Zawieszenie polskiej flagi na Kolumnie Zwycięstwa w Berlinie - Instytut Pileckiego
Zawieszenie polskiej flagi na Kolumnie Zwycięstwa w Berlinie
1 Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki była częścią armii generała Zygmunta Berlinga utworzonej w Związku Sowieckim w 1943 roku decyzją Józefa Stalina. Jej dowództwo oraz korpus polityczno-wychowawczy zdominowane były przez oficerów sowieckich, polskich komunistów i ich współpracowników, szykowanych do objęcia władzy nad Polską. Szeregowych żołnierzy początkowo rekrutowano głównie pośród Polaków deportowanych przez Sowietów w głąb Związku Sowieckiego z okupowanych polskich ziem wschodnich. Byli to ludzie, dla których walka w szeregach armii Berlinga była szansą wydostania się z ZSRS oraz podjęcia zbrojnego oporu wobec III Rzeszy. Za tę możliwość płacili często cenę życia, ginąc tysiącami w piekle frontu wschodniego.
Udział Polaków w zdobyciu Berlina był pożądany przez dowództwo Armii Czerwonej. Chciano w ten sposób zademonstrować polsko-sowieckie braterstwo broni i wzmocnić legitymizację powstającej komunistycznej Polski w oparciu o wspólną z ZSRS walkę z nazizmem. Jednocześnie w oczach szeregowych żołnierzy walka o Berlin oznaczała symboliczne zakończenie działań wojennych w stolicy reżimu, który odpowiedzialny był za agresję na ich ojczyznę sześć lat wcześniej.
Rankiem 2 maja 1945 roku grupa polskich żołnierzy z 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki zawiesiła biało-czerwoną flagę na szczycie Kolumny Zwycięstwa. Akt ten symbolicznie podkreślił wkład Polski w pokonanie nazistowskich Niemiec. Zawieszając polską flagę w zdobytym Berlinie, szeregowi polscy żołnierze jednocześnie spełniali marzenia wielu rodaków walczących od 1939 roku na wszystkich frontach II wojny światowej. Przez lata ustalenie kto dokładnie dokonał tego czynu budziło dyskusje, jednakże najprawdopodobniej byli to ppor. Mikołaj Troicki, plut. Kazimierz Otap, kpr. Antoni Jabłoński, kan. Eugeniusz Mierzejewski i kan. Aleksander Karpowicz. Ich doświadczenia, w tym deportacje do ZSRS i udział w walkach obronnych we wrześniu 1939 roku, uosabiały losy części polskiego społeczeństwa w czasie wojny.
W 1945 r. polscy żołnierze walczyli w Berlinie, na zachód i północny zachód od Bramy Brandenburskiej: w dzielnicach Charlottenburg i Tiergarten, m.in. w rejonie Uniwersytetu Technicznego, stacji S-Bahn Tiergarten, Bramy Charlottenburskiej, Opery Niemieckiej i Karl-August-Platz.
Po wojnie ich udział w walkach o stolicę Niemiec bardzo długo nie był upamiętniany. Dopiero 1 września 2021 r. na Ernst-Reuter-Platz, przy kampusie Uniwersytetu Technicznego, odsłonięto Pomnik ku czci polskich wyzwolicieli, honorujący żołnierzy i żołnierki 1 Armii Wojska Polskiego biorących udział w bitwie o Berlin.
Wcześniej, w okresie zimnej wojny, powstał w ówczesnej stolicy NRD, we wschodniej części Berlina, Pomnik Polskiego Żołnierza i Niemieckiego Antyfaszysty. Odsłonięto go w 1972 r. w parku Friedrichshain. Tak rządy NRD i PRL chciały przypomnieć komunistycznych bojowników walczących z III Rzeszą. W 1995 r. przy monumencie dodano o tablicę stwierdzającą, że upamiętnia on wszystkich polskich żołnierzy toczących walki na różnych frontach II wojny światowej oraz wszystkich uczestników niemieckiego ruchu oporu.
Na zdjęciu polska flaga w Berlinie 2 maja 1945 roku na Kolumnie Zwycięstwa. Armia Czerwona i Ludowe Wojsko Polskie razem zdobyły Berlin po ciężkich walkach z niemieckimi nazistami. Widoczny Zamek Bellevue. Źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Polish_flag_1945_Berlin.jpg (Polish Army, Public domain, via Wikimedia Commons).
Zobacz także
- Zgłoszenia do 31 lipca | Międzynarodowa Nagroda im. Witolda Pileckiego. Piąta edycja (2025)
Aktualności
Zgłoszenia do 31 lipca | Międzynarodowa Nagroda im. Witolda Pileckiego. Piąta edycja (2025)
Do końca lipca 2025 roku można przesyłać zgłoszenia do piątej edycji Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego.
