Pokaz filmu „Odyseja polska” w Rzymie | 81. rocznica bitwy o Monte Cassino - Instytut Pileckiego

Instytut / Aktualności

Pokaz filmu „Odyseja polska” w Rzymie | 81. rocznica bitwy o Monte Cassino

W Instytucie Polskim w Rzymie w środę, 14 maja, uczczono zbliżającą się 81. rocznicę bitwy o Monte Cassino. Spotkanie poświęcone było historii 2 Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa.

Wydarzenie w polskiej placówce w Wiecznym Mieście zostało zorganizowane przez Instytut Pileckiego we współpracy z Muzeum II Wojny Światowej oraz rzymską Fundacją im. Margrabiny Janiny Umiastowskiej. 

Zaprezentowano dwa filmy dokumentalne: „Odyseja polska” w reżyserii Grzegorza Czerniaka, Michała Miziołka i Wojciecha Saramonowicza oraz „Była sobie piosenka” w reżyserii Mateusza Kołduna.

Wydarzenie otworzył m.in. dyrektor Instytutu Pileckiego, prof. Krzysztof Ruchniewicz, który powiedział:

Po zakończeniu wojny żołnierze polskich jednostek walczących po stronie aliantów zachodnich, w tym dowodzeni przez gen. Andersa, stanęli przed niezwykle trudną decyzją – czy wracać do ojczyzny zdominowanej już przez komunistów, ryzykując być może nie tylko wolnością, ale i życiem, czy szukać szansy na dalsze życie na emigracji. Większość zdecydowała się na pozostanie na Zachodzie […]. Ci, którzy wrócili do Polski, doświadczyli nieufności ze strony władz komunistycznych, a często i represji. O ich zasługach wojennych na frontach zachodnich długo nie wolno było mówić. Film »Odyseja polska« przedstawia zatem mało znany – nie tylko poza Polską – epizod dziejów żołnierzy 2 Korpusu Polskiego […]. Mam nadzieję, że nasz film wzmocni pamięć o polskim udziale w wyzwoleniu Monte Cassino, Rzymu i powojennych losach polskich żołnierzy […]. Dla Instytutu Pileckiego, którego patron w swym niezwykłym życiu miał epizod służby w 2 Korpusie Polskim, przygotowanie tego filmu było ważnym i bardzo ciekawym zadaniem.

Prof. Rafał Wnuk, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, zaznaczył:

Ilekroć opowiadamy o bitwie o Monte Cassino i 2 Korpusie, wszyscy wiedzą tylko o jednym »żołnierzu« – sierżancie Wojtku, niedźwiedziu. To jest najlepiej znany żołnierz […]. Młodzi ludzie dziś sprowadzają całą swoją wiedzę o Monte Cassino właśnie do jego historii. To nie jest dobre – i nie jest to żart.

Pokazom filmów towarzyszyła dyskusja z udziałem dr. Bartłomieja Kapicy z Instytutu Pileckiego, dr. Jana Szkudlińskiego z Muzeum II Wojny Światowej oraz dziennikarza i historyka, prezesa Fundacji im. Janiny Umiastowskiej, Paolo Morawskiego.

Pan Kapica podkreślił, że żołnierze 2 Korpusu nie stanowili zwykłej armii – walczyli o wolną Polskę, jako byli więźniowie NKWD mieli poglądy antysowieckie, a po wojnie układali sobie życie w komunizujących Włoszech: […] Losy filmu »Wielka droga« obrazują trudną sytuację, w jakiej znaleźli się polscy żołnierze. Polska wersja filmu powstała już w 1946 roku, natomiast jego włoska wersja dopiero w latach 50. Obie wersje znacznie różniły się scenariuszem: w polskiej bohater został aresztowany przez NKWD, w włoskiej – przez Gestapo. Z włoskiej wersji usunięto wszystkie fragmenty krytyczne wobec Związku Radzieckiego i Stalina, a rolę gen. Andersa zmarginalizowano. W tamtych latach Włoska Partia Komunistyczna była koalicjantem w rządzie, więc filmowcy próbowali dostosować przekaz do wyobrażeń przeciętnego Włocha o wojnie.

Film obejrzało kilkadziesiąt osób – mieszkańców Rzymu, potomków polskich żołnierzy i przedstawicieli polonii włoskiej.
 
Program wydarzenia w języku włoskim na stronie Instytutu Polskiego w Rzymie (kliknij).

W niedzielę, 18 maja, na polskim cmentarzu wojennym na Monte Cassino odbędą się uroczystości rocznicowe: msza święta oraz apel poległych.

Zobacz także