Nie żyje Walenty Jabłoński - sybirak ocalony przed laty przez Tassybaja Abdikarimowa - Instytut Pileckiego
Nie żyje Walenty Jabłoński - sybirak ocalony przed laty przez Tassybaja Abdikarimowa
Dotarła do nas bardzo smutna wiadomość: zmarł Walenty Jabłoński – sybirak, lekarz, aktywny działacz Związku Sybiraków w Białymstoku. W 1952 roku został wywieziony do kołchozu w Kazachstanie, gdzie od śmierci głodowej uratował go Tassybaj Abdikarimow.
Walenty Jabłoński (ur. 1930 w Kozłowiczach koło Grodna) pochodził z zamożnej rodziny, jego rodzice mieli 55 hektarów ziemi. Z tego powodu rodzina Jabłońskich była represjonowana przez Sowietów i Niemców. Po 1944 roku Jabłońscy zostali w swoim domu, który znalazł się w granicach ZSRS. Ojciec Walentego został w 1948 aresztowany przez NKWD (proces rozpoczął się dopiero w 1951). Trafił na Syberię, a reszta rodziny została wywieziona przez Sowietów w 1952 do południowego Kazachstanu. Walenty Jabłoński był wówczas studentem medycyny na uniwersytecie w Witebsku, właśnie tam 17 kwietnia 1952 został aresztowany i trafił do transportu na wschód. Na początku maja dojechał do kołchozu w Kazachstanie, przy obecnej granicy z Uzbekistanem. Tam rozpoczęła się ciężka, niewolnicza praca.
Rodzina Jabłońskich była w niezwykle trudnej sytuacji – nie mieli wystarczającej ilości pożywienia ani niezbędnych do życia rzeczy. Z pomocą przyszedł im 14-letni Kazach – Tassybaj Abdikarimow. Chociaż jego sytuacja też nie była najlepsza, dzielił się z potrzebującą rodziną jedzeniem oraz opiekował się chorym Walentym. Dzięki niemu rodzina Jabłońskich przetrwała w trudnych warunkach i doczekała amnestii – w 1956 roku część z nich wróciła do Polski. Tassybaj opiekował się grobami ojca i rodzeństwa Walentego i innych Polaków, którym nie dane było wrócić do ojczyzny.
Tassybaj Abdikarimow i Walenty Jabłoński mieli okazję spotkać się ponownie w 2019 roku w Warszawie, kiedy Tassybaj został odznaczony przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę, na wniosek Instytutu Pileckiego, medalem Virtus et Fraternitas. Odznaczenie wręczane jest jako symbol pamięci i wdzięczności osobom, które niosły pomoc obywatelom polskim i tym, którzy poza granicami naszego kraju, spontanicznie i dobrowolnie, pielęgnują pamięć o naszych rodakach, którym nie było dane przeżyć wojny lub przymusowych deportacji.
Walenty Jabłoński wprowadził do obiegu naukowego informacje o sowieckich deportacjach Polaków z Grodzieńszczyzny w latach pięćdziesiątych. W 2013 r. zainicjował i współorganizował wyjazd członków Związku Sybiraków do Kazachstanu w poszukiwaniu grobów deportowanych. Przyczynił się do oznaczenia polskich mogił krzyżami oraz do umieszczenia tablic memoratywnych w miejscach zesłania. Był laureatem Nagrody Honorowej „Świadek Historii” – Białystok 2017.
Zobacz także
- W przededniu Obławy Augustowskiej. Suwalszczyzna 1939-1945 | KONFERENCJA NAUKOWA
Aktualności
W przededniu Obławy Augustowskiej. Suwalszczyzna 1939-1945 | KONFERENCJA NAUKOWA
14 i 15 listopada 2024 r. w Augustowie odbyła się konferencja "W przededniu Obławy Augustowskiej. Suwalszczyzna 1939-1945".
- „Tree of knowledge” | Singiel promujący album PORTRETY
Aktualności
„Tree of knowledge” | Singiel promujący album PORTRETY
„Tree of knowledge” to najnowszy singiel promujący album „Portrety”, stworzony przez Adama Bałdycha we współpracy z Instytutem Pileckiego.