- 77. rocznica śmierci Witolda Pileckiego | Międzynarodowy Dzień Bohaterów Walki z Totalitaryzmem
Aktualności
77. rocznica śmierci Witolda Pileckiego | Międzynarodowy Dzień Bohaterów Walki z Totalitaryzmem
25 maja 1948 roku z rozkazu komunistycznych władz, w więzieniu mokotowskim w Warszawie, o godz. 21.30, wykonano wyrok śmierci na naszym patronie – rotmistrzu Witoldzie Pileckim.
- „Druga wina, czyli o ciężarze bycia Niemcem” Ralpha Giordano – po raz pierwszy w polskim przekładzie
Aktualności
„Druga wina, czyli o ciężarze bycia Niemcem” Ralpha Giordano – po raz pierwszy w polskim przekładzie
Autor, świadek nazizmu i ofiara prześladowań z powodu żydowskiego pochodzenia, w tej przełomowej publikacji demaskuje fiasko niemieckiego rozliczenia z nazistowską przeszłością.
- Pokaz filmu „Odyseja polska” w Rzymie | 81. rocznica bitwy o Monte Cassino
Aktualności
Pokaz filmu „Odyseja polska” w Rzymie | 81. rocznica bitwy o Monte Cassino
W Instytucie Polskim w Rzymie w środę, 14 maja, uczczono zbliżającą się 81. rocznicę bitwy o Monte Cassino. Spotkanie poświęcone było historii 2 Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa.
- Instytut Pileckiego na Międzynarodowych Targach Książki w Warszawie | Stoisko O4
Aktualności
Instytut Pileckiego na Międzynarodowych Targach Książki w Warszawie | Stoisko O4
W czwartek, 15 maja wystartowały Międzynarodowe Targi Książki w Warszawie. Nie mogło na nich zabraknąć wydawnictwa Instytutu Pileckiego. Zapraszamy na nasze stoisko!
- Monte Cassino 81 lat później | Pokaz filmu "Odyseja polska"
Aktualności
Monte Cassino 81 lat później | Pokaz filmu "Odyseja polska"
12 maja 2025 r., w miejscu naznaczonym bohaterstwem i ofiarą polskich żołnierzy, odbył się szczególny pokaz filmu „Odyseja polska” - poruszającej opowieści o losach żołnierzy 2 Korpusu Polskiego.
- Nowa struktura i regulamin organizacyjny w Instytucie Pileckiego
Aktualności
Nowa struktura i regulamin organizacyjny w Instytucie Pileckiego
Z końcem kwietnia 2025 roku w Instytucie Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego wszedł w życie nowy regulamin organizacyjny.
- Relacja z polskiej prapremiery filmu "Odyseja polska" | 80. rocznica zakończenia II wojny światowej
Aktualności
Relacja z polskiej prapremiery filmu "Odyseja polska" | 80. rocznica zakończenia II wojny światowej
8 maja 2025 r., w 80. rocznicę zakończenia II wojny światowej, we Włoskim Instytucie Kultury w Warszawie, odbyła się polska prapremiera filmu dokumentalnego "Odyseja polska".
- W 80. rocznicę zdobycia Berlina – polska flaga znów nad stolicą Niemiec
Aktualności
W 80. rocznicę zdobycia Berlina – polska flaga znów nad stolicą Niemiec
Obchodzony 2 maja Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej przypada tego samego dnia, w którym nad zdobytą stolicą III Rzeszy żołnierze 1. Armii Wojska Polskiego zatknęli biało-czerwony sztandar.
- Obława Augustowska. Zbrodnia niewyjaśniona i nieukarana | Nowa publikacja wydawnictwa Instytutu Pileckiego
Aktualności
Obława Augustowska. Zbrodnia niewyjaśniona i nieukarana | Nowa publikacja wydawnictwa Instytutu Pileckiego
Obława Augustowska to największa zbrodnia dokonana na Polakach już po zakończeniu II wojny światowej. Akcja pacyfikacyjna została zaplanowana, zorganizowana i przeprowadzona przez Sowietów w lipcu 1945 roku na ziemiach północno-wschodniej Polski.
- Instytut Pileckiego na obchodach 80. rocznicy wyzwolenia Bolonii | 23 – 24 kwietnia 2025
Aktualności
Instytut Pileckiego na obchodach 80. rocznicy wyzwolenia Bolonii | 23 – 24 kwietnia 2025
W dniach 23-24 kwietnia przedstawiciele Instytutu Pileckiego uczestniczyli w uroczystych obchodach 80. rocznicy wyzwolenia Bolonii. Członkiem oficjalnej delegacji był prof. dr hab. Krzysztof Ruchniewicz, dyrektor Instytutu Pileckiego.
- Pokaz filmu „Odyseja polska” | Obchody 80. rocznicy wyzwolenia Bolonii
Aktualności
Pokaz filmu „Odyseja polska” | Obchody 80. rocznicy wyzwolenia Bolonii
23 kwietnia 2025 r., w kinie Cinema Modernissimo w samym sercu Bolonii, w ramach oficjalnych obchodów 80. rocznicy wyzwolenia miasta, odbyła się uroczysta premiera filmu dokumentalnego pt. „Odyseja polska” (wł. „L'Odissea polacca”).