Opowiadamy o historii wyzwolenia KL Auschwitz-Birkenau w mediach - Instytut Pileckiego
Opowiadamy o historii wyzwolenia KL Auschwitz-Birkenau w mediach
W czasie obchodów 80. rocznicy wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz, historycy i pracownicy Instytutu Pileckiego przypomnieli historię obozu, dzieląc się swoją wiedzą w programach radiowych i telewizyjnych.

Prof. Witold Stankowski mówił o ostatnich dniach fabryki śmierci w programie "Debata Dnia" w Polsat News oraz w rozmowie z PAP.
W historii KL Auschwitz-Birkenau kryje się historia wielu takich podobnych obozów koncentracyjnych i zagłady (...). Do dzisiaj historycy próbują oszacować ile tych obozów, różnego rodzaju - koncentracyjnych, zagłady, pracy, przejściowych - było - powiedział PAP prof. Witold Stankowski (zachęcamy do obejrzenia całego materiału - kliknij).

- Z jednej strony myślę o tych, którzy nie przeżyli, ale też o tych, których udało się wyzwolić. Oni byli w bardzo trudnej sytuacji. W wielu przypadkach część ich rodziny nie żyła, a domy były zniszczone - powiedziała w Polskim Radiu 24 historyk Instytutu Pileckiego, dr Agnieszka Witkowska-Krych, która razem z Hanną Radziejowską, szefową Oddziału Instytutu Pileckiego w Berlinie oraz z Małgorzatą Grygiel - współautorką filmu „Świadkowie Epoki. Ku Zagładzie” - była gościem porannej audycji w PR 24. Zapraszamy do wysłuchania całej audycji (kliknij).
Musimy uświadamiać, przypominać, że to się stało, że to nie jest opowieść z kart książki, którą ktoś sobie wymyślił - apelował prof. Andrzej Zawistowski (IP), który razem z Małgorzatą Grygiel był gościem audycji "Popołudnie RDC". Zachęcamy do wysłuchania całej audycji (kliknij).
Przedstawiciele Instytutu Pileckiego byli też obecni w mediach zagranicznych. Dyrektor Instytutu, prof. Krzysztof Ruchniewicz opowiadał na antenie niemieckiej stacji radiowej rbb24 o znaczeniu 80. rocznicy wyzwolenia KL Auschwitz. Rozmowa odbyła się w języku niemieckim, można jej wysłuchać pod linkiem (kliknij).
Krótka historia obozu KL Auschwitz
27 stycznia przypada 80. rocznica wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau, w którym od czerwca 1940 do stycznia 1945 zginęło około 1,1 miliona ludzi, z czego około 1 milion stanowili europejscy Żydzi.
Jednym z narzędzi terroru stosowanych wobec ludności okupowanych przez Niemców państw były masowe internowania dotykające głównie inteligencję i jeńców wojennych, kler, osoby związane z ruchem oporu, ale również przypadkowe ofiary ulicznych łapanek. Znaczne nasilenie takich aktów totalitarnej przemocy miało miejsce w Polsce.
Od początku okupacji w procesie systematycznego wyniszczania obywateli polskich, osłabiania ich potencjału intelektualnego oraz wymuszania bezwzględnego posłuszeństwa, istotną rolę odgrywały różnego rodzaju miejsca odseparowania, areszty policyjne, więzienia sądowe, obozy przejściowe, pracy, wychowawcze i karne, a przede wszystkim obozy koncentracyjne, które początkowo organizowano, by rozwiązać problem przepełnionych lokalnych miejsc internowania. Na terenie Polski, Niemcy zbudowali wiele obozów różnego typu, w tym siedem obozów zagłady: w Treblince, Chełmnie nad Nerem (Kulmhof), Sobiborze, Bełżcu, Majdanku, Sztutowie i Oświęcimiu (Auschwitz-Birkenau).