- Książka ze zbiorów Józefa Ulmy w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku
Aktualności
Książka ze zbiorów Józefa Ulmy w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku
Instytut Pileckiego przekazał do Muzeum II Wojny Światowej książkę należącą niegdyś do Józefa Ulmy z Markowej koło Rzeszowa, który wraz z żoną i dziećmi został zamordowany przez Niemców za ukrywanie Żydów w czasie II wojny światowej.
- Rozmowy o książkach - nowy cykl na kanale YouTube
Aktualności
Rozmowy o książkach - nowy cykl na kanale YouTube
Zapraszamy do oglądania „Rozmów o książkach” - nowego programu poświęconego wydawnictwom Instytutu Pileckiego.
- Historie kobiet znikających. Konferencja naukowa | 25-26 listopada
Aktualności
Historie kobiet znikających. Konferencja naukowa | 25-26 listopada
Zapraszamy na konferencję naukową, która odbędzie się w dniach 25-26 listopada 2024 r. w Warszawie.
- Prof. Krzysztof Ruchniewicz dyrektorem Instytutu Pileckiego
Aktualności
Prof. Krzysztof Ruchniewicz dyrektorem Instytutu Pileckiego
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Hanna Wróblewska powołała prof. Krzysztofa Ruchniewicza na stanowisko dyrektora Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego. Jego pięcioletnia kadencja rozpocznie się 5 listopada 2024 r.
- "Koniec świata to dobry początek" | Premiera audioserialu w 80. rocznicę przybycia polskich sierot do Nowej Zelandii
Aktualności
"Koniec świata to dobry początek" | Premiera audioserialu w 80. rocznicę przybycia polskich sierot do Nowej Zelandii
Dokładnie w 80. rocznicę przybycia polskich dzieci do Pahiatua w Nowej Zelandii, odbyła się premiera audioserialu, który opowiada niezwykłą historię odnalezienia domu na drugim końcu świata.
- 2024 | Grzegorz Hryciuk "Przesiedleńcy. Wielka epopeja Polaków 1944–1946"
Aktualności
2024 | Grzegorz Hryciuk "Przesiedleńcy. Wielka epopeja Polaków 1944–1946"
Książka Grzegorza Hryciuka, "Przesiedleńcy. Wielka epopeja Polaków 1944–1946" została uznana przez Kapitułę Nagrody Pileckiego w 2024 r. za najlepszą pozycję na temat polskiego doświadczenia konfrontacji z dwoma totalitaryzmami w XX wieku.
- 2024 | Kalina Błażejowska "Bezduszni. Zapomniana zagłada chorych"
Aktualności
2024 | Kalina Błażejowska "Bezduszni. Zapomniana zagłada chorych"
Książka Kaliny Błażejowskiej pt. "Bezduszni. Zapomniana zagłada chorych" (Czarne 2023) została w laureatem czwartej edycji Nagrody Pileckiego w kategorii „Reportaż historyczny”.
- 2024 | Christopher Miller "The War Came To Us: Life and Death in Ukraine"
Aktualności
2024 | Christopher Miller "The War Came To Us: Life and Death in Ukraine"
Książka "The War Came To Us: Life and Death in Ukraine" autorstwa Christophera Millera została laureatem „Nagrody specjalnej” w międzynarodowym konkursie literackim im. Witolda Pileckiego w 2024 r.
- Audioserial „W Nowej Zelandii zaczyna się dzień. Opowieść o dzieciach z Pahiatua”
Aktualności
Audioserial „W Nowej Zelandii zaczyna się dzień. Opowieść o dzieciach z Pahiatua”
W 80. rocznicę przybycia polskich dzieci do Pahiatua w Nowej Zelandii, zapraszamy na szcześcioodcinkowy audiodokument, którego bohaterowie opowiadają, jak wyglądała ich droga na koniec świata i jak doświadczenie uchodźstwa wpłynęło na życie ich rodzin.
- Znamy laureatów czwartej edycji Nagrody Pileckiego!
Aktualności
Znamy laureatów czwartej edycji Nagrody Pileckiego!
Grzegorz Hryciuk, Kalina Błażejowska i Christopher Miller to zwycięzcy tegorocznej edycji konkursu. Kapituła Nagrody podczas uroczystej gali ogłosiła również trzy wyróżnienia.