Semen Biliczuk - Instytut Pileckiego

Medal / Odznaczeni

Semen Biliczuk (1890–1944)

Odznaczony w 2023 roku.

Żydzi, Ukraińcy, Polacy – ludność przedwojennego Kisielina stanowiła barwną mozaikę etniczną i religijną. Na czele takiej społeczności mógł stanąć tylko ktoś, kto potrafi porozumieć się z każdym.

Poza funkcją wójta Semen Biliczuk pełnił jeszcze inną ważną funkcję: ojca. W wieku dwudziestu lat ożenił się z Kateryną, z którą miał córki Ahrypinę, Irynę i Walentynę.

Rodzina Biliczuków w domu rodzinnym w latach 30. XX w. Od góry: córka Ahrypina i chłopiec do pomocy w gospodarstwie; siedzą: żona Kateryna i Semen; u dołu: córki Walentyna i Iryna (Archiwum prywatne Raisy Prociuk)

W sąsiedztwie Biliczuków mieszkała rodzina Antoniego Sławińskiego. W niedzielę 11 lipca 1943 roku członkowie OUN-UPA napadli na Polaków zgromadzonych na mszy świętej w Kisielinie. W wyniku ataku na kościół zginęło około 90 osób.

Współczesny wygląd wnętrza kościoła Niepokalanego Poczęcia NMP w Kisielinie

Cztery dni później Semen udzielił schronienia rodzinie Sławińskich, która ukryła się w stodole. Dowiedzieli się o tym banderowcy i przyszli do domu Biliczuków, nalegając na rozmowę z Antonim. Treść tej rozmowy tak wspominała Aniela Dębska, jego córka:

„namawiali, żebyśmy nigdzie nie uciekali, nie mamy się czego bać, wracamy do domu… Później oni, ci wojskowi, odjechali i Biliczuk przyszedł do stodoły. Mówi do ojca: «nie słuchajcie, co oni mówią, tylko zbierajcie, co możecie wziąć, i idźcie w świat, bo tu życia dla was nie będzie»”.

Słowa Semena ostatecznie przekonały Sławińskich do wyjazdu z Kisielina, dzięki czemu nie podzielili losu Polaków zamordowanych przez OUN-UPA. Rok później, gdy do miejscowości zbliżała się Armia Czerwona, Biliczukowie wyjechali do wsi Studynie. Do Kisielina powrócili dopiero wtedy, gdy wydawało się, że niebezpieczeństwo minęło. Kiedy Semen wszedł do domu, doszło do wybuchu – budynek prawdopodobnie zaminowali czerwonoarmiści, którzy opuszczali front. Mężczyzna zginął na miejscu. Rodzina Semena Biliczuka pozostała w Kisielinie.

„My w ten czwartek właśnie, jak męża zabrali furmanką do szpitala, przenocowaliśmy jeszcze w stodole u tego Biliczuka. I przyszedł
Biliczuk do stodoły. I ojca zaprosił do domu. Mówił, że chcą ojca ci uzbrojeni ludzie, partyzanci, chcą z ojcem rozmawiać. Ojciec poszedł, myśmy zostali. Wrócił, to mówił, że namawiali, żebyśmy nigdzie nie uciekali, nie mamy się czego bać, niech wracamy do domu... Później oni, ci wojskowi, odjechali i Biliczuk przyszedł do stodoły. Mówi do ojca: «nie słuchajcie, co oni mówią, tylko zbierajcie, co możecie wziąć, i idźcie w świat, bo tu życia dla was nie będzie »”.

Relacja Anieli Dębskiej z filmu Oczyszczenie (2003 r.) w reżyserii Agnieszki Arnold.

Zobacz także

  • Anastasija Koreń (1908–1967) Mykoła Koreń (1905–1944)

    odznaczeni

    Anastasija Koreń (1908–1967) Mykoła Koreń (1905–1944)

    15 lipca wieczorem do domu Koreniów zapukał szwagier Mykoły. Wraz z nim w progu stanęło czworo dzieci sąsiadów, Adamowiczów: dziewięcioletnia Teresa, pięcioletni Janusz, trzyletnia Stasia oraz półtoraroczny Henio.

  • Anatolij Giergiel (1904—1981)

    odznaczeni

    Anatolij Giergiel (1904—1981)

    Latem 1943 roku, gdy Anatolij Giergiel dowiedział się o planowanym przez oddziały OUN-UPA ataku na Polaków, postanowił ostrzec swojego przyjaciela.

  • Konstanty Rokicki (1899—1958)

    odznaczeni

    Konstanty Rokicki (1899—1958)

    Jako członek Grupy Ładosia samodzielnie wypisał kilka tysięcy blankietów paszportowych Republiki Paragwaju, które — szmuglowane na teren okupowanej Polski — dawały Żydom szansę na uniknięcie Zagłady.