Zawieszenie polskiej flagi na Kolumnie Zwycięstwa w Berlinie - Instytut Pileckiego
Zawieszenie polskiej flagi na Kolumnie Zwycięstwa w Berlinie
1 Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki była częścią armii generała Zygmunta Berlinga utworzonej w Związku Sowieckim w 1943 roku decyzją Józefa Stalina. Jej dowództwo oraz korpus polityczno-wychowawczy zdominowane były przez oficerów sowieckich, polskich komunistów i ich współpracowników, szykowanych do objęcia władzy nad Polską. Szeregowych żołnierzy początkowo rekrutowano głównie pośród Polaków deportowanych przez Sowietów w głąb Związku Sowieckiego z okupowanych polskich ziem wschodnich. Byli to ludzie, dla których walka w szeregach armii Berlinga była szansą wydostania się z ZSRS oraz podjęcia zbrojnego oporu wobec III Rzeszy. Za tę możliwość płacili często cenę życia, ginąc tysiącami w piekle frontu wschodniego.
Udział Polaków w zdobyciu Berlina był pożądany przez dowództwo Armii Czerwonej. Chciano w ten sposób zademonstrować polsko-sowieckie braterstwo broni i wzmocnić legitymizację powstającej komunistycznej Polski w oparciu o wspólną z ZSRS walkę z nazizmem. Jednocześnie w oczach szeregowych żołnierzy walka o Berlin oznaczała symboliczne zakończenie działań wojennych w stolicy reżimu, który odpowiedzialny był za agresję na ich ojczyznę sześć lat wcześniej.
Rankiem 2 maja 1945 roku grupa polskich żołnierzy z 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki zawiesiła biało-czerwoną flagę na szczycie Kolumny Zwycięstwa. Akt ten symbolicznie podkreślił wkład Polski w pokonanie nazistowskich Niemiec. Zawieszając polską flagę w zdobytym Berlinie, szeregowi polscy żołnierze jednocześnie spełniali marzenia wielu rodaków walczących od 1939 roku na wszystkich frontach II wojny światowej. Przez lata ustalenie kto dokładnie dokonał tego czynu budziło dyskusje, jednakże najprawdopodobniej byli to ppor. Mikołaj Troicki, plut. Kazimierz Otap, kpr. Antoni Jabłoński, kan. Eugeniusz Mierzejewski i kan. Aleksander Karpowicz. Ich doświadczenia, w tym deportacje do ZSRS i udział w walkach obronnych we wrześniu 1939 roku, uosabiały losy części polskiego społeczeństwa w czasie wojny.
W 1945 r. polscy żołnierze walczyli w Berlinie, na zachód i północny zachód od Bramy Brandenburskiej: w dzielnicach Charlottenburg i Tiergarten, m.in. w rejonie Uniwersytetu Technicznego, stacji S-Bahn Tiergarten, Bramy Charlottenburskiej, Opery Niemieckiej i Karl-August-Platz.
Po wojnie ich udział w walkach o stolicę Niemiec bardzo długo nie był upamiętniany. Dopiero 1 września 2021 r. na Ernst-Reuter-Platz, przy kampusie Uniwersytetu Technicznego, odsłonięto Pomnik ku czci polskich wyzwolicieli, honorujący żołnierzy i żołnierki 1 Armii Wojska Polskiego biorących udział w bitwie o Berlin.
Wcześniej, w okresie zimnej wojny, powstał w ówczesnej stolicy NRD, we wschodniej części Berlina, Pomnik Polskiego Żołnierza i Niemieckiego Antyfaszysty. Odsłonięto go w 1972 r. w parku Friedrichshain. Tak rządy NRD i PRL chciały przypomnieć komunistycznych bojowników walczących z III Rzeszą. W 1995 r. przy monumencie dodano o tablicę stwierdzającą, że upamiętnia on wszystkich polskich żołnierzy toczących walki na różnych frontach II wojny światowej oraz wszystkich uczestników niemieckiego ruchu oporu.
Na zdjęciu polska flaga w Berlinie 2 maja 1945 roku na Kolumnie Zwycięstwa. Armia Czerwona i Ludowe Wojsko Polskie razem zdobyły Berlin po ciężkich walkach z niemieckimi nazistami. Widoczny Zamek Bellevue. Źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Polish_flag_1945_Berlin.jpg (Polish Army, Public domain, via Wikimedia Commons).
