Opowiadamy o historii wyzwolenia KL Auschwitz-Birkenau w mediach - Instytut Pileckiego
Opowiadamy o historii wyzwolenia KL Auschwitz-Birkenau w mediach
W czasie obchodów 80. rocznicy wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz, historycy i pracownicy Instytutu Pileckiego przypomnieli historię obozu, dzieląc się swoją wiedzą w programach radiowych i telewizyjnych.

Prof. Witold Stankowski mówił o ostatnich dniach fabryki śmierci w programie "Debata Dnia" w Polsat News oraz w rozmowie z PAP.
W historii KL Auschwitz-Birkenau kryje się historia wielu takich podobnych obozów koncentracyjnych i zagłady (...). Do dzisiaj historycy próbują oszacować ile tych obozów, różnego rodzaju - koncentracyjnych, zagłady, pracy, przejściowych - było - powiedział PAP prof. Witold Stankowski (zachęcamy do obejrzenia całego materiału - kliknij).

- Z jednej strony myślę o tych, którzy nie przeżyli, ale też o tych, których udało się wyzwolić. Oni byli w bardzo trudnej sytuacji. W wielu przypadkach część ich rodziny nie żyła, a domy były zniszczone - powiedziała w Polskim Radiu 24 historyk Instytutu Pileckiego, dr Agnieszka Witkowska-Krych, która razem z Hanną Radziejowską, szefową Oddziału Instytutu Pileckiego w Berlinie oraz z Małgorzatą Grygiel - współautorką filmu „Świadkowie Epoki. Ku Zagładzie” - była gościem porannej audycji w PR 24. Zapraszamy do wysłuchania całej audycji (kliknij).
Musimy uświadamiać, przypominać, że to się stało, że to nie jest opowieść z kart książki, którą ktoś sobie wymyślił - apelował prof. Andrzej Zawistowski (IP), który razem z Małgorzatą Grygiel był gościem audycji "Popołudnie RDC". Zachęcamy do wysłuchania całej audycji (kliknij).
Przedstawiciele Instytutu Pileckiego byli też obecni w mediach zagranicznych. Dyrektor Instytutu, prof. Krzysztof Ruchniewicz opowiadał na antenie niemieckiej stacji radiowej rbb24 o znaczeniu 80. rocznicy wyzwolenia KL Auschwitz. Rozmowa odbyła się w języku niemieckim, można jej wysłuchać pod linkiem (kliknij).
Krótka historia obozu KL Auschwitz
27 stycznia przypada 80. rocznica wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau, w którym od czerwca 1940 do stycznia 1945 zginęło około 1,1 miliona ludzi, z czego około 1 milion stanowili europejscy Żydzi.
Jednym z narzędzi terroru stosowanych wobec ludności okupowanych przez Niemców państw były masowe internowania dotykające głównie inteligencję i jeńców wojennych, kler, osoby związane z ruchem oporu, ale również przypadkowe ofiary ulicznych łapanek. Znaczne nasilenie takich aktów totalitarnej przemocy miało miejsce w Polsce.
Od początku okupacji w procesie systematycznego wyniszczania obywateli polskich, osłabiania ich potencjału intelektualnego oraz wymuszania bezwzględnego posłuszeństwa, istotną rolę odgrywały różnego rodzaju miejsca odseparowania, areszty policyjne, więzienia sądowe, obozy przejściowe, pracy, wychowawcze i karne, a przede wszystkim obozy koncentracyjne, które początkowo organizowano, by rozwiązać problem przepełnionych lokalnych miejsc internowania. Na terenie Polski, Niemcy zbudowali wiele obozów różnego typu, w tym siedem obozów zagłady: w Treblince, Chełmnie nad Nerem (Kulmhof), Sobiborze, Bełżcu, Majdanku, Sztutowie i Oświęcimiu (Auschwitz-Birkenau).
