Memorandum z Wannsee - Instytut Pileckiego
Memorandum z Wannsee
Poruszając temat KL Gusen, warto przypomnieć dokument, którego sygnatariusze (uczestnicy forum w Wannsee) zaapelowali do społeczności międzynarodowej o przyjęcie polskich wzorców związanych z zarządzeniem i upamiętnieniem obozów koncentracyjnych.
MEMORANDUM
Zebrani na Konsylium Eksperckim – Berlin-Wannsee dnia 7 kwietnia 2017 roku
mając na względzie, że misją UNESCO wyrażoną w Akcie konstytucyjnym przez państwa założycielskie w 1945 r. jest „budowanie pokoju w umysłach ludzi” celem przeciwdziałania powtórzeniu się tragicznych wydarzeń II wojny światowej,
dostrzegając wyjątkowe znaczenie niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau, utworzonego przez nazistowskie Niemcy na terenie okupowanej Polski, pierwotnie dla Polaków i więźniów sowieckich, który w latach 1942-1944 stał się głównym i najważniejszym ośrodkiem zagłady Żydów europejskich,
podkreślając wagę wpisu niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, dokonanego w 1979 roku, jako symbolicznego dla pozostałych byłych obozów i ośrodków zagłady z okresu II wojny światowej utworzonych przez Trzecią Rzeszę,
uznając, że ograniczenie wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO jedynie dla Auschwitz-Birkenau wraz z nadaniem mu roli reprezentatywnej dla innych poobozowych Miejsc Pamięci nie zwalnia z refleksji nad ochroną i drogami ukazywania prawdy o najstraszniejszych zbrodniach XX wieku, zwłaszcza unikalnej w dziejach ludzkości zbrodni Holokaustu,
rekomendujemy by w pozostałych największych tego typu obiektach, byłych obozach koncentracyjnych i ośrodkach Zagłady położonych także poza granicami Polski, przyjęto następujące standardy zarządzania polegające na:
- odwzorowaniu ukształtowanych w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu praktyk – wyrażających tak ważne dla UNESCO zasady autentyzmu, zachowania integralności artefaktów i zbiorów archiwalnych oraz współpracy międzynarodowej;
- rozwijaniu działalności edukacyjnej z poszanowaniem prawdy oraz w duchu międzynarodowego dialogu i współpracy;
- gromadzeniu i zachowaniu in situ artefaktów należących do Ofiar (tabliczek indentyfikacyjnych, butów, walizek etc.) i dokumentacji archiwalnej (dokumentów, zdjęć, filmów, map);
- utworzeniu pracowni konserwatorskiej in situ;
- przeprowadzaniu badań archeologicznych we współpracy międzynarodowej i pod opieką rabiniczną;
- funkcjonowaniu na przykładzie Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej ciał doradczych oraz opiniujących, składających się z ekspertów;
- prowadzeniu rzetelnych badań dotyczących zarówno Ofiar, jak i sprawców;
- obowiązku zamieszczania na ekspozycjach stałych, w materiałach informacyjnych oraz na stronach internetowych czytelnej informacji o przynależności narodowościowej i państwowej Ofiar.
Uznanie wymienionych praktyk za uniwersalne w pełni odzwierciedla symboliczną rangę Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau podkreśloną poprzez wpis na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jest też warunkiem zachowania pamięci, która powinna być przestrogą i lekcją dla przyszłych pokoleń.
Sygnatariuszami „Memorandum z Wannsee” byli reprezentanci następujących instytucji i organizacji międzynarodowych: Centrum Światowego Dziedzictwa UNESCO, Międzynarodowe Centrum Badań nad Ochroną i Konserwacją Dziedzictwa Kulturowego, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Kultury i Komunikacji Republiki Francuskiej, Instytut Yad Vashem, Fundacja Memoire de la Shoah, International Coalition of Sites of Conscience, Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego (obecnie: Instytut Pileckiego), Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Narodowy Instytut Dziedzictwa, muzeum Dom Konferencji w Wannsee.
Zobacz także
- Zawieszenie polskiej flagi na Kolumnie Zwycięstwa w Berlinie
Aktualności
Zawieszenie polskiej flagi na Kolumnie Zwycięstwa w Berlinie
- Obława Augustowska. Zbrodnia niewyjaśniona i nieukarana | Nowa publikacja wydawnictwa Instytutu Pileckiego
Aktualności
Obława Augustowska. Zbrodnia niewyjaśniona i nieukarana | Nowa publikacja wydawnictwa Instytutu Pileckiego
Obława Augustowska to największa zbrodnia dokonana na Polakach już po zakończeniu II wojny światowej. Akcja pacyfikacyjna została zaplanowana, zorganizowana i przeprowadzona przez Sowietów w lipcu 1945 roku na ziemiach północno-wschodniej Polski.
