Współpraca Instytutu Pileckiego z Bundesarchiv - Instytut Pileckiego
Współpraca Instytutu Pileckiego z Bundesarchiv
Kluczowe dokumenty dotyczące XX wieku znajdujące się w Bundesarchiv zostaną masowo zdigitalizowane przez Instytut. Ich cyfrowe kopie wraz z już istniejącym zasobem cyfrowym będą udostępnione w Warszawie, a niemieckie archiwum poszerzy elektroniczne zbiory.

Podpisane przez Instytut Pileckiego i Republikę Federalną Niemiec porozumienie przewiduje szeroką współpracę, dzięki której kluczowe dokumenty dotyczące XX wieku znajdujące się w zbiorach Bundesarchiv zostaną masowo zdigitalizowane przez Instytut Pileckiego. Cyfrowe kopie dokumentów wraz z już istniejącym zasobem cyfrowym będą udostępnione w Warszawie, a niemieckie archiwum dzięki współdziałaniu z polską instytucją poszerzy swoje elektroniczne zbiory.
Porozumienie między Instytutem Pileckiego a Bundesarchiv jest pierwszą i jedyną tego typu współpracą polskiej instytucji badawczej z Federalnym Archiwum Niemieckim. W preambule zapisano m.in.: Historia XX wieku ma, jako element formatywny, kluczowe znaczenie dla zrozumienia i wypracowania właściwego podejścia do wyzwań współczesności, a także dla budowania zgody i rozwijania konstruktywnej współpracy pomiędzy narodami Europy; Dostęp do zasobów archiwalnych i tworzenie dogodnych warunków do współdziałania między młodym pokoleniem polskich i niemieckich naukowców mają fundamentalne znaczenie jako czynnik gwarantujący postęp konstruktywnych badań i dialogu poświęconych niedawnej przeszłości.

Porozumienie jest ważnym krokiem prowadzącym do stworzenia przez Instytut cyfrowego archiwum gromadzącego zbiory z całego świata. Dzięki porozumieniu jeszcze w tym roku Instytut Pileckiego pozyska cyfrowe wersje kluczowych materiałów archiwalnych dla badań nad historią II wojny światowej i okupacją niemiecką, a także okresem międzywojennym.
– Instytut Pileckiego rozpoczyna procedurę digitalizacji zbiorów Bundesarchiv z poszczególnych placówek w Niemczech – mówi Wojciech Kozłowski, dyrektor Instytutu Pileckiego.
W szczególności interesują nas materiały dotyczące okupacji Polski w tym losów Polaków i Żydów podczas II wojny światowej.
– Digitalizacja archiwów niemieckich jest niezbędna dla dobrego zrozumienia XX wieku, a w szczególności mrocznego czasu niemieckiej okupacji Europy. Dostęp do zasobów archiwalnych, podobnie jak ścisła współpraca pomiędzy polską i niemiecką stroną, mają fundamentalne znaczenie dla stworzenia platformy współpracy i dialogu o wspólnej historii – podkreśla Kozłowski.

– Celem istnienia archiwów jest udostępnianie przechowywanych w nich dokumentów przy przestrzeganiu istniejących regulacji prawnych – mówi prezes niemieckiego Archiwum Federalnego Michael Hollmann. – W epoce cyfryzacji coraz rzadziej korzysta się z zasobów archiwalnych w miejscu ich fizycznej lokalizacji.
Digitalizacja dużych zasobów archiwalnych archiwum przez Instytut Pileckiego przyniesie wielowymiarowe korzyści. Udostępnienie zdigitalizowanych zasobów w Warszawie będzie stanowiło kolejny impuls dla rozwoju polskich badań, a Archiwum Federalne zyska znaczące wsparcie swoich działań w zakresie digitalizacji ze strony partnera.
Nasz magazyn zasobów cyfrowych będzie rósł jeszcze szybciej z pożytkiem dla wszystkich, którzy z niego korzystają.
Szeroka współpraca
Współpraca pomiędzy dwiema instytucjami do konkretnego okresu historycznego, jednak jako pierwsze będą digitalizowane dokumenty dotyczące II wojny światowej i niemieckiej okupacji w Polsce. Instytut Pileckiego będzie digitalizował kolejne materiały, a ich kopie zostaną w Bundesarchiv.
– Wśród kopiowanych dokumentów znajdzie się między innymi dokumentacja sztabu osobistego Reichsführera SS, obszerny materiał dotyczący SS, Gestapo – wyjaśnia Hanna Radziejowska, pełnomocnik Instytutu Pileckiego ds. współpracy polsko-niemieckiej. – Ponadto do Instytutu trafią dokumenty administracyjne i gospodarcze, powstałe na dawnych terenach niemieckiej III Rzeszy – dodaje Radziejowska. – Co ciekawe, pracujemy też nad opracowaniem przedwojennych materiałów filmowych zachowanych w niemieckim archiwum. Wspólnie z zespołem badaczy Instytutu oraz partnerami z Bundesarchiv ustalamy kolejność materiałów do digitalizacji.

