„Pamiętam (…) To było coś niezwykłego. Nad bramami wisiały biało-czerwone flagi" - Instytut Pileckiego
„Pamiętam (…) To było coś niezwykłego. Nad bramami wisiały biało-czerwone flagi"
Powstanie Warszawskie - dla Polaków symbol wytrwałości i męstwa w walce o niepodległość.
W sierpniu i wrześniu 1944 r. Warszawa była polem – bezprecedensowej w dziejach II wojny światowej – bitwy między siłami polskiego podziemia a niemiecką machiną wojenną. 63 dni powstańczej walki, w tym bój na Woli i Starym Mieście w sierpniu oraz na Czerniakowie i Mokotowie we wrześniu, przeszły do legendy polskiego oręża.
Powstanie Warszawskie to największa operacja militarna Armii Krajowej i największa bitwa stoczona podczas II wojny światowej przez organizację podziemną z wojskami okupacyjnymi.
Aleksander Wiechowski (ur. 1934 w Warszawie) mieszkał z rodziną w kamienicy przy Chmielnej 26. Powstanie Warszawskie spędził na Śródmieściu, m.in. roznosząc prasę powstańczą po okolicznych ulicach i barykadach. Opowiada o życiu codziennym powstańczej Warszawy z perspektywy 10-latka, bombardowaniach, opiece nad rannym żołnierzem niemieckim, powstańcach wychodzących z kanałów oraz o opuszczeniu miasta po kapitulacji.
Wybiegliśmy z domu na ulicę. I był ten cudowny moment. To było coś niezwykłego. Nad bramami wisiały biało-czerwone flagi – wspomina pierwsze dni Powstania Warszawskiego w relacji nagranej dla kanału „Świadkowie Epoki” Instytutu Pileckiego.
Ginęliśmy. Ginęli tacy wspaniali ludzie, odważni, mądrzy – opowiada Halina Jędrzejewska (ur. 1926 w Warszawie), ps. „Sławka”. Sanitariuszka w Zgrupowaniu Radosław. Opowiada historię znajomego chłopaka, sympatii swojej koleżanki, który w okupowanej Warszawie nagle zniknął pod pozorem handlu mięsem. Jej ojciec zdziwił się, że taki porządny chłopak, zamiast działać w konspiracji, zajmuje się kupnem i sprzedażą. W dniu wybuchu powstania Halina Jędrzejewska spotkała go jednak w oddziale powstańczym i dowiedziała się, że pod przykrywką handlu mięsem działał już dłuższy czas w podziemiu. Następnie Halina Jędrzejewska wspomina walki na Stawkach, m.in. jak zmusiła dwóch cywilów do transportu rannego kolegi. Udało się go zanieść do szpitala polowego, jednak wkrótce zmarł, a Halina Jędrzejewska była ostatnią rozmawiającą z nim osobą.
Powstanie Warszawskie w archiwach Instytutu Pileckiego
Świadectwa Pana Aleksandra Wiechowskiego i Pani Haliny Jędrzejewskiej są częścią cyfrowych zbiorów archiwalnych Instytutu Pileckieo.
Więcej relacji świadków Powstania znaleść można w archiwum historii mówionej Instytutu pt. „Świadkowie Epoki”. Ale nie tyko tam!
W stworzonej przez Instytut internetowej bazie „Zapisy Terroru”, która stanowi jeden z największych zbiorów świadectw ludności cywilnej okupowanej Europy, znajdą Państwo ponad tysiąc pisemnych relacji mieszkańców stolicy, którzy byli świadkami tamtych wydarzeń.
Dokumenty i relacje dotyczące Powstania Warszawskiego można też obejrzeć w Archiwum Pileckiego. Archiwum gromadzi i udostępnia archiwalia w wersji cyfrowej z całego świata (m. in. z Wielkiej Brytanii, USA, Australii, czy Szwajcarii. Tylko z niemieckich archiwów pozyskano 5 mln skanów). Archiwum Pileckiego jest jednym z czterech miejsc na świecie, które udostępnia dokumenty ONZ odsłaniające kulisy powstawania komisji ds. zbrodni niemieckich (United Nations War Crimes Commission – UNWCC), która stworzyła podstawy do procesów norymberskich. Jest to wyjątkowy zbiór składający się z blisko pół miliona stron dokumentów. Są to akty oskarżenia przeciwko zbrodniarzom wojennym lub osobom podejrzewanym o przestępstwa przeciwko prawom narodów (w tym na temat von dem Bacha-Zelewskiego), a także relacje świadków, protokoły, sprawozdania i różnego rodzaju materiały pomocnicze.
Zobacz także
- PROMOCJA | do 20 grudnia -40% na książkę o ks. Popiełuszko
Aktualności
PROMOCJA | do 20 grudnia -40% na książkę o ks. Popiełuszko
13 grudnia 1981 roku wprowadzono stan wojenny w Polsce. Z tej okazji książka „Po prostu jestem z tymi ludźmi. Działalność ks. Jerzego Popiełuszki w latach 1980–1984” Katarzyny Jóźwik w promocji -40% aż do 20 grudnia.