- Instytut Pileckiego na obchodach 80. rocznicy wyzwolenia Bolonii | 23 – 24 kwietnia 2025
Aktualności
Instytut Pileckiego na obchodach 80. rocznicy wyzwolenia Bolonii | 23 – 24 kwietnia 2025
W dniach 23-24 kwietnia przedstawiciele Instytutu Pileckiego uczestniczyli w uroczystych obchodach 80. rocznicy wyzwolenia Bolonii. Członkiem oficjalnej delegacji był prof. dr hab. Krzysztof Ruchniewicz, dyrektor Instytutu Pileckiego.
- Pokaz filmu „Odyseja polska” | Obchody 80. rocznicy wyzwolenia Bolonii
Aktualności
Pokaz filmu „Odyseja polska” | Obchody 80. rocznicy wyzwolenia Bolonii
23 kwietnia 2025 r., w kinie Cinema Modernissimo w samym sercu Bolonii, w ramach oficjalnych obchodów 80. rocznicy wyzwolenia miasta, odbyła się uroczysta premiera filmu dokumentalnego pt. „Odyseja polska” (wł. „L'Odissea polacca”).
- Instytut Pileckiego na obchodach 80. rocznicy wyzwolenia Bolonii
Aktualności
Instytut Pileckiego na obchodach 80. rocznicy wyzwolenia Bolonii
Przedstawiciele Instytutu Pileckiego są Bolonii, gdzie 23 kwietnia rozpoczęły się obchody 80. rocznicy wyzwolenia miasta spod niemieckiej okupacji przez żołnierzy 2. Korpusu Polskiego pod dowództwem generała Władysława Andersa.
- 13 kwietnia | Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej
Aktualności
13 kwietnia | Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej
13 kwietnia 1943 r. niemieckie radio nadało komunikat o odkryciu masowych grobów polskich oficerów w Lesie Katyńskim.
- Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką | Premiera filmu „Dokąd sięga wzrok”
Aktualności
Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką | Premiera filmu „Dokąd sięga wzrok”
24 marca 2025 roku, w małopolskim miasteczku Biecz, odbyła się premiera filmu „Dokąd sięga wzrok” autorstwa Aleksandry Kierety, zrealizowanego przez Instytut Pileckiego.
- Twórcy audioserialu z nominacjami do tegorocznych „Melchiorów”
Aktualności
Twórcy audioserialu z nominacjami do tegorocznych „Melchiorów”
Trzech współtwórców audioserialu "W Nowej Zelandii zaczyna się dzień. Opowieść o dzieciach z Pahiatua" zrealizowanego przez Studio Reportażu PR i Instytut Pileckiego otrzymało nominacje w konkursie o Nagrodę Reporterską Polskiego Radia "Melchiory".
- 24 marca | Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką
Aktualności
24 marca | Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką
W 2018 roku Prezydent RP ustanowił dzień 24 marca Narodowym Dniem Pamięci Polaków Ratujących Żydów pod okupacją niemiecką, upamiętniając wszystkich obywateli polskich, którzy z narażeniem życia udzielali Żydom pomocy podczas niemieckiej okupacji.
- Do 15 kwietnia można oddać głos na Dom Turka w plebiscycie Polska Architektura XXL 2024!
Aktualności
Do 15 kwietnia można oddać głos na Dom Turka w plebiscycie Polska Architektura XXL 2024!
Dom Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej zaprojektowany przez pracownię Tremend został nominowany do nagrody za najlepszą realizację architektoniczną w kategorii "obiekt publiczny" w plebiscycie Polska Architektura XXL 2024.
- "W Instytucie Pileckiego jestem za polifonią głosów i otwartą debatą" | Rozmowa prof. Krzysztofa Ruchniewicza z PAP
Aktualności
"W Instytucie Pileckiego jestem za polifonią głosów i otwartą debatą" | Rozmowa prof. Krzysztofa Ruchniewicza z PAP
- Dyskusja "Zielony korytarz w Łypiwce. Głos ofiar rosyjskiej pułapki" | 3. rocznica agresji Rosji na Ukrainę
Aktualności
Dyskusja "Zielony korytarz w Łypiwce. Głos ofiar rosyjskiej pułapki" | 3. rocznica agresji Rosji na Ukrainę
20 lutego w Galerii Instytutu Pileckiego w Domu Bez Kantów odbyła się dyskusja w związku z trzecią rocznicą rozpoczęcia pełnoskalowej inwazji rosyjskiej na Ukrainę. Rozmowie towarzyszyła prezentacja najnowszego raportu Centrum Lemkina.