„Piwnica u Dowgierdów" utwór ŻURKOWSKIEGO inspirowany prawdziwą historią trzech młodych chłopców.
Singiel powstał w ramach projektu muzycznego LIPCOWI stworzonego przez zespół ŻURKOWSKI we współpracy z Instytutem Pileckiego specjalnie z okazji 77. rocznicy Obławy Augustowskiej z lipca 1945 r.
Piosenka PIWNICA U DOWGIERDÓW to muzyczna opowieść o przyjaźni, pasji do muzyki i sprzeciwie wobec zniewolenia. Tekst powstał na podstawie autentycznej historii trzech chłopaków z Augustowa: Mieczysława Jatkowskiego, Tadeusza Stelmasika i Władysława Jedlińskiego, którzy 15 lipca 1945 r. zostali zatrzymani przez sowiecki patrol i uwięzieni w "Domu Dowgierdów" w Augustowie - jednym z miejsc, w których Sowieci przetrzymywali osoby aresztowane w ramach Obławy Augustowskiej.
Na zdjęciu od lewej: NN, Władysław Jedliński, Mieczysław Jatkowski, źródło: zbiory Instytutu Pileckiego
"Lipcowi" - takim mianem na Suwalszczyźnie określa się ofiary Obławy z lipca 1945 r. To także nazwa projektu muzycznego grupy Żurkowski, który ma na celu upamiętnienie ofiar Obławy. Specjalnie na 77. rocznicę zespół Żurkowski we współpracy z Instytutem Pileckiego przygotował 10 unikalnych piosenek inspirowanych autentycznymi losami Ofiar Obławy.
Łukasz Żurkowski, fot. Oskar Szramka
Jako dzieciak każde wakacje spędzałem u mojego wujostwa pod Augustowem. Pamiętam nasze wyprawy ze Swiernalisem i kumplem Dawidem - włóczyliśmy się po tamtejszych ulicach. Byłem też harcerzem i wiele razy biwakowałem w Puszczy Augustowskiej. Pamiętam jak pewnej nocy zostałem w lesie kompletnie sam, żeby zdobyć sprawność harcerską. Bardzo się wtedy bałem. Bałem się wiatru, trzasku połamanej gałęzi. Nie jestem w stanie wyobrazić sobie tego, jak ogromny strach musieli czuć ludzie, którzy tam zginęli. Obława Augustowska była ogromną tragedią. Zostawiła po sobie rany, które nie miały nawet szansy się zabliźnić. Dlatego trzeba o tym mówić! - mówi Łukasz Żurkowski
Żurkowski i Swiernalis są przyjaciółmi z dzieciństwa i mają wiele wspólnego z
bohaterami singlowej opowieści.
Tak swoją motywację do udziału w projekcie tłumaczy Swiernalis:
Lubię Suwałki, w których się urodziłem, ale Augustów zawsze wydawał mi się bliższy. Spędziłem tu dzieciństwo i dorastałem. Pierwsza miłość, bieganie po zamarzniętej rzece z kolegami, niezliczone ilości godzin nad jeziorem, nastoletnie przygody, pierwsze bijatyki… Do dzisiaj mam tam babcię i dużą część rodziny. Drugą babcię odwiedzam na augustowskim cmentarzu. W zasadzie wystarczyłoby pewnie przesunąć czas o kilkadziesiąt lat wstecz, a trudna historia, o której śpiewamy z Łukaszem, mogłaby traktować o nas. Na przekór temu, niezależnie od tego czy to zima, czy lato - ładuję się energią tego pięknego, portowego miasta, które pozwala mi wierzyć, że gdzieś tam w głębi, jakaś malutka moja część potrafi generować dobro. - powiedział Swiernalis.
Nie mogłam uwierzyć w to, jak niewiele wiedziałam na ten temat wcześniej. Nigdy nie zapomnę, jak na jednym z nagrań wideo zobaczyłam starszą kobietę – wyglądała na opanowaną, dopóki historyk nie zapytał jej o ojca, który zginął w Obławie. Od razu przeobraziła się w tamtą małą dziewczynkę. Zaczęła płakać i mówić językiem dziecka: „mamusia mnie zabrała”, „czekaliśmy na tatusia, ale nie wrócił” itp. Uświadomiłam sobie, jak wielką krzywdą dla bliskich ofiar było to wieloletnie, przymusowe milczenie. W mojej osobistej żałobie jednym z największych lęków jest zapomnienie. A wobec ofiar Obławy postąpiono tak, jakby ci ludzie nigdy nie istnieli. Nie wiadomo nawet, gdzie są ich ciała… Dlatego cieszę się, że mogłam zrobić cokolwiek, by tę pamięć o nich przywrócić. – mówi Aleksandra Górecka.
Premiera materiału odbędzie się 9 lipca o godz. 20.30 na Błoniach nad rzeką Nettą w Augustowie. Zespołowi towarzyszyć będą: Meek, Oh Why?, Swiernalis, Robert Cichy, Ana Andrzejewska i Olena Yanchuk (Rosava).
W związku z ukazaniem się w dzienniku „Rzeczpospolita” artykułu zawierającego nieprawdziwe informacje oraz sugestie i domysły szkalujące Instytut oraz wysiłki jego pracowników na rzecz badania i popularyzowania wiedzy o totalitaryzmach, oświadczamy, że:
Utracone dziedzictwo. Losy polskich dóbr kultury w czasie II wojny światowej
Kwestia losów dóbr kultury podczas II wojny światowej, stanowiąc problem w
skali międzynarodowej, dotyczy szczególnie Polski, podzielonej już we wrześniu
1939 roku na dwie strefy okupacyjne administrowane przez Trzecią Rzeszę i
Związek Radziecki.
W augustowskim amfiteatrze, nad jeziorem Necko, odbyło widowisko muzyczno-multimedialne. Koncert "Lipcowi '45" był zwieńczeniem organizowanych przez Instytut Pileckiego obchodów 80. rocznicy Obławy Augustowskiej.
W dniach 12–19 lipca 2025 roku w Augustowie odbyły się obchody 80. rocznicy Obławy Augustowskiej – największej powojennej zbrodni dokonanej na Polakach.
Porozumienie w sprawie Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego
Dyrektorzy Instytutu Pileckiego i Muzeum Auschwitz-Birkenau porozumieli się w sprawie współpracy nad Nagrodą im. Witolda Pileckiego. Nagroda specjalna dzięki wsparciu donatora zostaje przywrócona, a termin nadsyłania prac przedłużony do 31 sierpnia.
Zaproszenie na otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej – zapis konferencji prasowej
10 lipca 2025 roku w siedzibie Instytutu Pileckiego w Augustowie odbyła się konferencja prasowa poświęcona otwarciu Domu Pamięci Obławy Augustowskiej, które odbędzie się 12 lipca.
Z ogromnym oburzeniem przyjmujemy słowa Grzegorza Brauna kwestionujące istnienie komór gazowych w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i obozie zagłady Auschwitz-Birkenau.
Dyrektor Instytutu Pileckiego składa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa
Dziś, 11 lipca 2025 r., prof. Krzysztof Ruchniewicz – Dyrektor Instytutu Pileckiego – złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa do Prokuratury Rejonowej w Augustowie.
