Hélène Pionstka z d. Waldmann - Instytut Pileckiego
Hélène Pionstka z d. Waldmann (1921–2009)
Odznaczona w 2022 roku.

W 1941 roku w pobliżu gospodarstwa Émile’a i Alice Waldmannów w Ursprung w Alzacji Niemcy utworzyli obóz jeniecki, do którego trafili polscy żołnierze. Polacy mogli opuszczać obóz, aby pomagać w pracach miejscowym rolnikom.
Jeńcy przychodzili m.in. do rodziny Waldmannów. Ich córka, wówczas 20-letnia Hélène, zaangażowała się w pomoc polskim jeńcom i nawiązała bliższą relację z jednym z nich, Janem Piąstką. Po ucieczce Polaków z obozu w nocy z 26 na 27 sierpnia 1944 roku Hélène odwiedzała Jana w jego kryjówce u rodziny Gorius. Jej częste wizyty groziły odkryciem kryjówki przez Niemców. Hélène zorganizowała Janowi nowe schronienie u swoich krewnych, ponadto opiekowała się nim i przynosiła mu żywność.
Jan Piąstka bezpiecznie doczekał wyzwolenia Fréland przez Amerykanów na początku grudnia 1944 roku. Na kilka lat ponownie trafił do polskiego wojska. W międzyczasie, 27 czerwca 1945 roku, Hélène i Jan pobrali się.
Po zwolnieniu Piąstki z armii w 1947 roku małżonkowie pozostali w Alzacji
i doczekali się dwóch córek. Rodzina zamieszkała w Ribeauvillé, gdzie Jan
zajmował się klasztorną winnicą.
W trzy lub cztery dni później ojciec mnie obudził i powiedział, że ktoś stuka do okna. Poszłam zobaczyć, to był jeden z polskich
więźniów (mój przyszły mąż). Inni więźniowie mieli mu to za złe, bojąc się, że się komuś wygadam. Mama nie chciała, żeby u nas został, więc poszedł się ukryć u kuzynki, której ojciec był pomocnikiem strażnika. Codziennie nosiłam mu jedzenie; przez cały dzień siedział w pokoju na dole, a w nocy spał na sianie. Nikt oprócz nas nie wiedział o tym i tak mijał czas.
Zobacz także
- Pedro Correia Marques
odznaczeni
Pedro Correia Marques
(1890–1972)Zaczęło się od pisania krótkich notek i sprzątania redakcji miesięcznika „Rosário”. Pod koniec lat 30. XX w. Correia Marques kierował „A Voz” – najchętniej prenumerowanym dziennikiem w Portugalii. Jako uznany dziennikarz odwiedził wówczas m. in. Polskę.
- prof. Władysław Konopczyński (1880—1952)
odznaczeni
prof. Władysław Konopczyński (1880—1952)
Po upadku powstania warszawskiego, wśród tłumu ciągnącego z płonącego miasta znajdowała się rodzina polskiego historyka żydowskiego pochodzenia Ludwika Widerszala. Konopczyński udzielił jej schronienia w Młyniku,gdzie przebywała aż do zakończenia wojny.
- Maria Bazeluk (1903–1956)
odznaczeni
Maria Bazeluk (1903–1956)
W czasie wojny Maria mieszkała z mężem Petro i trójką dzieci w pobliżu wsi Butejki. Kiedy niemiecka polityka wykorzystująca niechęć Ukraińców do Polaków zaczęła przynosić krwawe żniwo, do Bazeluków dochodziły wieści o masakrach UPA na Wołyniu.