Jako członek Grupy Ładosia samodzielnie wypisał kilka tysięcy blankietów paszportowych Republiki Paragwaju, które — szmuglowane na teren okupowanej Polski — dawały Żydom szansę na uniknięcie Zagłady.
Konstanty Rokicki jako uczestnik wojny polsko-bolszewickiej brał czynny udział w walkach o zachowanie niepodległości. Karierę dyplomatyczną rozpoczął na początku lat 30. w konsulatach w Mińsku, Rydze i Kairze, co doprowadziło go do stanowiska wicekonsula w szwajcarskim Bernie, które objął w 1939 roku i piastował do końca II wojny światowej.
W tym czasie Rokicki był odpowiedzialny za jedno z najważniejszych zadań grupy Ładosia. W latach 1941—1944 samodzielnie wypisał kilka tysięcy blankietów paszportowych Republiki Paragwaju, które — szmuglowane na teren okupowanej Polski — dawały Żydom szansę na uniknięcie Zagłady. Po zakończeniu wojny odmówił kontynuowania pracy w ambasadzie podległej władzom komunistycznym. Do końca życia pozostał na emigracji w Szwajcarii, gdzie zmarł zapomniany w 1958 roku.
Zaledwie kilka lat temu działalność Rokickiego została zauważona i doceniona. W 2018 roku odnaleziono miejsce jego pochówku i odprawiono powtórny, oficjalny pogrzeb w Lucernie z udziałem Prezydenta RP Andrzeja Dudy. W kwietniu 2019 roku izraelski instytut Yad Vashem przyznał Konstantemu Rokickiemu, jako jedynemu z grupy, tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.
GRUPA ŁADOSIA
Zwana również berneńską, składała się z polskich dyplomatów, pracowników Poselstwa RP w Bernie oraz współpracujących z nimi przedstawicieli organizacji żydowskich. Na czele grupy stał Aleksander Ładoś, chargé d’affaires polskiego poselstwa. Oprócz niego członkami grupy byli trzej inni polscy dyplomaci zatrudnieni w Poselstwie RP: Stefan Ryniewicz, Konstanty Rokicki i Juliusz Kühl, oraz dwaj działacze szwajcarskich organizacji żydowskich: Abraham Silberschein i Chaim Eiss.
Grupa w czasie drugiej wojny światowej zajmowała się organizacją i produkcją nielegalnych paszportów krajów latynoamerykańskich (przede wszystkim Paragwaju). Początkowo akcja dotyczyła Żydów przebywających w gettach na terenie okupowanej Polski, ale z czasem paszporty zaczęto wysyłać także do innych krajów, m.in. do Holandii.
Przekazywane Żydom dokumenty istotnie zwiększały szansę na przeżycie — dzięki nim ich posiadacze mogli trafić do obozów internowania, a nie obozów zagłady. Szacuje się, że grupa wystawiła paszporty nawet dla 10 000 osób.
fot. domena publiczna
Zobacz także
-
odznaczeni
Petro Bazeluk (1903–1949)
Mykoła Bazeluk mówił, że przed wojną na Wołyniu nie było różnicy, kto jest Ukraińcem, a kto Polakiem. Wszystko zmieniło się w 1943 roku, kiedy to, jak wspominał: „brat poszedł na brata”.
-
odznaczeni
Maria Bazeluk (1903–1956)
W czasie wojny Maria mieszkała z mężem Petro i trójką dzieci w pobliżu wsi Butejki. Kiedy niemiecka polityka wykorzystująca niechęć Ukraińców do Polaków zaczęła przynosić krwawe żniwo, do Bazeluków dochodziły wieści o masakrach UPA na Wołyniu.
-
odznaczeni
Jenő Etter (1897–1973)
Burmistrz węgierskiego Ostrzyhomia otrzymał dziesiątki listów napisanych po polsku. O wdzięczności polskich uchodźców świadczyły już same nagłówki: „Kochany Panie Kapitanie!”, „Drogi Panie Doktorze!”. Jenő Etter rozumiał je wszystkie.