Obchody 85. rocznicy wybuchu II wojny światowej w Łańcucie - Instytut Pileckiego

Instytut / Aktualności

Obchody 85. rocznicy wybuchu II wojny światowej w Łańcucie

7 września 2024 r. odbyły się obchody 85. rocznicy wybuchu drugiej wojny światowej i 85. rocznicy bitwy o Łańcut współorganizowane przez Instytut Pileckiego.

Uroczystości rozpoczęły się od Apelu Pamięci w kwaterze wojskowej na cmentarzu komunalnym w Łańcucie. Przybyłe delegacje złożyły kwiaty pod Mogiłą Zbiorową Żołnierzy Poległych w Obronie Łańcuta. Instytut Pileckiego reprezentowała Anna Gutkowska, z-ca dyrektora. Odczytano list p.o. dyrektora Wojciecha Kozłowskiego skierowany do Uczestników obchodów:
 
Każde pokolenie staje wobec nowych wyzwań. Mierzymy się z nimi sami, ale przykład, inspirację i uzasadnienie możemy czerpać od naszych przodków. Ich ofiara wyjaśnia, dlaczego my nie możemy być obojętni. Przypomina również, jak istotne znaczenie dla bezpieczeństwa ma sprawna, nowoczesna i dobrze dowodzona armia o wysokim morale. Niestety, sytuacja za naszą wschodnią granicą dobitnie to podkreśla. Mając świadomość znaczenia pamięci o przeszłości, Instytut Pileckiego wskazuje na jeszcze jeden rodzaj walki za Ojczyznę – w formie oporu wobec totalitarnego terroru. Zaczął się on 85 lat temu i trwał przez następne mroczne lata okupacji. W ramach programu Zawołani po Imieniu przypominamy o tych, którzy ratując życie swych żydowskich współobywateli zapłacili najwyższą cenę: jak Aniela Nizioł, mieszkanka tego miasta, czy rodzina Ulmów z pobliskiej Markowej oraz blisko stu Zawołanych z całej Polski. Patrząc na postawę naszych przodków, odnajdźmy w sobie wdzięczność za to co zrobili i niech będzie ona inspiracją dla nas do okazywania męstwa i odpowiedzialności tam, gdzie będzie to najbardziej potrzebne.
 
v>
Do godz. 17:00 w Parku Angielskim, w pobliżu Miejskiego Domu Kultury w Łańcucie trwał piknik historyczny z licznymi atrakcjami. 

Wychowankowie Niepublicznego Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Łańcucie, przygotowali wojskową grochówkę. W ramach wydarzenia odbyły się zajęcia z udzielania pierwszej pomocy. Na pikniku wzieli udział żołnierze Wojsk Ochrony Terytorialnej, przestawiciele Straży Pożarnej z Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Łańcucie, Policji z Komendy Powiatowej Policji w Łańcucie, 10. Brygady Kawalerii Pancernej, Koła 10 Pułku Strzelców Konnych, Jednostki Strzeleckiej z Łańcuta, ZHP Łańcuta.

Odbyło się spotkanie z wyjątkowymi świadkami historii, podporucznikiem Franciszkiem Batorym (kurierem konspiracyjnych dokumentów podczas okupacji) oraz z podpułkownikiem Stefanem Michalczakiem (żołnierzem Armii Krajowej, obecnie prezesem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Rzeszowie). Po południu odbyła się uroczysta msza święta w kościele pw. św. Stanisława Biskupa w Łańcucie.

Zwieńczeniem tego wyjątkowego dnia był plenerowy pokaz filmu „A więc wojna!” i spotkanie z jednym z jego twórców, Wojciechem Saramonowiczem. Film zrealizowany przez Instytutu Pileckiego, powstał z wykorzystaniem unikatowych, nie publikowanych wcześniej zdjęć z lat 1935-39 należących do Polskiej Agencji Telegraficznej zestawionych z materiałami niemieckich ekip filmowych z 1939 roku. Narrację filmu prowadzą świadkowie tamtych wydarzeń (między innymi reżyserzy - Jerzy Hoffmann i Janusz Majewski, scenarzysta - Andrzej Mularczyk, kompozytor - Romuald Twardowski), którzy obrazy wojny zapisywali w swojej pamięci jako dzieci i po ośmiu dekadach, dzielą się swoimi wspomnieniami.

Organizatorzy Pikniku historycznego: Instytut Pileckiego, Powiat Łańcut, Miasto Łańcut, Muzeum-Zamek w Łańcucie.

Partnerzy wydarzenia: Miejski Ośrodek Kultury w Łańcucie, Miejska Biblioteka Publiczna w Łańcucie, Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Łańcucie, Komenda Powiatowa Policji w Łańcucie, 21. Brygada Strzelców Podhalańskich, 10. Brygada Kawalerii Pancernej, Koło 10 Pułku Strzelców Konnych, Jednostka Strzelecka Łańcut, Hufiec Związku Harcerstwa Polskiego Hufiec im. płk. Leopolda Lisa-Kuli w Łańcut, 4 Łańcucka Drużyna Harcerzy "KARACENA" im. 10 Pułku Strzelców Konnych, Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia w Łańcucie, Niepubliczny Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy w Łańcucie, Wojska Obrony Terytorialnej, Muzeum Ulmów w Markowej.

