Medal - Instytut Pileckiego

Człowieka trzeba mierzyć miarą serca

Jan Paweł II

Pomoc w sytuacjach skrajnych wymaga odwagi i solidarności z prześladowanymi. To z pozoru trywialnie brzmiące zdanie nabiera głębokiego sensu, kiedy wertujemy książki do historii XX wieku. Dwie wojny światowe, krwawe rewolucje, czystki etniczne, prześladowania polityczne, które sprowadziły cierpienie i śmierć na miliony polskich obywateli. Jeśli zadajemy pytania o istotę zła, równie ważną kwestią jest źródło dobra. W tym samym bowiem wieku polscy obywatele doświadczali pomocy, której liczne ślady odnajdujemy na tysiącach stron wspomnień, zeznań i dokumentów. Pomoc mogła przybierać różne formy, mogła być długotrwała lub krótka, ale ratowała życie lub znacząco zwiększała szanse na przeżycie. Wydobycie tych historii z cienia jest naszym obowiązkiem.

Medal Virtus et Fraternitas wręczany jest przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej jako symbol pamięci i wdzięczności osobom, które niosły pomoc obywatelom polskim. Odznaczenie zostało ustanowione także z myślą o tych, którzy poza granicami naszego kraju, spontanicznie i dobrowolnie, pielęgnują pamięć o naszych Rodakach, którym nie było dane przeżyć wojny lub przymusowych deportacji. Jest to działalność szczególnie ważna, bo nie wszędzie i nie zawsze może dotrzeć instytucjonalna pomoc państwa. W nadchodzącym czasie planowane są kolejne odznaczenia, a z nimi kolejne przykłady pomocy wplecione w los polskich obywateli w wieku XX.

Dyrektor Instytutu Pileckiego, po uzyskaniu pozytywnej opinii Rady Pamięci, przedstawia Prezydentowi RP wniosek o nadanie odznaczenia. W przypadku nieposiadania przez kandydata polskiego obywatelstwa lub zamieszkania przez niego na stałe za granicą, Prezydent przed podjęciem decyzji zasięga opinii ministra właściwego do spraw zagranicznych.

Na awersie medalu przedstawiony jest orzeł biały według polskiego godła państwowego, poniżej którego widnieją dwie skrzyżowane gałązki palmowe, symbolizujące nagrodę i uznanie. Rewers medalu przedstawia postać kobiety ze stylizowaną włócznią św. Maurycego, najstarszym polskim insygnium państwowym, i wieńcem laurowym, symbolem zwycięstwa. Postać tę rozumiemy jako personifikację Polski, widniejącą w świetlistych zdobieniach przypominających anielskie skrzydła. W otoku medalu biegnie napis, będący cytatem słów Jana Pawła II: Człowieka trzeba mierzyć miarą serca.

Medal zaprojektowała Anna Wątróbska-Wdowiarska

Kwestie odznaczenia regulują:

► Ustawa z dnia 9 listopada 2017 r. o Instytucie Solidarności i Męstwa imienia Witolda Pileckiego

► Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 listopada 1992 r. w sprawie opisu, materiału, wymiarów wzorów rysunkowych oraz sposobu i okoliczności noszenia odznak orderów i odznaczeń zmienione Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 października 2018 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie opisu, materiału, wymiarów, wzorów rysunkowych oraz sposobu i okoliczności noszenia odznak orderów i odznaczeń