Memorandum z Wannsee - Instytut Pileckiego
Memorandum z Wannsee
Poruszając temat KL Gusen, warto przypomnieć dokument, którego sygnatariusze (uczestnicy forum w Wannsee) zaapelowali do społeczności międzynarodowej o przyjęcie polskich wzorców związanych z zarządzeniem i upamiętnieniem obozów koncentracyjnych.
MEMORANDUM
Zebrani na Konsylium Eksperckim – Berlin-Wannsee dnia 7 kwietnia 2017 roku
mając na względzie, że misją UNESCO wyrażoną w Akcie konstytucyjnym przez państwa założycielskie w 1945 r. jest „budowanie pokoju w umysłach ludzi” celem przeciwdziałania powtórzeniu się tragicznych wydarzeń II wojny światowej,
dostrzegając wyjątkowe znaczenie niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau, utworzonego przez nazistowskie Niemcy na terenie okupowanej Polski, pierwotnie dla Polaków i więźniów sowieckich, który w latach 1942-1944 stał się głównym i najważniejszym ośrodkiem zagłady Żydów europejskich,
podkreślając wagę wpisu niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, dokonanego w 1979 roku, jako symbolicznego dla pozostałych byłych obozów i ośrodków zagłady z okresu II wojny światowej utworzonych przez Trzecią Rzeszę,
uznając, że ograniczenie wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO jedynie dla Auschwitz-Birkenau wraz z nadaniem mu roli reprezentatywnej dla innych poobozowych Miejsc Pamięci nie zwalnia z refleksji nad ochroną i drogami ukazywania prawdy o najstraszniejszych zbrodniach XX wieku, zwłaszcza unikalnej w dziejach ludzkości zbrodni Holokaustu,
rekomendujemy by w pozostałych największych tego typu obiektach, byłych obozach koncentracyjnych i ośrodkach Zagłady położonych także poza granicami Polski, przyjęto następujące standardy zarządzania polegające na:
- odwzorowaniu ukształtowanych w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu praktyk – wyrażających tak ważne dla UNESCO zasady autentyzmu, zachowania integralności artefaktów i zbiorów archiwalnych oraz współpracy międzynarodowej;
- rozwijaniu działalności edukacyjnej z poszanowaniem prawdy oraz w duchu międzynarodowego dialogu i współpracy;
- gromadzeniu i zachowaniu in situ artefaktów należących do Ofiar (tabliczek indentyfikacyjnych, butów, walizek etc.) i dokumentacji archiwalnej (dokumentów, zdjęć, filmów, map);
- utworzeniu pracowni konserwatorskiej in situ;
- przeprowadzaniu badań archeologicznych we współpracy międzynarodowej i pod opieką rabiniczną;
- funkcjonowaniu na przykładzie Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej ciał doradczych oraz opiniujących, składających się z ekspertów;
- prowadzeniu rzetelnych badań dotyczących zarówno Ofiar, jak i sprawców;
- obowiązku zamieszczania na ekspozycjach stałych, w materiałach informacyjnych oraz na stronach internetowych czytelnej informacji o przynależności narodowościowej i państwowej Ofiar.
Uznanie wymienionych praktyk za uniwersalne w pełni odzwierciedla symboliczną rangę Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau podkreśloną poprzez wpis na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jest też warunkiem zachowania pamięci, która powinna być przestrogą i lekcją dla przyszłych pokoleń.
Sygnatariuszami „Memorandum z Wannsee” byli reprezentanci następujących instytucji i organizacji międzynarodowych: Centrum Światowego Dziedzictwa UNESCO, Międzynarodowe Centrum Badań nad Ochroną i Konserwacją Dziedzictwa Kulturowego, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Kultury i Komunikacji Republiki Francuskiej, Instytut Yad Vashem, Fundacja Memoire de la Shoah, International Coalition of Sites of Conscience, Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego (obecnie: Instytut Pileckiego), Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Narodowy Instytut Dziedzictwa, muzeum Dom Konferencji w Wannsee.