Otwarty w Oświęcimiu obóz, 10 miesięcy po wybuchu wojny, był pierwszym i zarazem największym obozem na okupowanych ziemiach polskich. W pierwszych dwóch latach jego istnienia to obywatele polscy stanowili przeważającą grupę więźniów, wśród deportowanych do obozu od samego początku znajdowali się również obywatele polscy pochodzenia żydowskiego. Od 1942 roku, stał się miejscem stopniowego wyniszczania więźniów i równocześnie największym ośrodkiem natychmiastowej, bezpośredniej zagłady europejskich Żydów.
Wybór lokalizacji na utworzenie obozu podyktowany był m.in.: dogodnym położeniem komunikacyjnym (rozbudowana sieć kolejowa), geograficznym (równina w rozwidleniu dwóch rzek dawała gwarancję, że w razie potrzeby kompleks będzie można szybko rozbudować i odgrodzić od świata) oraz już istniejącą infrastrukturą (zabudowania byłych koszar wojskowych, które teraz służyły jako baraki).
KL Auschwitz z czasem przekształcił się w rozbudowany kompleks mniejszych obozów, tzn. obozu koncentracyjnego, miejsca przetrzymywania więźniów pochodzących z różnych grup społecznych i narodowościowych, obozu pracy przymusowej, a także obozu zagłady, który od 1942 roku stał się jednym z głównych ośrodków eksterminacji Żydów w ramach realizacji planu „Ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej". Zdecydowana większość przywożonych do Auschwitz Żydów była zabijana w komorach gazowych zaraz po przybyciu.
Największą liczbę ofiar Auschwitz stanowili Żydzi (ok. 1 mln), następnie Polacy (70-75 tys.). Inni więźniowie obozu Auschwitz to: Romowie (21 tys.), przetrzymywani w specjalnie wydzielonym „Zigeunerlager", radzieccy jeńcy wojenni (15 tys.), wysyłani do Auschwitz głównie na egzekucje lub do ciężkiej pracy, a także więźniowie innych narodowości, m.in. Czesi, Francuzi, Węgrzy, Grecy, Włosi, Norwegowie, a także Niemcy (na przykład więźniowie polityczni, świadkowie Jehowy, zwani badaczami Pisma Świętego oraz homoseksualiści).
KL Auschwitz składał się z: 1) Auschwitz I – utworzonego w 1940 r. na terenie i w budynkach przedwojennych polskich koszar; 2) Auschwitz II-Birkenau zbudowanego w 1941 r. na terenie odległej od Oświęcimia o 3 kilometry wsi Brzezinka, z której wysiedlono polską ludność i gdzie naziści wybudowali większość urządzeń masowej zagłady; Auschwitz III – ok. 40 podobozów, którymi były niemieckie zakłady przemysłowe i gospodarstwa rolniczo-hodowlane, wykorzystujące niewolniczą siłę roboczą więźniów.
Zobacz także
- Zaproszenie na otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej – zapis konferencji prasowej
Aktualności
Zaproszenie na otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej – zapis konferencji prasowej
10 lipca 2025 roku w siedzibie Instytutu Pileckiego w Augustowie odbyła się konferencja prasowa poświęcona otwarciu Domu Pamięci Obławy Augustowskiej, które odbędzie się 12 lipca.
- Oświadczenie
Aktualności
Oświadczenie
Z ogromnym oburzeniem przyjmujemy słowa Grzegorza Brauna kwestionujące istnienie komór gazowych w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i obozie zagłady Auschwitz-Birkenau.
- Dyrektor Instytutu Pileckiego składa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa
Aktualności
Dyrektor Instytutu Pileckiego składa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa
Dziś, 11 lipca 2025 r., prof. Krzysztof Ruchniewicz – Dyrektor Instytutu Pileckiego – złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa do Prokuratury Rejonowej w Augustowie.
- Podziękowania dla Pani Marii
Aktualności
Podziękowania dla Pani Marii
30 czerwca 2025 r. Pani Maria Moryc, nasza Główna Księgowa, zakończyła 8-letni okres pracy w Instytucie Pileckiego.