– Polska nauka ma liczący się dorobek w badaniach nad historią narodowosocjalistycznych Niemiec i niemieckiej polityki okupacyjnej. Od lat 90. XX wieku polskie zainteresowania badawcze przesunęły się w kierunku wschodnim, badać zaczęto przede wszystkim politykę sowiecką. Było to zrozumiałe po latach jej tabuizacji. – mówi prof. Piotr Madajczyk, historyk z Zakładu Studiów nad Niemcami Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk. – Jednak polskie badania nad historią III Rzeszy zaczęły pozostawać w tyle za gwałtownie rosnącymi badaniami w innych krajach. Ostatnie lata przyniosły zmianę, a obecnie dostępność materiałów Bundesarchiv dla każdego polskiego historyka będzie kolejnym impulsem do intensyfikacji badań. I nie chodzi jedynie o dokumentację członków NSDAP, o której w mediach było najgłośniej. Równie ważne są materiały dotyczące spraw administracyjnych i gospodarczych, bo także w ich badaniu wiele jest do zrobienia. O znaczeniu dokumentacji Reichsführera SS nie trzeba nawet wspominać – dodaje.
Źródło wiedzy dla badaczy
Instytut Pileckiego będzie prowadził badania związane z pozyskanymi źródłami i udostępni dokumenty zainteresowanym badaczom.
– W związku z pozyskiwanymi zbiorami i materiałami uruchomimy międzynarodowe seminaria badawcze, granty i stypendia – informuje Wojciech Kozłowski. – Jednym z naszych głównych celów jest praca ze zbiorami z archiwów niemieckich i ze źródłami polskimi nad okupacją Polski. Dbamy o to, aby prawda historyczna o II wojnie światowej opierała się na szerokiej i odpowiednio zbadanej podstawie źródłowej. Zawarcie porozumienia między Instytutem Pileckiego i Bundesarchiv to istotny krok w kierunku pogłębienia badań o naszej historii. Stajemy przed niespotykaną dotychczas szansą na lepsze zrozumienie kontekstu, uwarunkowań i realiów niemieckiej okupacji – dodaje dyrektor Instytutu Pileckiego.
Bundesarchiv
Archiwum Federalne sprawuje pieczę nad głównymi zasobami dokumentów do badania niemieckiej historii nowszej i najnowszej. Są wśród nich akta, pojedyncze dokumenty, mapy, zdjęcia, plakaty, filmy i nagrania dźwiękowe w postaci analogowej i cyfrowej, sporządzone przez centralne instytucje Republiki Federalnej Niemiec i jej poprzedników prawnych. Zadaniem archiwum jest trwałe zabezpieczenie tych zasobów i ich udostępnianie na podstawie ustawy o Archiwum Federalnym. Obecnie archiwum posiada dziewięć placówek w całych Niemczech, w których przechowywanych jest m. in. ok. 400 km dokumentów, 13 milionów zdjęć oraz 2 miliony map i planów. Ponadto Archiwum Federalne jest jednym z największych archiwów filmowych, posiadającym obszerne zbiory niemieckojęzycznych filmów fabularnych i dokumentalnych.
Instytut Pileckiego
Instytut Pileckiego jest instytucją badawczą, która została powołana, aby prowadzić międzynarodowe badania nad historią XX wieku, a także tworzyć archiwum cyfrowe, gromadzące dokumenty z Polski i archiwów zagranicznych. Instytut służy upamiętnianiu, dokumentowaniu i badaniu historii XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem polskiego doświadczenia i losów obywateli polskich. To miejsce stworzone na potrzeby interdyscyplinarnej i międzynarodowej refleksji nad kluczowymi zagadnieniami tego okresu: dwoma totalitaryzmami – niemieckim i sowieckim, a także konsekwencjami ich działań.
Zobacz także
- Zaproszenie na otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej – zapis konferencji prasowej
Aktualności
Zaproszenie na otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej – zapis konferencji prasowej
10 lipca 2025 roku w siedzibie Instytutu Pileckiego w Augustowie odbyła się konferencja prasowa poświęcona otwarciu Domu Pamięci Obławy Augustowskiej, które odbędzie się 12 lipca.
- Oświadczenie
Aktualności
Oświadczenie
Z ogromnym oburzeniem przyjmujemy słowa Grzegorza Brauna kwestionujące istnienie komór gazowych w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i obozie zagłady Auschwitz-Birkenau.
