Martha Gammer (1947) - Instytut Pileckiego
Martha Gammer, od lat 70 XX w. działała na rzecz lokalnej historii, współtwórczyni i przewodnicząca działającego od 2008 r. Komitetu Pamięci Gusen, którego misją jest dbanie o pamięć ofiar obozu, w tym Polaków.
W latach 70. XX wieku o tym, że wydrążone w górach nieopodal Gusen tunele powstały w wyniku niewolniczej pracy więźniów istniejącego tam w czasie II wojny światowej niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego, wiedzieli nieliczni. Martha Gammer, która właśnie wtedy zamieszkała nieopodal pozostałości po KL Gusen i w pobliskiej szkole uczyła języka niemieckiego, zaczęła odkrywać ten temat. Najpierw pamięć o obozie i jego ofiarach przekazywała swoim uczniom, ale już w 1979 roku – w celu upowszechniania wiedzy o miejscowej historii – została jedną z inicjatorek powstania Grupy Roboczej ds. Opieki nad Ojczyzną, Miejscami Pamięci i Historią. Stowarzyszenie prowadziło intensywną działalność m.in. na rzecz popularyzacji dziejów obozu. Dokumentowało rozmowy ze świadkami historii, gromadziło pamiątki, wydawało publikacje. Po wielu latach starań, w maju 1995 roku, w pięćdziesięciolecie wyzwolenia KL Gusen przez Amerykanów, Grupie udało się zorganizować pierwsze uroczyste obchody rocznicy tego wydarzenia.
Na bazie wcześniejszych doświadczeń Martha Gammer w 2008 roku współtworzyła Komitet Pamięci Gusen i została jego przewodniczącą. Kontynuuje on misję dbania o pamięć ofiar obozu, samodzielnie prowadzi i wspiera projekty badawcze, gromadzi materiały archiwalne, organizuje uroczystości rocznicowe oraz – w ramach możliwości – pomaga finansowo ocalałym i ich rodzinom. W znacznej mierze to dzięki działaniom Marthy Gammer i innych członków Komitetu, którzy współpracowali z polskim Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz z Ambasadą Rzeczypospolitej Polskiej w Wiedniu, udało się doprowadzić do objęcia
obszaru KL Gusen ochroną konserwatorską, a następnie do wykupienia przez rząd austriacki od prywatnych właścicieli części terenów poobozowych.
Z Komitetem Pamięci Gusen współpracuję od początku swojej
działalności w Klubie Byłych Więźniów Politycznych Obozu
Koncentracyjnego Mauthausen-Gusen. Był to rok 2009 lub 2010. Od
kiedy poznałem Marthę Gammer i Rudolfa Haunschmieda, nabrałem
wiary, że są w Austrii osoby, dla których sprawy Gusen są ważne i oddają
im nie tylko swój czas, ale także serce.
Fragment przesłanej Instytutowi Pileckiego opinii Jacka Tarasiewicza, Prezesa Zarządu Klubu Byłych Więźniów Politycznych Obozu Koncentracyjnego Mauthausen-Gusen
Zobacz także
- Maria Bazeluk (1903–1956)

odznaczeni
Maria Bazeluk (1903–1956)
W czasie wojny Maria mieszkała z mężem Petro i trójką dzieci w pobliżu wsi Butejki. Kiedy niemiecka polityka wykorzystująca niechęć Ukraińców do Polaków zaczęła przynosić krwawe żniwo, do Bazeluków dochodziły wieści o masakrach UPA na Wołyniu.
- Ecaterina Olimpia Caradja (1893–1993)

odznaczeni
Ecaterina Olimpia Caradja (1893–1993)
Wydawany w Bukareszcie „Kurier Polski” z 3 grudnia 1939 roku był pełen niepokojących nagłówków: „Atak Sowietów na Finlandię”, „Cierpienia Polski. Rozstrzeliwania i deportacje”. Otuchy dodawał jeden tytuł: „Pod opieką ks. Caragea. Dom dla dzieci i matek”.
- Raymond Voegeli

odznaczeni
Raymond Voegeli
(1894–1980)Pomoc potrzebującym była sensem życia księdza Raymonda Voegelego. Przed wojną należał do zakonu kamilianów, którego główną misję stanowiła opieka nad chorymi.