Zobacz także
- "Lipcowi '45" – muzyczna opowieść o Ofiarach Obławy Augustowskiej | fotorelacja
Aktualności
"Lipcowi '45" – muzyczna opowieść o Ofiarach Obławy Augustowskiej | fotorelacja
W augustowskim amfiteatrze, nad jeziorem Necko, odbyło widowisko muzyczno-multimedialne. Koncert "Lipcowi '45" był zwieńczeniem organizowanych przez Instytut Pileckiego obchodów 80. rocznicy Obławy Augustowskiej.
- Za nami obchody 80. rocznicy Obławy Augustowskiej
Aktualności
Za nami obchody 80. rocznicy Obławy Augustowskiej
W dniach 12–19 lipca 2025 roku w Augustowie odbyły się obchody 80. rocznicy Obławy Augustowskiej – największej powojennej zbrodni dokonanej na Polakach.
- Porozumienie w sprawie Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego
Aktualności
Porozumienie w sprawie Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego
Dyrektorzy Instytutu Pileckiego i Muzeum Auschwitz-Birkenau porozumieli się w sprawie współpracy nad Nagrodą im. Witolda Pileckiego. Nagroda specjalna dzięki wsparciu donatora zostaje przywrócona, a termin nadsyłania prac przedłużony do 31 sierpnia.
- Nie dla fałszowania historii. Instytut Pileckiego odpowiada na tezy Grzegorza Brauna
Aktualności
Nie dla fałszowania historii. Instytut Pileckiego odpowiada na tezy Grzegorza Brauna
- Otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej
Aktualności
Otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej
12 lipca 2025 roku Instytut Pileckiego otworzył Dom Pamięci Obławy Augustowskiej.
- Zaproszenie na otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej – zapis konferencji prasowej
Aktualności
Zaproszenie na otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej – zapis konferencji prasowej
10 lipca 2025 roku w siedzibie Instytutu Pileckiego w Augustowie odbyła się konferencja prasowa poświęcona otwarciu Domu Pamięci Obławy Augustowskiej, które odbędzie się 12 lipca.
- Oświadczenie
Aktualności
Oświadczenie
Z ogromnym oburzeniem przyjmujemy słowa Grzegorza Brauna kwestionujące istnienie komór gazowych w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i obozie zagłady Auschwitz-Birkenau.
- Dyrektor Instytutu Pileckiego składa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa
Aktualności
Dyrektor Instytutu Pileckiego składa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa
Dziś, 11 lipca 2025 r., prof. Krzysztof Ruchniewicz – Dyrektor Instytutu Pileckiego – złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa do Prokuratury Rejonowej w Augustowie.
- Ilu Polaków wie, czym była Obława Augustowska - nowe wyniki badań
Aktualności
Ilu Polaków wie, czym była Obława Augustowska - nowe wyniki badań
We współpracy z Fundacją Centrum Badania Opinii Społecznej przeprowadziliśmy badanie wiedzy o Obławie Augustowskiej.
- Podziękowania dla Pani Marii
Aktualności
Podziękowania dla Pani Marii
30 czerwca 2025 r. Pani Maria Moryc, nasza Główna Księgowa, zakończyła 8-letni okres pracy w Instytucie Pileckiego.
- Utracone dziedzictwo. Losy polskich dóbr kultury w czasie II wojny światowej
Aktualności
Utracone dziedzictwo. Losy polskich dóbr kultury w czasie II wojny światowej
Kwestia losów dóbr kultury podczas II wojny światowej, stanowiąc problem w skali międzynarodowej, dotyczy szczególnie Polski, podzielonej już we wrześniu 1939 roku na dwie strefy okupacyjne administrowane przez Trzecią Rzeszę i Związek Radziecki.
- Prezentacja raportu Centrum Lemkina dokumentującego rosyjskie zbrodnie na dzieciach
Aktualności
Prezentacja raportu Centrum Lemkina dokumentującego rosyjskie zbrodnie na dzieciach
26 czerwca 2025 r. zaprezentowaliśmy raport „Skradzione dzieciństwo. Zbrodnie przeciwko dzieciom popełnione przez wojska rosyjskie”, dokumentujący relacje świadków rosyjskich zbrodni na dzieciach.