Stefan Jan Ryniewicz (1903—1988) - Instytut Pileckiego
Był zastępcą Aleksandra Ładosia i członkiem grupy, która wystawiała prześladowanym Żydom nielegalne paszporty krajów latynoamerykańskich. W ramach działań grupy Ryniewicz zapewniał ochronę dyplomatyczną całej akcji.
Karierę w dyplomacji rozpoczął w 1928 roku w Poselstwie RP w Bernie (1928 1933). Następnie został zatrudniony w Gabinecie Ministra Spraw Zagranicznych Józefa Becka. W latach 1935—1938 był konsulem RP w Rydze, skąd wrócił do placówki w Szwajcarii, gdzie pełnił funkcję najpierw I sekretarza, a od 1943 roku — radcy.
Był zastępcą Aleksandra Ładosia i członkiem grupy, która wystawiała prześladowanym Żydom nielegalne paszporty krajów latynoamerykańskich. W ramach działań grupy Ryniewicz zapewniał ochronę dyplomatyczną całej akcji, przekonywał dyplomatów latynoamerykańskich do uznania paszportów oraz prowadził korespondencję z organizacjami żydowskimi.
Gdy w 1943 roku władze szwajcarskie wykryły akcję paszportową, interweniował u szefa szwajcarskiej policji, co pomogło w zatuszowaniu sprawy. Po wojnie pozostał w Szwajcarii, a następnie wyjechał do Francji. Stamtąd wyemigrował do Argentyny, gdzie prowadził własną działalność gospodarczą. Był aktywnym działaczem polonijnym, pełnił funkcję prezesa Klubu Polskiego. Zmarł w Buenos Aires w 1988 roku.
GRUPA ŁADOSIA
Zwana również berneńską, składała się z polskich dyplomatów, pracowników Poselstwa RP w Bernie oraz współpracujących z nimi przedstawicieli organizacji żydowskich. Na czele grupy stał Aleksander Ładoś, chargé d’affaires polskiego poselstwa. Oprócz niego członkami grupy byli trzej inni polscy dyplomaci zatrudnieni w Poselstwie RP: Stefan Ryniewicz, Konstanty Rokicki i Juliusz Kühl, oraz dwaj działacze szwajcarskich organizacji żydowskich: Abraham Silberschein i Chaim Eiss.
Grupa w czasie drugiej wojny światowej zajmowała się organizacją i produkcją nielegalnych paszportów krajów latynoamerykańskich (przede wszystkim Paragwaju). Początkowo akcja dotyczyła Żydów przebywających w gettach na terenie okupowanej Polski, ale z czasem paszporty zaczęto wysyłać także do innych krajów, m.in. do Holandii.
Przekazywane Żydom dokumenty istotnie zwiększały szansę na przeżycie — dzięki nim ich posiadacze mogli trafić do obozów internowania, a nie obozów zagłady. Szacuje się, że grupa wystawiła paszporty nawet dla 10 000 osób.
fot. Swiss Federal Archives E4264#1988/2#22016*, ref. P059786,
RYNIEWICZ, STEFAN JAN, 26.12.1903, 1945—1956
Zobacz także
- Jozef Lach (1905–1993)
odznaczeni
Jozef Lach (1905–1993)
W październikową noc 1939 roku do domu Jozefa i Žofii Lachów w Popradzie na Słowacji zapukało czterech mężczyzn. Przybyli zza górujących nad miastem Tatr, z okupowanej Polski.
- Sawa Kowtoniuk (1888–ok. 1970) Ustyna Kowtoniuk (1895–ok. 1980)
odznaczeni
Sawa Kowtoniuk (1888–ok. 1970) Ustyna Kowtoniuk (1895–ok. 1980)
Kowtoniukowie ukryli w swoim gospodarstwie kilka rodzin: Sławińskich, Romanowskich, Maciaszków oraz Okólskich.
- Anton Parfeniuk (1890–1947) Lubow Parfeniuk (1903–1967)
odznaczeni
Anton Parfeniuk (1890–1947) Lubow Parfeniuk (1903–1967)
Po najlepszy twaróg i śmietanę w Kisielinie chodziło się do Parfeniuków. Wołyńska ziemia okazała się dla nich wyjątkowo łaskawa, więc oprócz mleka i jego przetworów sprzedawali również produkty rolne.
