Svensson Bernacka Walborg - Instytut Pileckiego

Medal "Virtus et Fraternitas" / Odznaczeni

Svensson Bernacka Walborg (1921–2005)

Odznaczona w 2024 roku.

Obywatelka Norwegii, pomagała przetrwać jeńcom wojennym osadzonym w niemieckim obozie w Sandnes, a w latach 80. angażowała się w pomoc humanitarną wysyłaną do Polski z Norwegii. Jest to pierwsza osoba dostająca Medal za pomoc Polakom w latach 80.

Pochodziła ze Stavanger, dużego miasta portowego znajdującego się na południu Norwegii. Z Polską zetknęła się po raz pierwszy w czasie II wojny światowej, gdy pomagała jeńcom osadzonym w niemieckim obozie pracy w Sandnes, oddalonym od Stavanger o niespełna 16 kilometrów. Pod karą więzienia szmuglowała jedzenie, ubrania, lekarstwa, przekazywała usłyszane w radiu wiadomości o sytuacji na froncie. To wtedy poznała Antoniego Bernackiego, polskiego żołnierza pułku piechoty, który jako jeniec wojenny pracował przy budowie bunkrów w Stavanger. Przypadkowa znajomość przekształciła się w stałe uczucie – w 1946 roku Walborg przyjechała w ślad za Antonim do Polski, a rok później wyszła za niego za mąż i przyjęła polskie obywatelstwo. Małżeństwo zamieszkało w Nowym Sączu, gdzie prowadziło gospodarstwo ogrodnicze. Para doczekała się czwórki dzieci. Polska stała się dla Walborg drugą ojczyzną. W 1980 roku Walborg podjęła trudną decyzję o powrocie z dwójką młodszych dzieci do Norwegii, jednak w miarę możliwości regularnie podróżowała między Stavanger a Nowym Sączem.

Czuła się mocno związana z Polską i Polakami, którzy silnie odczuwali skutki ekonomiczne sprawowania władzy przez komunistów. W związku z tym zaczęła organizować pomoc dla nowosądeczan – mieszkała wśród nich przecież przez ponad 30 lat. Pierwszy transport z pomocą humanitarną wraz z grupą norweskich przyjaciół zorganizowała jeszcze przed wprowadzeniem stanu wojennego. Łącznie przyczyniła się do zebrania i wysłania do Polski ponad 40 kontenerów z lekarstwami, jedzeniem i ubraniami. Dzięki niej ponad 800 norweskich rodzin nawiązało kontakt z potrzebującymi w Nowym Sączu. Po zniesieniu stanu wojennego działalność Walborg nie ustawała – kobieta zorganizowała m.in. wczasy w Norwegii dla dzieci z ubogich polskich rodzin. Zmarła 9 listopada 2005 roku w Stavanger.

Mówiono o niej, że swoim życiem uczyła bezinteresowności, braterstwa między narodami. Miała dar zjednywania sobie ludzi i rozbudzania w nich solidarności. Była niezwykłą osobowością. Pochodziła z kraju, o którym myśli się, że jest chłodny, a miała tak gorące serce. Biła od niej radość życia, bezinteresowność, szczerość. Przyciągała do siebie ludzi, dzieliła się z nimi tym, co miała najlepsze.
Wspomnienie Alicji Kality, mieszkanki Nowego Sącza: Dwa serca przestały bić, „Dziennik Polski”, 16 listopada 2005 roku

Walborg Svensson i Antoni Bernacki w Stavanger w czerwcu 1944 roku (Archiwum prywatne Romualda Bernackiego).

Zobacz także

  • Alfred Iversen

    odznaczeni

    Alfred Iversen
    (1908–1987)

    Obywatel Norwegii, który pomógł Polakom, więźniom niemieckiego obozu pracy przymusowej, w ucieczce do Szwecji.

  • Tassybaj Abdikarimow

    odznaczeni

    Tassybaj Abdikarimow
    (1938–2020)

    Sytuacja Jabłońskich była trudna. Fatalne warunki higieniczne, niedożywienie i ciężka praca w upale przyczyniały się do niezwykle wysokiej śmiertelności wśród mieszkańców. W tych trudnych chwilach z pomocą rodzinie Jabłońskich przyszedł 16-letni Kazach.

  • Aristides de Sousa Mendes do Amaral e Abranches

    odznaczeni

    Aristides de Sousa Mendes do Amaral e Abranches
    (1885–1954)

    W pierwszych miesiącach II wojny światowej Bordeaux w południowej Francji wydawało się bezpiecznym miejscem – na głębokim zapleczu frontu, z dala od granicy III Rzeszy. Sukces ofensywy Wehrmachtu w maju i czerwcu 1940 roku zmienił wszystko.