Aktualność

Poruszając temat KL Gusen, warto przypomnieć dokument, którego sygnatariusze (uczestnicy forum w Wannsee) zaapelowali do społeczności międzynarodowej o przyjęcie polskich wzorców związanych z zarządzeniem i upamiętnieniem obozów koncentracyjnych.

                                                      MEMORANDUM

Zebrani na Konsylium Eksperckim – Berlin-Wannsee dnia 7 kwietnia 2017 roku

mając na względzie, że misją UNESCO wyrażoną w Akcie konstytucyjnym przez państwa założycielskie w 1945 r. jest „budowanie pokoju w umysłach ludzi” celem przeciwdziałania powtórzeniu się tragicznych wydarzeń II wojny światowej,

dostrzegając wyjątkowe znaczenie niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau, utworzonego przez nazistowskie Niemcy na terenie okupowanej Polski, pierwotnie dla Polaków i więźniów sowieckich, który w latach 1942-1944 stał się głównym i najważniejszym ośrodkiem zagłady Żydów europejskich,

podkreślając wagę wpisu niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, dokonanego w 1979 roku, jako symbolicznego dla pozostałych byłych obozów i ośrodków zagłady z okresu II wojny światowej utworzonych przez Trzecią Rzeszę,

uznając, że ograniczenie wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO jedynie dla Auschwitz-Birkenau wraz z nadaniem mu roli reprezentatywnej dla innych poobozowych Miejsc Pamięci nie zwalnia z refleksji nad ochroną i drogami ukazywania prawdy o najstraszniejszych zbrodniach XX wieku, zwłaszcza unikalnej w dziejach ludzkości zbrodni Holokaustu,

rekomendujemy by w pozostałych największych tego typu obiektach, byłych obozach koncentracyjnych i ośrodkach Zagłady położonych także poza granicami Polski, przyjęto następujące standardy zarządzania polegające na:

• odwzorowaniu ukształtowanych w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu praktyk – wyrażających tak ważne dla UNESCO zasady autentyzmu, zachowania integralności artefaktów i zbiorów archiwalnych oraz współpracy międzynarodowej;
• rozwijaniu działalności edukacyjnej z poszanowaniem prawdy oraz w duchu międzynarodowego dialogu i współpracy;
• gromadzeniu i zachowaniu in situ artefaktów należących do Ofiar (tabliczek indentyfikacyjnych, butów, walizek etc.) i dokumentacji archiwalnej (dokumentów, zdjęć, filmów, map);
• utworzeniu pracowni konserwatorskiej in situ;
• przeprowadzaniu badań archeologicznych we współpracy międzynarodowej i pod opieką rabiniczną;
• funkcjonowaniu na przykładzie Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej ciał doradczych oraz opiniujących, składających się z ekspertów;
• prowadzeniu rzetelnych badań dotyczących zarówno Ofiar, jak i sprawców;
• obowiązku zamieszczania na ekspozycjach stałych, w materiałach informacyjnych oraz na stronach internetowych czytelnej informacji o przynależności narodowościowej i państwowej Ofiar.

Uznanie wymienionych praktyk za uniwersalne w pełni odzwierciedla symboliczną rangę Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau podkreśloną poprzez wpis na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jest też warunkiem zachowania pamięci, która powinna być przestrogą i lekcją dla przyszłych pokoleń.

Sygnatariuszami „Memorandum z Wannsee” byli reprezentanci następujących instytucji i organizacji międzynarodowych: Centrum Światowego Dziedzictwa UNESCO, Międzynarodowe Centrum Badań nad Ochroną i Konserwacją Dziedzictwa Kulturowego, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Kultury i Komunikacji Republiki Francuskiej, Instytut Yad Vashem, Fundacja Memoire de la Shoah, International Coalition of Sites of Conscience, Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego (obecnie: Instytut Pileckiego), Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Narodowy Instytut Dziedzictwa, muzeum Dom Konferencji w Wannsee.