Paul Super - Instytut Pileckiego
Paul Super w Polsce miał spędzić tylko osiem miesięcy. W 1922 roku razem z rodziną przyjechał do Warszawy, aby z ramienia amerykańskiego Związku Młodzieży Chrześcijańskiej (YMCA) budować struktury organizacji. Trwało to do września 1939 roku.
Po wybuchu wojny Super opuścił Polskę, lecz nie opuścił Polaków w potrzebie. W Rumunii założył Amerykańską Komisję Pomocy Polakom (AKPP), która współpracowała z YMCA. Za jej pośrednictwem skutecznie zbierał pieniądze na rzecz polskich uchodźców. Wspierał także Polaków na Węgrzech. AKPP pomagała też internowanym polskim żołnierzom – dostarczała żywność, lekarstwa, ubrania cywilne, ułatwiała ucieczkę.
W siedzibie Komisji w Bukareszcie otwarto zakonspirowany punkt werbunkowy.
Ochotnicy trafiali do utworzonego z inicjatywy Supera obozu junackiego w Timişu de Jos, skąd później byli potajemnie wysyłani do polskich jednostek we Francji.
Tam też w lutym 1940 roku wyjechał Super, gdzie pod jego kierownictwem
komórki YMCA wspierały rozwój i szkolenie polskiej armii. Po upadku Francji powrócił do Stanów Zjednoczonych, gdzie został dyrektorem generalnym YMCA na Polskę. Wówczas jeszcze bardziej rozszerzył akcję pomocy. YMCA otwierała świetlice, stołówki, organizowała dach nad głową, rozdawała ciepłą odzież uciekinierom z Polski, cywilom i żołnierzom rozproszonym w 18 państwach świata – w Azji, Afryce i Europie. Super publikował także artykuły na temat polskiego wysiłku wojennego i sytuacji w okupowanej Polsce. Za całą tę działalność dziękowali mu politycy rządu RP na emigracji, działacze społeczni i inni uchodźcy.
Już po wojnie, w 1948 roku, kiedy władze komunistyczne obserwowały działania YMCA w Polsce, jej członkowie pisali do Paula Supera: „choć koleje losu rozdzieliły nasze drogi, to jednak zawsze o Tobie pamiętamy […] Jesteśmy pewni, że w lepszych czy gorszych warunkach potrafiłbyś
z nami tak samo pracować – w myśl jednej idei, która nami wszystkimi
kieruje – służby ludziom".
Niechaj Polacy przy sposobności pospieszą do tych środowisk, gdzie mówić będzie o Polsce Paul Super. Zobaczą i usłyszą człowieka o wielkim rozumie i wielkim sercu, który uczy, jak należy na Polskę patrzeć, jak Ją cenić i jak kochać.
Zobacz także
- Trofim Danieluk
odznaczeni
Trofim Danieluk
(1880–1960)„Widząc grożące niebezpieczeństwo, uciekłem i ukryłem się w łodygach rosnących ziemniaków. Życie zawdzięczam Trofimowi Danielukowi, który na pytanie mordujących Ukraińców powiedział, że już trzy dni nie było mnie w domu” – mówił Władysław Zubkiewicz.
- prof. Władysław Konopczyński (1880—1952)
odznaczeni
prof. Władysław Konopczyński (1880—1952)
Po upadku powstania warszawskiego, wśród tłumu ciągnącego z płonącego miasta znajdowała się rodzina polskiego historyka żydowskiego pochodzenia Ludwika Widerszala. Konopczyński udzielił jej schronienia w Młyniku,gdzie przebywała aż do zakończenia wojny.
- Antoni Nagórka (1901—1977)
odznaczeni
Antoni Nagórka (1901—1977)
Żydzi z Otwocka zostali przesiedleni do utworzonego w mieście getta. Podczas akcji likwidacyjnej z 1942 r. tysiące z nich zostało zamordowanych lub trafiło do obozu zagłady w Treblince. Nagórkowie przyjęli do swojego domu i uratowali pięciu Żydów.