- Dyrektor Instytutu Pileckiego składa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa
Aktualności
Dyrektor Instytutu Pileckiego składa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa
Dziś, 11 lipca 2025 r., prof. Krzysztof Ruchniewicz – Dyrektor Instytutu Pileckiego – złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa do Prokuratury Rejonowej w Augustowie.
- Podziękowania dla Pani Marii
Aktualności
Podziękowania dla Pani Marii
30 czerwca 2025 r. Pani Maria Moryc, nasza Główna Księgowa, zakończyła 8-letni okres pracy w Instytucie Pileckiego.
- Utracone dziedzictwo. Losy polskich dóbr kultury w czasie II wojny światowej
Aktualności
Utracone dziedzictwo. Losy polskich dóbr kultury w czasie II wojny światowej
Kwestia losów dóbr kultury podczas II wojny światowej, stanowiąc problem w skali międzynarodowej, dotyczy szczególnie Polski, podzielonej już we wrześniu 1939 roku na dwie strefy okupacyjne administrowane przez Trzecią Rzeszę i Związek Radziecki.
- Prezentacja raportu Centrum Lemkina dokumentującego rosyjskie zbrodnie na dzieciach
Aktualności
Prezentacja raportu Centrum Lemkina dokumentującego rosyjskie zbrodnie na dzieciach
26 czerwca 2025 r. zaprezentowaliśmy raport „Skradzione dzieciństwo. Zbrodnie przeciwko dzieciom popełnione przez wojska rosyjskie”, dokumentujący relacje świadków rosyjskich zbrodni na dzieciach.
- Konferencja "Formy zaangażowania kobiet w systemach autorytarnych i totalitarnych XX wieku – Polska na europejskim tle porównawczym (1919-1989)" | CALL FOR PAPERS
Aktualności
Konferencja "Formy zaangażowania kobiet w systemach autorytarnych i totalitarnych XX wieku – Polska na europejskim tle porównawczym (1919-1989)" | CALL FOR PAPERS
Zapraszamy do udziału w ogólnopolskiej konferencji naukowej organizowanej przez Instytutu Pileckiego na temat form zaangażowania kobiet w systemach autorytarnych i totalitarnych XX wieku.
- CALL FOR PAPERS: The 80th Anniversary of the Nuremberg Trial
Aktualności
CALL FOR PAPERS: The 80th Anniversary of the Nuremberg Trial
Zapraszamy do udziału w konferencji "Unknown Legacies of the Nuremberg Trial: Regional Approaches and Perspectives in East Central Europe".
- Raport „Skradzione dzieciństwo. Zbrodnie przeciwko dzieciom popełnione przez wojska rosyjskie” | Centrum Lemkina
Aktualności
Raport „Skradzione dzieciństwo. Zbrodnie przeciwko dzieciom popełnione przez wojska rosyjskie” | Centrum Lemkina
Raport zawiera świadectwa ponad 100 obywateli Ukrainy, w tym 12 dzieci, którzy ucierpieli lub byli świadkami zbrodni przeciwko dzieciom na różnych etapach działań wojennych i okupacyjnych podczas rosyjskiej agresji przeciwko Ukrainie w latach 2014-2023.
- Głosowanie w plebiscycie Wydarzenie Historyczne Roku 2024 | Akcja "Nigdy więcej!" nominowana do konkursu!
Aktualności
Głosowanie w plebiscycie Wydarzenie Historyczne Roku 2024 | Akcja "Nigdy więcej!" nominowana do konkursu!
Ruszyło głosowanie w 18. edycji Plebiscytu Wydarzenie Historyczne Roku. Wśród nominowanych inicjatywa „Nigdy więcej!” obejmująca wydarzenia upamiętniające 85. rocznicę wybuchu II wojny światowej, organizowana przez Instytut Pileckiego.
- Wilno | Pokaz filmu Grzegorza Czerniaka „Romuald Twardowski – kompozytor w zwierciadle muzyki”
Aktualności
Wilno | Pokaz filmu Grzegorza Czerniaka „Romuald Twardowski – kompozytor w zwierciadle muzyki”
5 czerwca 2025 r. w Ambasadzie Polskiej w Wilnie, z inicjatywy Instytutu Polskiego odbył się pokaz filmu „Romuald Twardowski – kompozytor w zwierciadle muzyki”, którego współautorem jest Grzegorza Czerniak, pracownik Instytutu Pileckiego.
- Upamiętnienie polskich ofiar II wojny światowej w Berlinie
Aktualności
Upamiętnienie polskich ofiar II wojny światowej w Berlinie
Upamiętnienie polskich ofiar II wojny światowej w Berlinie