- Złote Medale Kongresu Stanów Zjednoczonych dla 60 dyplomatów, którzy ratowali Żydów w czasie II wojny światowej przyznane
Aktualności
Złote Medale Kongresu Stanów Zjednoczonych dla 60 dyplomatów, którzy ratowali Żydów w czasie II wojny światowej przyznane
12 grudnia 2024 r. Prezydent Stanów Zjednoczonych Joe Biden podpisał ustawę przyznającą zagranicznym dyplomatom Złoty Medal Kongresu. Wśród Zapomnianych Bohaterów Holocaustu jest Grupa Ładosia.
- Album „Portrety” Adam Bałdych Quintet - efekt współpracy artysty z Instytutem Pileckiego | Premiera
Aktualności
Album „Portrety” Adam Bałdych Quintet - efekt współpracy artysty z Instytutem Pileckiego | Premiera
11 grudnia w Galerii Instytutu Pileckiego Dom Bez Kantów odbyło się śniadanie prasowe inaugurujące album muzyczny Adama Bałdycha.
- Instytut Pileckiego na obchodach 80. rocznicy wyzwolenia Fréland we Francji
Aktualności
Instytut Pileckiego na obchodach 80. rocznicy wyzwolenia Fréland we Francji
Podczas uroczystości odsłonięto pomnik upamiętniający mieszkańców miasta, którzy w 1944 roku pomogli zbiec z obozu w Ursprung grupie polskich jeńców.
- PROMOCJA | Do 15 grudnia -40% na książki związane z Rafałem Lemkinem
Aktualności
PROMOCJA | Do 15 grudnia -40% na książki związane z Rafałem Lemkinem
9 grudnia 1948 r. na Zgromadzeniu Ogólnym ONZ w Paryżu została uchwalona Konwencja w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa. Duży udział w jej powstawaniu miał polski prawnik żydowskiego pochodzenia – Rafał Lemkin.
- "Lista Ładosia" opublikowana w bazie Holocaust Survivor and Victim Names Muzeum Holocaustu w Waszyngtonie
Aktualności
"Lista Ładosia" opublikowana w bazie Holocaust Survivor and Victim Names Muzeum Holocaustu w Waszyngtonie
Lista z nazwiskami 3 282 Żydów, którzy posiadali tak zwane „paszporty Ładosia”, została opublikowana w jednej z największych baz dokumentujących losy ofiar oraz ocalałych z Zagłady stworzonej przez Muzeum Holocaustu w Waszyngtonie.
- Prof. Piotr Madajczyk wyróżniony w konkursie o Nagrodę im. prof. Kotarbińskiego za książkę "Krajobrazy biograficzne Rafała Lemkina"
Aktualności
Prof. Piotr Madajczyk wyróżniony w konkursie o Nagrodę im. prof. Kotarbińskiego za książkę "Krajobrazy biograficzne Rafała Lemkina"
Prof. Piotr Madajczyk otrzymał wyróżnienie w 10. edycji konkursu im. Pierwszego Rektora Uniwersytetu Łódzkiego Prof. Tadeusza Kotarbińskiego, przyznawanej przez Uniwersytet Łódzki za wybitne dzieło naukowe z zakresu nauk humanistycznych.
- Nagroda KLIO dla prof. Piotra Madajczyka za książkę „Krajobrazy biograficzne Rafała Lemkina"
Aktualności
Nagroda KLIO dla prof. Piotra Madajczyka za książkę „Krajobrazy biograficzne Rafała Lemkina"
Z przyjemnością informujemy, że prof. Piotr Madajczyk został wyróżniony Nagrodą KLIO III stopnia w kategorii autorskiej za wybitny wkład w popularyzację historii. Nagroda została przyznana za książkę "Krajobrazy biograficzne Rafała Lemkina".
- W przededniu Obławy Augustowskiej. Suwalszczyzna 1939-1945 | KONFERENCJA NAUKOWA
Aktualności
W przededniu Obławy Augustowskiej. Suwalszczyzna 1939-1945 | KONFERENCJA NAUKOWA
14 i 15 listopada 2024 r. w Augustowie odbyła się konferencja "W przededniu Obławy Augustowskiej. Suwalszczyzna 1939-1945".
- „Tree of knowledge” | Singiel promujący album PORTRETY
Aktualności
„Tree of knowledge” | Singiel promujący album PORTRETY
„Tree of knowledge” to najnowszy singiel promujący album „Portrety”, stworzony przez Adama Bałdycha we współpracy z Instytutem Pileckiego.
- Książka ze zbiorów Józefa Ulmy w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku
Aktualności
Książka ze zbiorów Józefa Ulmy w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku
Instytut Pileckiego przekazał do Muzeum II Wojny Światowej książkę należącą niegdyś do Józefa Ulmy z Markowej koło Rzeszowa, który wraz z żoną i dziećmi został zamordowany przez Niemców za ukrywanie Żydów w czasie II wojny światowej.
- Rozmowy o książkach - nowy cykl na kanale YouTube
Aktualności
Rozmowy o książkach - nowy cykl na kanale YouTube
Zapraszamy do oglądania „Rozmów o książkach” - nowego programu poświęconego wydawnictwom Instytutu Pileckiego.