Odsłonięcie Muru Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej - Instytut Pileckiego
Odsłonięcie Muru Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej
12 lipca 2023 r. odbyło się uroczyste odsłonięcie Muru Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej - instalacji artystycznej na terenie “Domu Turka” z nazwiskami zabitych w lipcu 1945 roku oraz wmurowanie kamienia węgielnego pod Dom Pamięci Obławy Augustowskiej.
" Mur pamięci to znak naszego wspólnego sprzeciwu przeciwko bezkarnemu mordowaniu Polaków i ludności cywilnej. To znak sprzeciwu przeciwko działaniom Rosji w przeszłości i obecnie (...) Rosja mordowała i morduje. Wszystkie techniki represji mordowania ludności cywilnej, przymusowych deportacji, łamania praw człowieka, tortur, łamania konwencji międzynarodowych możemy obserwować dzisiaj na zaatakowanej Ukrainie".
- podkreśliła prof. Magdalena Gawin, Dyrektor Instytut Pileckiego.
"Odsłaniany dzisiaj mur pamięci z nazwiskami pomordowanych, służy podobnie jak wcześniej uruchomiona wystawa LIPCOWI odzyskiwaniu tożsamości przez niemal sześćset ofiar sowieckiej zbrodni, których winą było jedynie to, że byli Polakami" - napisał w liście premier Mateusz Morawiecki.
Mur Pamięci to pomnik, na którym widnieją ustalone nazwiska i imiona osób aresztowanych i zamordowanych przez NKWD latem 1945 roku. Wciąż nie wiadomo, gdzie znajdują się szczątki pomordowanych.
Instalacja artystyczna symbolizuje skraj polany otoczonej drzewami. Ostatni widok, jaki widziały Ofiary przed egzekucją.
Projekt pomnika: Tomasz Trzupek.
Pomnik znajduje się na terenie "Domu Turka", gdzie w latach powojennych mieścił się główny ośrodek terroru komunistycznego na Suwalszczyźnie. Obecnie Instytut Pileckiego w Augustowie tworzy tam Muzeum Pamięci Obławy Augustowskiej. Obiekt ma być gotowy za rok. Jest to zabytkowa kamienica, gdzie od początku 1940 r. do czerwca 1941 roku znajdowała się siedzibą NKWD i NKGB. W latach 1945-56 w budynku mieściło się UB. Byli tam katowani m.in. żołnierze wyklęci, którzy później zginęli w obławie, czyli największej po II wojnie światowej niewyjaśnionej zbrodnia dokonanej przez NKWD na Polakach.
12 lipca jest ustanowionym przez Sejm Dniem Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej. Podczas oficjalnych uroczystości obecni byli m.in.: rodziny Ofiar Obławy Augustowskiej, w imieniu Prezydenta RP Andrzeja Dudy - Sekretarz Stanu w kancelarii Prezydenta RP - Andrzej Dera, w imieniu ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego, Dyrektor Gabinetu Politycznego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego - Kacper Sakowicz, poseł na Sejm RP - Jarosław Zieliński, w imieniu Sekretarza Stanu w Ministerstwie Cyfryzacji Adama Andruszkiewicza, Dyrektor Biura Ministerstwa Cyfryzacji - Piotr Wasilewski, w imieniu Posła do Parlamentu Europejskiego Karola Karskiego, Radny Województwa Podlaskiego - Paweł Wnukowski, w imieniu Prezesa Instytut Pamięci Narodowej dr Karola Nawrockiego, Dyrektor Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Białymstoku - dr Marek Jedynak, Starosta Augustowski - Jarosław Szlaszyński, Mirosław Karolczuk - Burmistrz Miasta Augustowa, Podlaski Wojewódzki Konserwator Zabytków - prof. Małgorzata Dajnowicz.
Nie zabrakło również przedstawicieli wojska polskiego, służb mundurowych, lasów państwowych, przedstawicieli kościoła, instytucji kultury, lokalnych samorządowców, augustowskiego Związku Sybiraków, harcerzy z Hufiec ZHP Augustów, lokalnych organizacji społecznych, historycznych i kombatanckich oraz delegacji z augustowskich szkół.
Obława Augustowska - największa zbrodnia na Polakach po II wojnie światowej
W lipcu 1945 r., kiedy Europa Zachodnia nadal świętuje zakończenie II wojny światowej, funkcjonariusze sowieckiego państwa podejmują decyzję o przeprowadzeniu w rejonie Augustowa, Suwałk, Sejn i Lipska akcji likwidacji polskiego podziemia. Operacja ta przeszła do historii jako Obława Augustowska. Od 12 lipca jednostki sowieckiej 50. Armii o łącznej sile ponad 45 tys. żołnierzy przeczesują niewielki obszar Puszczy Augustowskiej. Zgodnie z sowieckimi instrukcjami odległość pomiędzy żołnierzami przesuwającymi się w tyralierze wynosi zaledwie 6 do 8 metrów. Wszystkie osoby podejrzane o działalność konspiracyjną lub jej wspieranie są zatrzymywane do dalszej „weryfikacji” przez znany z brutalnych metod sowiecki kontrwywiad wojskowy SMIERSZ.
W wyniku Obławy zostało zatrzymanych ponad 7 tysięcy osób, z czego 5 tysięcy po przejściu weryfikacji wypuszczono do domów. Co najmniej 592 osoby uznane za żołnierzy polskiego podziemia Sowieci zamordowali w nieznanym miejscu. Los kolejnych 900 zaginionych do dziś pozostaje niewyjaśniony – prawdopodobnie również zostali zamordowani. W Augustowie i na Suwalszczyźnie ofiary Obławy określa się mianem „Lipcowych”.
