W 80. rocznicę zdobycia Berlina – polska flaga znów nad stolicą Niemiec - Instytut Pileckiego

Obchodzony 2 maja Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej przypada tego samego dnia, w którym nad zdobytą stolicą III Rzeszy żołnierze 1. Armii Wojska Polskiego zatknęli biało-czerwony sztandar.

W walkach o Berlin wzięło udział do 180 000 polskich żołnierzy. W większości byli to Sybiracy, niedawni więźniowie łagrów i zesłańcy w głąb ZSRR. Marzyli przede wszystkim o wolności – dla siebie, swoich rodzin i Ojczyzny. W samych walkach o Berlin blisko pół tysiąca z nich zostało rannych lub poległo.

Współorganizator obchodów, dyrektor Krzysztof Ruchniewicz, zwracając się do zebranych, powiedział:

[…] Wiosenne dni 1945 r. były czasem tryumfu, dumy i ogromnej radości, ale i goryczy. Pierwsza ofiara wojny stawała się też ofiarą powojennej polityki… Polscy żołnierze bili się i ginęli za swój kraj, ale też za sojuszników – w szeregach różnych jednostek na frontach na zachodzie i wschodzie. Jednak o ostatecznych efektach tego ogromnego wysiłku zdecydowała wielka polityka i ukształtowany przez nią nowy porządek świata. […] Gdy cichły walki na ulicach zdobytej stolicy III Rzeszy, kilku polskich żołnierzy postanowiło symbolicznie zamanifestować polski wkład w zwycięstwo. […] Byli to ppor. Mikołaj Troicki, kpr. Antoni Jabłoński, plut. Kazimierz Otapa, kan. Aleksander Karpowicz, kan. Eugeniusz Mierzejewski. Wymienia się również plut. Ludwika Skokunia. Naprędce przygotowana polska flaga zawisła 2 maja w miejscu symbolicznym dla historii najnowszej Niemiec – na Kolumnie Zwycięstwa, w alei wiodącej ku Bramie Brandenburskiej. Kolumna upamiętnia niegdysiejsze tryumfy armii pruskiej/niemieckiej, które zapoczątkowały potęgę militarną Niemiec i ich ekspansjonistyczną politykę prowadzącą do I i II wojny światowej. […] Akt ten miał ogromne znaczenie symboliczne.

Oficjalne uroczystości w Berlinie zwieńczyła ceremonia wręczenia odznaczeń osobom szczególnie zasłużonym w pielęgnowaniu pamięci o polskich żołnierzach. Odbyła się ona w siedzibie berlińskiego oddziału Instytutu Pileckiego. Medale Pro Patria otrzymali obywatele Polski i Niemiec, którzy wykazali się niezwykłym zaangażowaniem w kultywowanie pamięci o polskich żołnierzach i budowanie polsko-niemieckiego porozumienia: pan Kamil Majchrzak, pani Sabine Klein, pan Christian Carlsen oraz pan Reinhard Strecker.

W polskiej delegacji znaleźli się również przedstawiciele Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, wśród nich minister Michał Syska zastępca szefa Urzędu, który podkreślił udział polskich żołnierzy na wszystkich frontach wojny i zaznaczył, że spoczywa na nas obowiązek, aby piekło drugiej wojny światowej nigdy się nie powtórzyło.

W obchodach wzięli również udział przedstawiciele innych instytucji państwowych: wicemarszałkini Senatu RP Magdalena Biejat, ambasador RP w Berlinie Jan Tombiński oraz wicewojewoda zachodniopomorski Dawid Krystek.

W skład delegacji weteranów przybyłych do Berlina weszli m.in.: płk Czesław Lewandowski – prezes Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych, mjr Bolesław Danielkiewicz – żołnierz 1. Armii Wojska Polskiego i uczestnik szturmu Berlina, Józef Jabłoński – syn kapitana Jabłońskiego, który 2 maja 1945 roku zawiesił polską flagę na Kolumnie Zwycięstwa, oraz Elżbieta Sadzyńska – wdowa po komandorze Józefie Czerwińskim, uczestniku walk o Berlin.

Po południu Berliński Oddział Instytutu Pileckiego zorganizował debatę z udziałem polskich i niemieckich historyków, poświęconą różnym doświadczeniom końca II wojny światowej w Europie i Azji. W wydarzeniu udział wzięli m.in. dyrektor Instytutu Pileckiego, prof. Krzysztof Ruchniewicz, dyrektor Deutsches Historisches Museum, prof. Raphael Gross, prof. Tatjana Tönsmeyer, prof. Damian Markowski oraz prof. Stefan Troebst.

Fot. Katarzyna Mazur