Zobacz także
- Oświadczenie Instytutu Pileckiego o zgłoszeniu do prokuratury i wszczęciu postępowania w sprawie działalności szwajcarskiej filii Instytutu Pileckiego w Rapperswil w latach 2022-2023
Aktualności
Oświadczenie Instytutu Pileckiego o zgłoszeniu do prokuratury i wszczęciu postępowania w sprawie działalności szwajcarskiej filii Instytutu Pileckiego w Rapperswil w latach 2022-2023
- NOWOŚĆ | Józef Lipski jako dyplomata – w świetle dokumentów i wspomnień
Aktualności
NOWOŚĆ | Józef Lipski jako dyplomata – w świetle dokumentów i wspomnień
Książka prof. Marka Konrata przedstawia najważniejsze dokumenty ukazujące życie i pracę ambasadora Józefa Lipskiego (1894–1958) – jednej z najbardziej znaczących postaci polskiej dyplomacji okresu międzywojennego.
- Dr Joanna Kiliszek kierowniczką berlińskiego oddziału Instytutu Pileckiego
Aktualności
Dr Joanna Kiliszek kierowniczką berlińskiego oddziału Instytutu Pileckiego
Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego ogłasza zmianę na stanowisku kierowniczki oddziału w Berlinie.
- Oświadczenie
Aktualności
Oświadczenie
Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego informuje, że Hanna Radziejowska została odwołana ze stanowiska kierowniczki Oddziału Instytutu Pileckiego w Berlinie z powodów obiektywnych.
- Archiwum UNWCC jest już dostępne online
Aktualności
Archiwum UNWCC jest już dostępne online
450 000 stron dokumentów Komisji Narodów Zjednoczonych ds. Zbrodni Wojennych dostępnych online dzięki Instytutowi Pileckiego.
- Oświadczenie (05.08.2025)
Aktualności
Oświadczenie (05.08.2025)
W związku z ukazaniem się w dzienniku „Rzeczpospolita” artykułu zawierającego nieprawdziwe informacje oraz sugestie i domysły szkalujące Instytut oraz wysiłki jego pracowników na rzecz badania i popularyzowania wiedzy o totalitaryzmach, oświadczamy, że:
- Instytut Pileckiego oddaje hołd Powstańcom
Aktualności
Instytut Pileckiego oddaje hołd Powstańcom
Instytut Pileckiego oddał hołd bohaterom i bohaterkom Powstania Warszawskiego
- "Lipcowi '45" – muzyczna opowieść o Ofiarach Obławy Augustowskiej | fotorelacja
Aktualności
"Lipcowi '45" – muzyczna opowieść o Ofiarach Obławy Augustowskiej | fotorelacja
W augustowskim amfiteatrze, nad jeziorem Necko, odbyło widowisko muzyczno-multimedialne. Koncert "Lipcowi '45" był zwieńczeniem organizowanych przez Instytut Pileckiego obchodów 80. rocznicy Obławy Augustowskiej.
- Za nami obchody 80. rocznicy Obławy Augustowskiej
Aktualności
Za nami obchody 80. rocznicy Obławy Augustowskiej
W dniach 12–19 lipca 2025 roku w Augustowie odbyły się obchody 80. rocznicy Obławy Augustowskiej – największej powojennej zbrodni dokonanej na Polakach.
- Porozumienie w sprawie Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego
Aktualności
Porozumienie w sprawie Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego
Dyrektorzy Instytutu Pileckiego i Muzeum Auschwitz-Birkenau porozumieli się w sprawie współpracy nad Nagrodą im. Witolda Pileckiego. Nagroda specjalna dzięki wsparciu donatora zostaje przywrócona, a termin nadsyłania prac przedłużony do 31 sierpnia.
- Nie dla fałszowania historii. Instytut Pileckiego odpowiada na tezy Grzegorza Brauna
Aktualności
Nie dla fałszowania historii. Instytut Pileckiego odpowiada na tezy Grzegorza Brauna
- Otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej
Aktualności
Otwarcie Domu Pamięci Obławy Augustowskiej
12 lipca 2025 roku Instytut Pileckiego otworzył Dom Pamięci Obławy Augustowskiej.