Dziecko wobec Zagłady. Instytucjonalna opieka nad sierotami w getcie warszawskim"
Aktualności
2023 | Agnieszka Witkowska-Krych, "Dziecko wobec Zagłady. Instytucjonalna opieka nad sierotami w getcie warszawskim"
Książka Agnieszki Witkowskiej-Krych, "Dziecko wobec Zagłady. Instytucjonalna opieka nad sierotami w getcie warszawskim" została laureatem Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego w kategorii "naukowa książka historyczna" w 2023 r.
- 2023 | Bartłomiej Noszczak, "Orient zesłańców. Bliski Wschód w oczach Polaków ewakuowanych ze Związku Sowieckiego (1942–1945)"
Aktualności
2023 | Bartłomiej Noszczak, "Orient zesłańców. Bliski Wschód w oczach Polaków ewakuowanych ze Związku Sowieckiego (1942–1945)"
Książka Bartłomieja Noszczaka "Orient zesłańców. Bliski Wschód w oczach Polaków ewakuowanych ze Związku Sowieckiego (1942–1945)" zwyciężyła konkursie Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego w 2023 r. w kategorii II: reportaże historyczne, biografie.
- 2023 | Zbigniew Parafianowicz, Śniadanie pachnie trupem. Ukraina na wojnie
Aktualności
2023 | Zbigniew Parafianowicz, Śniadanie pachnie trupem. Ukraina na wojnie
W 2022 r. w związku z agresją Rosji na Ukrainę, Kapituła konkursu Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego stworzyła kategorię specjalną. W 2023 r. autorem najlepszej książki w tej kategorii został Zbigniew Parafianowicz.