Pomimo wielu lat starań rodzin ofiar, badań historyków oraz śledztwa prokuratorskiego – do dziś nie udało się odnaleźć dokumentów opisujących dokładny przebieg zbrodni ani ustalić lokalizacji dołów śmierci oraz pełnej listy zamordowanych. Kluczowe dokumenty znajdują się w archiwach rosyjskich służb specjalnych.
PAP
Zobacz także
- Zmiana na stanowisku dyrektora Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego
Aktualności
Zmiana na stanowisku dyrektora Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego
11 kwietnia 2024 r. decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego ze stanowiska dyrektora Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego odwołana została dr hab. Magdalena Gawin.
- Instytut dziękuje swojej założycielce
Aktualności
Instytut dziękuje swojej założycielce
Magdalena Gawin założyła Instytut Pileckiego jeszcze jako podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2016 r.
- Radosnych i błogosławionych Świąt Wielkanocnych życzy prof. Magdalena Gawin, dyrektor Instytutu Pileckiego wraz z zespołem
Aktualności
Radosnych i błogosławionych Świąt Wielkanocnych życzy prof. Magdalena Gawin, dyrektor Instytutu Pileckiego wraz z zespołem
- Piątek: Język i historia Polski dla obcokrajowców
Aktualności
Piątek: Język i historia Polski dla obcokrajowców
Zajęcia mają na celu zapoznanie odbiorców uczących się języka polskiego jako obcego z najważniejszymi wydarzeniami z historii Polski poprzez ćwiczenie kompetencji językowych na poziomie A1+/A2.
- Raport „Podoba ci się, nie podoba, cierp, moja piękna – nieukarane zbrodnie. Przemoc seksualna rosyjskich wojsk okupacyjnych wobec ukraińskich kobiet”
Aktualności
Raport „Podoba ci się, nie podoba, cierp, moja piękna – nieukarane zbrodnie. Przemoc seksualna rosyjskich wojsk okupacyjnych wobec ukraińskich kobiet”
Raport przygotowany zespół Centrum Dokumentowania Zbrodni Rosyjskich w Ukrainie im. Rafała Lemkina działający przy Instytucie Pileckiego.
- Świadectwa Centrum Lemkina na Georgetown University w Waszyngtonie
Aktualności
Świadectwa Centrum Lemkina na Georgetown University w Waszyngtonie
7 lutego 2024 r. na Georgetown University w Waszyngtonie odbyła się konferencja poświęcona dokumentowaniu i ściganiu zbrodni wojennych popełnianych na ludności cywilnej przez armię rosyjską w Ukrainie, w której wzięła udział dyrektor Instytutu Pileckiego.
- "Dom Turka". Katownia NKWD i UB w Augustowie
Aktualności
"Dom Turka". Katownia NKWD i UB w Augustowie
Poznaj historię "Domu Turka", w którym powstaje Dom Pamięci Obławy Augustowskiej Instytutu Pileckiego.
- NOWOŚĆ | Książka "Koszykowa róg Stalina"
Aktualności
NOWOŚĆ | Książka "Koszykowa róg Stalina"
Dr hab. Andrzej Zawistowski w swojej nowej książce przedstawia historię Aresztu Wewnętrznego MBP na Koszykowej. Tło opowieści stanowią dzieje najbliższej okolicy oraz losy ludzi, którzy do niego trafili – wśród nich Witold Pilecki.
- Zdrowych, pogodnych, błogosławionych Świąt Bożego Narodzenia oraz szczęśliwego Nowego Roku!
Aktualności
Zdrowych, pogodnych, błogosławionych Świąt Bożego Narodzenia oraz szczęśliwego Nowego Roku!
Zdrowych, pogodnych, błogosławionych Świąt Bożego Narodzenia oraz szczęśliwego Nowego Roku życzy dr hab. Magdalena Gawin, dyrektor Instytutu Pileckiego wraz z zespołem.
- 2023 | Agnieszka Witkowska-Krych, "Dziecko wobec Zagłady. Instytucjonalna opieka nad sierotami w getcie warszawskim"
Aktualności
2023 | Agnieszka Witkowska-Krych, "Dziecko wobec Zagłady. Instytucjonalna opieka nad sierotami w getcie warszawskim"
Książka Agnieszki Witkowskiej-Krych, "Dziecko wobec Zagłady. Instytucjonalna opieka nad sierotami w getcie warszawskim" została laureatem Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego w kategorii "naukowa książka historyczna" w 2023 r.
- 2023 | Bartłomiej Noszczak, "Orient zesłańców. Bliski Wschód w oczach Polaków ewakuowanych ze Związku Sowieckiego (1942–1945)"
Aktualności
2023 | Bartłomiej Noszczak, "Orient zesłańców. Bliski Wschód w oczach Polaków ewakuowanych ze Związku Sowieckiego (1942–1945)"
Książka Bartłomieja Noszczaka "Orient zesłańców. Bliski Wschód w oczach Polaków ewakuowanych ze Związku Sowieckiego (1942–1945)" zwyciężyła konkursie Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego w 2023 r. w kategorii II: reportaże historyczne, biografie.
- 2023 | Zbigniew Parafianowicz, Śniadanie pachnie trupem. Ukraina na wojnie
Aktualności
2023 | Zbigniew Parafianowicz, Śniadanie pachnie trupem. Ukraina na wojnie
W 2022 r. w związku z agresją Rosji na Ukrainę, Kapituła konkursu Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego stworzyła kategorię specjalną. W 2023 r. autorem najlepszej książki w tej kategorii został Zbigniew Parafianowicz.