- Utracone dziedzictwo. Losy polskich dóbr kultury w czasie II wojny światowej
Aktualności
Utracone dziedzictwo. Losy polskich dóbr kultury w czasie II wojny światowej
Kwestia losów dóbr kultury podczas II wojny światowej, stanowiąc problem w skali międzynarodowej, dotyczy szczególnie Polski, podzielonej już we wrześniu 1939 roku na dwie strefy okupacyjne administrowane przez Trzecią Rzeszę i Związek Radziecki.
- Prezentacja raportu Centrum Lemkina dokumentującego rosyjskie zbrodnie na dzieciach
Aktualności
Prezentacja raportu Centrum Lemkina dokumentującego rosyjskie zbrodnie na dzieciach
26 czerwca 2025 r. zaprezentowaliśmy raport „Skradzione dzieciństwo. Zbrodnie przeciwko dzieciom popełnione przez wojska rosyjskie”, dokumentujący relacje świadków rosyjskich zbrodni na dzieciach.
- Konferencja "Formy zaangażowania kobiet w systemach autorytarnych i totalitarnych XX wieku – Polska na europejskim tle porównawczym (1919-1989)" | CALL FOR PAPERS
Aktualności
Konferencja "Formy zaangażowania kobiet w systemach autorytarnych i totalitarnych XX wieku – Polska na europejskim tle porównawczym (1919-1989)" | CALL FOR PAPERS
Zapraszamy do udziału w ogólnopolskiej konferencji naukowej organizowanej przez Instytutu Pileckiego na temat form zaangażowania kobiet w systemach autorytarnych i totalitarnych XX wieku.
- CALL FOR PAPERS: The 80th Anniversary of the Nuremberg Trial
Aktualności
CALL FOR PAPERS: The 80th Anniversary of the Nuremberg Trial
Zapraszamy do udziału w konferencji "Unknown Legacies of the Nuremberg Trial: Regional Approaches and Perspectives in East Central Europe".
- Raport „Skradzione dzieciństwo. Zbrodnie przeciwko dzieciom popełnione przez wojska rosyjskie” | Centrum Lemkina
Aktualności
Raport „Skradzione dzieciństwo. Zbrodnie przeciwko dzieciom popełnione przez wojska rosyjskie” | Centrum Lemkina
Raport zawiera świadectwa ponad 100 obywateli Ukrainy, w tym 12 dzieci, którzy ucierpieli lub byli świadkami zbrodni przeciwko dzieciom na różnych etapach działań wojennych i okupacyjnych podczas rosyjskiej agresji przeciwko Ukrainie w latach 2014-2023.
- Głosowanie w plebiscycie Wydarzenie Historyczne Roku 2024 | Akcja "Nigdy więcej!" nominowana do konkursu!
Aktualności
Głosowanie w plebiscycie Wydarzenie Historyczne Roku 2024 | Akcja "Nigdy więcej!" nominowana do konkursu!
Ruszyło głosowanie w 18. edycji Plebiscytu Wydarzenie Historyczne Roku. Wśród nominowanych inicjatywa „Nigdy więcej!” obejmująca wydarzenia upamiętniające 85. rocznicę wybuchu II wojny światowej, organizowana przez Instytut Pileckiego.
- Wilno | Pokaz filmu Grzegorza Czerniaka „Romuald Twardowski – kompozytor w zwierciadle muzyki”
Aktualności
Wilno | Pokaz filmu Grzegorza Czerniaka „Romuald Twardowski – kompozytor w zwierciadle muzyki”
5 czerwca 2025 r. w Ambasadzie Polskiej w Wilnie, z inicjatywy Instytutu Polskiego odbył się pokaz filmu „Romuald Twardowski – kompozytor w zwierciadle muzyki”, którego współautorem jest Grzegorza Czerniak, pracownik Instytutu Pileckiego.
- Upamiętnienie polskich ofiar II wojny światowej w Berlinie
Aktualności
Upamiętnienie polskich ofiar II wojny światowej w Berlinie
Upamiętnienie polskich ofiar II wojny światowej w Berlinie