Otwarty w Oświęcimiu obóz, 10 miesięcy po wybuchu wojny, był pierwszym i zarazem największym obozem na okupowanych ziemiach polskich. W pierwszych dwóch latach jego istnienia to obywatele polscy stanowili przeważającą grupę więźniów, wśród deportowanych do obozu od samego początku znajdowali się również obywatele polscy pochodzenia żydowskiego. Od 1942 roku, stał się miejscem stopniowego wyniszczania więźniów i równocześnie największym ośrodkiem natychmiastowej, bezpośredniej zagłady europejskich Żydów.
Wybór lokalizacji na utworzenie obozu podyktowany był m.in.: dogodnym położeniem komunikacyjnym (rozbudowana sieć kolejowa), geograficznym (równina w rozwidleniu dwóch rzek dawała gwarancję, że w razie potrzeby kompleks będzie można szybko rozbudować i odgrodzić od świata) oraz już istniejącą infrastrukturą (zabudowania byłych koszar wojskowych, które teraz służyły jako baraki).
KL Auschwitz z czasem przekształcił się w rozbudowany kompleks mniejszych obozów, tzn. obozu koncentracyjnego, miejsca przetrzymywania więźniów pochodzących z różnych grup społecznych i narodowościowych, obozu pracy przymusowej, a także obozu zagłady, który od 1942 roku stał się jednym z głównych ośrodków eksterminacji Żydów w ramach realizacji planu „Ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej". Zdecydowana większość przywożonych do Auschwitz Żydów była zabijana w komorach gazowych zaraz po przybyciu.
Największą liczbę ofiar Auschwitz stanowili Żydzi (ok. 1 mln), następnie Polacy (70-75 tys.). Inni więźniowie obozu Auschwitz to: Romowie (21 tys.), przetrzymywani w specjalnie wydzielonym „Zigeunerlager", radzieccy jeńcy wojenni (15 tys.), wysyłani do Auschwitz głównie na egzekucje lub do ciężkiej pracy, a także więźniowie innych narodowości, m.in. Czesi, Francuzi, Węgrzy, Grecy, Włosi, Norwegowie, a także Niemcy (na przykład więźniowie polityczni, świadkowie Jehowy, zwani badaczami Pisma Świętego oraz homoseksualiści).
KL Auschwitz składał się z: 1) Auschwitz I – utworzonego w 1940 r. na terenie i w budynkach przedwojennych polskich koszar; 2) Auschwitz II-Birkenau zbudowanego w 1941 r. na terenie odległej od Oświęcimia o 3 kilometry wsi Brzezinka, z której wysiedlono polską ludność i gdzie naziści wybudowali większość urządzeń masowej zagłady; Auschwitz III – ok. 40 podobozów, którymi były niemieckie zakłady przemysłowe i gospodarstwa rolniczo-hodowlane, wykorzystujące niewolniczą siłę roboczą więźniów.
Zobacz także
- W 80. rocznicę zdobycia Berlina – polska flaga znów nad stolicą Niemiec
Aktualności
W 80. rocznicę zdobycia Berlina – polska flaga znów nad stolicą Niemiec
Obchodzony 2 maja Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej przypada tego samego dnia, w którym nad zdobytą stolicą III Rzeszy żołnierze 1. Armii Wojska Polskiego zatknęli biało-czerwony sztandar.
- Zawieszenie polskiej flagi na Kolumnie Zwycięstwa w Berlinie
Aktualności
Zawieszenie polskiej flagi na Kolumnie Zwycięstwa w Berlinie
- Obława Augustowska. Zbrodnia niewyjaśniona i nieukarana | Nowa publikacja wydawnictwa Instytutu Pileckiego
Aktualności
Obława Augustowska. Zbrodnia niewyjaśniona i nieukarana | Nowa publikacja wydawnictwa Instytutu Pileckiego
Obława Augustowska to największa zbrodnia dokonana na Polakach już po zakończeniu II wojny światowej. Akcja pacyfikacyjna została zaplanowana, zorganizowana i przeprowadzona przez Sowietów w lipcu 1945 roku na ziemiach północno-wschodniej Polski.
