Obchody 85. rocznicy wybuchu II wojny światowej w Łańcucie - Instytut Pileckiego

Instytut

Obchody 85. rocznicy wybuchu II wojny światowej w Łańcucie

7 września 2024 r. odbyły się obchody 85. rocznicy wybuchu drugiej wojny światowej i 85. rocznicy bitwy o Łańcut współorganizowane przez Instytut Pileckiego.

Uroczystości rozpoczęły się od Apelu Pamięci w kwaterze wojskowej na cmentarzu komunalnym w Łańcucie. Przybyłe delegacje złożyły kwiaty pod Mogiłą Zbiorową Żołnierzy Poległych w Obronie Łańcuta. Instytut Pileckiego reprezentowała Anna Gutkowska, z-ca dyrektora. Odczytano list p.o. dyrektora Wojciecha Kozłowskiego skierowany do Uczestników obchodów:
 
Każde pokolenie staje wobec nowych wyzwań. Mierzymy się z nimi sami, ale przykład, inspirację i uzasadnienie możemy czerpać od naszych przodków. Ich ofiara wyjaśnia, dlaczego my nie możemy być obojętni. Przypomina również, jak istotne znaczenie dla bezpieczeństwa ma sprawna, nowoczesna i dobrze dowodzona armia o wysokim morale. Niestety, sytuacja za naszą wschodnią granicą dobitnie to podkreśla. Mając świadomość znaczenia pamięci o przeszłości, Instytut Pileckiego wskazuje na jeszcze jeden rodzaj walki za Ojczyznę – w formie oporu wobec totalitarnego terroru. Zaczął się on 85 lat temu i trwał przez następne mroczne lata okupacji. W ramach programu Zawołani po Imieniu przypominamy o tych, którzy ratując życie swych żydowskich współobywateli zapłacili najwyższą cenę: jak Aniela Nizioł, mieszkanka tego miasta, czy rodzina Ulmów z pobliskiej Markowej oraz blisko stu Zawołanych z całej Polski. Patrząc na postawę naszych przodków, odnajdźmy w sobie wdzięczność za to co zrobili i niech będzie ona inspiracją dla nas do okazywania męstwa i odpowiedzialności tam, gdzie będzie to najbardziej potrzebne.
 
v>
Do godz. 17:00 w Parku Angielskim, w pobliżu Miejskiego Domu Kultury w Łańcucie trwał piknik historyczny z licznymi atrakcjami. 

Wychowankowie Niepublicznego Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Łańcucie, przygotowali wojskową grochówkę. W ramach wydarzenia odbyły się zajęcia z udzielania pierwszej pomocy. Na pikniku wzieli udział żołnierze Wojsk Ochrony Terytorialnej, przestawiciele Straży Pożarnej z Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Łańcucie, Policji z Komendy Powiatowej Policji w Łańcucie, 10. Brygady Kawalerii Pancernej, Koła 10 Pułku Strzelców Konnych, Jednostki Strzeleckiej z Łańcuta, ZHP Łańcuta.

Odbyło się spotkanie z wyjątkowymi świadkami historii, podporucznikiem Franciszkiem Batorym (kurierem konspiracyjnych dokumentów podczas okupacji) oraz z podpułkownikiem Stefanem Michalczakiem (żołnierzem Armii Krajowej, obecnie prezesem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Rzeszowie). Po południu odbyła się uroczysta msza święta w kościele pw. św. Stanisława Biskupa w Łańcucie.

Zwieńczeniem tego wyjątkowego dnia był plenerowy pokaz filmu „A więc wojna!” i spotkanie z jednym z jego twórców, Wojciechem Saramonowiczem. Film zrealizowany przez Instytutu Pileckiego, powstał z wykorzystaniem unikatowych, nie publikowanych wcześniej zdjęć z lat 1935-39 należących do Polskiej Agencji Telegraficznej zestawionych z materiałami niemieckich ekip filmowych z 1939 roku. Narrację filmu prowadzą świadkowie tamtych wydarzeń (między innymi reżyserzy - Jerzy Hoffmann i Janusz Majewski, scenarzysta - Andrzej Mularczyk, kompozytor - Romuald Twardowski), którzy obrazy wojny zapisywali w swojej pamięci jako dzieci i po ośmiu dekadach, dzielą się swoimi wspomnieniami.

Organizatorzy Pikniku historycznego: Instytut Pileckiego, Powiat Łańcut, Miasto Łańcut, Muzeum-Zamek w Łańcucie.

Partnerzy wydarzenia: Miejski Ośrodek Kultury w Łańcucie, Miejska Biblioteka Publiczna w Łańcucie, Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Łańcucie, Komenda Powiatowa Policji w Łańcucie, 21. Brygada Strzelców Podhalańskich, 10. Brygada Kawalerii Pancernej, Koło 10 Pułku Strzelców Konnych, Jednostka Strzelecka Łańcut, Hufiec Związku Harcerstwa Polskiego Hufiec im. płk. Leopolda Lisa-Kuli w Łańcut, 4 Łańcucka Drużyna Harcerzy "KARACENA" im. 10 Pułku Strzelców Konnych, Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia w Łańcucie, Niepubliczny Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy w Łańcucie, Wojska Obrony Terytorialnej, Muzeum Ulmów w Markowej.

Obrona Łańcuta prowadzona była przez 10 Brygadę Kawalerii płk. Stanisława Maczka i oparta na 10 Pułku Strzelców Konnych, który od 1921 roku stacjonował w mieście. Jej przebieg był fuzją działań zarówno brawurowych jak i dramatycznych, a postawa żołnierzy i dowódców była imponująca i pod względem przemyślanych strategii i wielkiego bohaterstwa. Wincenty Henryk Pawłowski – kapitan artylerii, w 1939 roku dowodzący dywizjonem artylerii motorowej 10 Brygady Kawalerii, odznaczony Krzyżem Wojennym „Virtuti Militari” klasy V za czyny wojenne w Polsce, tak wspomina bitwę:

Mimo silnego ognia na nasze stanowiska artylerii, kanonierzy po prostu nie widzą wybuchających wśród nich pocisków i ani na moment nie przerywają obsługiwania swych armat, a trafny ogień zadaje poważne straty przeciwnikowi. W walce tej nasza artyleria nie poniosła żadnych strat. Pewne straty ponosi 24 Pułk Ułanów. Zacięta walka 10 Pułku Strzelców Konnych, oraz pojedynek artyleryjski trwają do zapadnięcia nocy. Przed zapadnięciem nocy nadeszły wiadomości, że niemieckie jednostki pancerno- motorowe obeszły Łańcut od południa i posuwały się w kierunku na Przeworsk i Jarosław. Cel tego manewru był jasny, uprzedzić naszą brygadę w Przeworsku lub Jarosławiu i odciąć ją od Sanu, na linii którego miała być przygotowana dalsza obrona. (źródło: portal LANCUT4U)

Zobacz także