Obrona Łańcuta prowadzona była przez 10 Brygadę Kawalerii płk. Stanisława Maczka i oparta na 10 Pułku Strzelców Konnych, który od 1921 roku stacjonował w mieście. Jej przebieg był fuzją działań zarówno brawurowych jak i dramatycznych, a postawa żołnierzy i dowódców była imponująca i pod względem przemyślanych strategii i wielkiego bohaterstwa. Wincenty Henryk Pawłowski – kapitan artylerii, w 1939 roku dowodzący dywizjonem artylerii motorowej 10 Brygady Kawalerii, odznaczony Krzyżem Wojennym „Virtuti Militari” klasy V za czyny wojenne w Polsce, tak wspomina bitwę:

Mimo silnego ognia na nasze stanowiska artylerii, kanonierzy po prostu nie widzą wybuchających wśród nich pocisków i ani na moment nie przerywają obsługiwania swych armat, a trafny ogień zadaje poważne straty przeciwnikowi. W walce tej nasza artyleria nie poniosła żadnych strat. Pewne straty ponosi 24 Pułk Ułanów. Zacięta walka 10 Pułku Strzelców Konnych, oraz pojedynek artyleryjski trwają do zapadnięcia nocy. Przed zapadnięciem nocy nadeszły wiadomości, że niemieckie jednostki pancerno- motorowe obeszły Łańcut od południa i posuwały się w kierunku na Przeworsk i Jarosław. Cel tego manewru był jasny, uprzedzić naszą brygadę w Przeworsku lub Jarosławiu i odciąć ją od Sanu, na linii którego miała być przygotowana dalsza obrona. (źródło: portal LANCUT4U)

Zobacz także

  • Archiwum UNWCC jest już dostępne online

    Aktualności

    Archiwum UNWCC jest już dostępne online

    450 000 stron dokumentów Komisji Narodów Zjednoczonych ds. Zbrodni Wojennych dostępnych online dzięki Instytutowi Pileckiego.

    Zobacz więcej

  • Oświadczenie

    Aktualności

    Oświadczenie

    W związku z ukazaniem się w dzienniku „Rzeczpospolita” artykułu zawierającego nieprawdziwe informacje oraz sugestie i domysły szkalujące Instytut oraz wysiłki jego pracowników na rzecz badania i popularyzowania wiedzy o totalitaryzmach, oświadczamy, że:

    Zobacz więcej

  • Instytut Pileckiego oddaje hołd Powstańcom

    Aktualności

    Instytut Pileckiego oddaje hołd Powstańcom

    Instytut Pileckiego oddał hołd bohaterom i bohaterkom Powstania Warszawskiego

    Zobacz więcej

  • Utracone dziedzictwo. Losy polskich dóbr kultury w czasie II wojny światowej

    Aktualności

    Utracone dziedzictwo. Losy polskich dóbr kultury w czasie II wojny światowej

    Kwestia losów dóbr kultury podczas II wojny światowej, stanowiąc problem w skali międzynarodowej, dotyczy szczególnie Polski, podzielonej już we wrześniu 1939 roku na dwie strefy okupacyjne administrowane przez Trzecią Rzeszę i Związek Radziecki.

    Zobacz więcej

  • "Lipcowi '45" – muzyczna opowieść o Ofiarach Obławy Augustowskiej | fotorelacja

    Aktualności

    "Lipcowi '45" – muzyczna opowieść o Ofiarach Obławy Augustowskiej | fotorelacja

    W augustowskim amfiteatrze, nad jeziorem Necko, odbyło widowisko muzyczno-multimedialne. Koncert "Lipcowi '45" był zwieńczeniem organizowanych przez Instytut Pileckiego obchodów 80. rocznicy Obławy Augustowskiej.

    Zobacz więcej

  • Za nami obchody 80. rocznicy Obławy Augustowskiej

    Aktualności

    Za nami obchody 80. rocznicy Obławy Augustowskiej

    W dniach 12–19 lipca 2025 roku w Augustowie odbyły się obchody 80. rocznicy Obławy Augustowskiej – największej powojennej zbrodni dokonanej na Polakach.

    Zobacz więcej

  • Porozumienie w sprawie Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego

    Aktualności

    Porozumienie w sprawie Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego

    Dyrektorzy Instytutu Pileckiego i Muzeum Auschwitz-Birkenau porozumieli się w sprawie współpracy nad Nagrodą im. Witolda Pileckiego. Nagroda specjalna dzięki wsparciu donatora zostaje przywrócona, a termin nadsyłania prac przedłużony do 31 sierpnia.

    Zobacz więcej

  • Nie dla fałszowania historii. Instytut Pileckiego odpowiada na tezy Grzegorza Brauna

    Aktualności

    Nie dla fałszowania historii. Instytut Pileckiego odpowiada na tezy Grzegorza Brauna

    Zobacz więcej

  • Otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej

    Aktualności

    Otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej

    12 lipca 2025 roku Instytut Pileckiego otworzył Dom Pamięci Obławy Augustowskiej.

    Zobacz więcej

  • Zaproszenie na otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej – zapis konferencji prasowej

    Aktualności

    Zaproszenie na otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej – zapis konferencji prasowej

    10 lipca 2025 roku w siedzibie Instytutu Pileckiego w Augustowie odbyła się konferencja prasowa poświęcona otwarciu Domu Pamięci Obławy Augustowskiej, które odbędzie się 12 lipca.

    Zobacz więcej

  • Oświadczenie (11 lipca 2025)

    Aktualności

    Oświadczenie (11 lipca 2025)

    Z ogromnym oburzeniem przyjmujemy słowa Grzegorza Brauna kwestionujące istnienie komór gazowych w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i obozie zagłady Auschwitz-Birkenau.

    Zobacz więcej

  • Dyrektor Instytutu Pileckiego składa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa

    Aktualności

    Dyrektor Instytutu Pileckiego składa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa

    Dziś, 11 lipca 2025 r., prof. Krzysztof Ruchniewicz – Dyrektor Instytutu Pileckiego – złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa do Prokuratury Rejonowej w Augustowie.

    Zobacz więcej