- Instytut Pileckiego na obchodach 80. rocznicy wyzwolenia Bolonii | 23 – 24 kwietnia 2025
Aktualności
Instytut Pileckiego na obchodach 80. rocznicy wyzwolenia Bolonii | 23 – 24 kwietnia 2025
W dniach 23-24 kwietnia przedstawiciele Instytutu Pileckiego uczestniczyli w uroczystych obchodach 80. rocznicy wyzwolenia Bolonii. Członkiem oficjalnej delegacji był prof. dr hab. Krzysztof Ruchniewicz, dyrektor Instytutu Pileckiego.
- Pokaz filmu „Odyseja polska” | Obchody 80. rocznicy wyzwolenia Bolonii
Aktualności
Pokaz filmu „Odyseja polska” | Obchody 80. rocznicy wyzwolenia Bolonii
23 kwietnia 2025 r., w kinie Cinema Modernissimo w samym sercu Bolonii, w ramach oficjalnych obchodów 80. rocznicy wyzwolenia miasta, odbyła się uroczysta premiera filmu dokumentalnego pt. „Odyseja polska” (wł. „L'Odissea polacca”).
- Instytut Pileckiego na obchodach 80. rocznicy wyzwolenia Bolonii
Aktualności
Instytut Pileckiego na obchodach 80. rocznicy wyzwolenia Bolonii
Przedstawiciele Instytutu Pileckiego są Bolonii, gdzie 23 kwietnia rozpoczęły się obchody 80. rocznicy wyzwolenia miasta spod niemieckiej okupacji przez żołnierzy 2. Korpusu Polskiego pod dowództwem generała Władysława Andersa.
- 13 kwietnia | Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej
Aktualności
13 kwietnia | Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej
13 kwietnia 1943 r. niemieckie radio nadało komunikat o odkryciu masowych grobów polskich oficerów w Lesie Katyńskim.
- Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką | Premiera filmu „Dokąd sięga wzrok”
Aktualności
Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką | Premiera filmu „Dokąd sięga wzrok”
24 marca 2025 roku, w małopolskim miasteczku Biecz, odbyła się premiera filmu „Dokąd sięga wzrok” autorstwa Aleksandry Kierety, zrealizowanego przez Instytut Pileckiego.
- Twórcy audioserialu z nominacjami do tegorocznych „Melchiorów”
Aktualności
Twórcy audioserialu z nominacjami do tegorocznych „Melchiorów”
Trzech współtwórców audioserialu "W Nowej Zelandii zaczyna się dzień. Opowieść o dzieciach z Pahiatua" zrealizowanego przez Studio Reportażu PR i Instytut Pileckiego otrzymało nominacje w konkursie o Nagrodę Reporterską Polskiego Radia "Melchiory".
- 24 marca | Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką
Aktualności
24 marca | Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką
W 2018 roku Prezydent RP ustanowił dzień 24 marca Narodowym Dniem Pamięci Polaków Ratujących Żydów pod okupacją niemiecką, upamiętniając wszystkich obywateli polskich, którzy z narażeniem życia udzielali Żydom pomocy podczas niemieckiej okupacji.
- Do 15 kwietnia można oddać głos na Dom Turka w plebiscycie Polska Architektura XXL 2024!
Aktualności
Do 15 kwietnia można oddać głos na Dom Turka w plebiscycie Polska Architektura XXL 2024!
Dom Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej zaprojektowany przez pracownię Tremend został nominowany do nagrody za najlepszą realizację architektoniczną w kategorii "obiekt publiczny" w plebiscycie Polska Architektura XXL 2024.
- "W Instytucie Pileckiego jestem za polifonią głosów i otwartą debatą" | Rozmowa prof. Krzysztofa Ruchniewicza z PAP
Aktualności
"W Instytucie Pileckiego jestem za polifonią głosów i otwartą debatą" | Rozmowa prof. Krzysztofa Ruchniewicza z PAP