Memorandum o współpracy z Centrum Badań Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy - Instytut Pileckiego

Memorandum o współpracy z Centrum Badań Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy

11 września 2024 roku Instytut Pileckiego oraz Centrum Badań Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy podpisały „Memorandum o współpracy”.

Uwzględniając wagę badań historycznych, muzealnych oraz rozumiejąc  ich znaczenie w zakresie  upowszechniania  i wzmacniania pamięci historycznej dotyczącej reżimów totalitarnych i skutków następstw ich rządów, obie instytucje podjęły pierwsze kroki w kierunku szeroko pojętej współpracy.

W spotkaniu, w Warszawie, wzięli udział:

dr Arūnas Bubnys, dyrektor Centrum Badań Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców;

dr Artūras Grickevičius, Działu Badań i Rozpowszechnienia wiedzy o Działaniach Reżimów Okupacyjnych, Departament Badań nad Ludobójstwem i Ruchem Oporu;

Inga Irena Bumažnikova, Dział Badań i Rozpowszechnienia wiedzy o Działaniach Reżimów Okupacyjnych;

dr Wojciech Kozłowski, p.o dyrektor Instytutu Pileckiego;

Krzysztof Wiśniewski, Monika Maniewska, Paulina Kotowska, Paweł Lesisz, Ewelina Czarnowska, Departament Projektów Archiwalnych w Instytucie Pileckiego;

dr Bartłomiej Kapica, dr Jerzy Rohoziński, Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami, Instytut Pileckiego.

W trakcie spotkania dyskutowano m.in na temat wspólnych projektów archiwalnych, naukowych, publikacji i współpracy pomiędzy badaczami zatrudnionymi w obydwu instytucjach. Poruszono także kwestię przeciwdziałania dezinformacji i manipulacji historią, których dokonuje Federacja Rosyjska.

Strona litewska została poinformowana o dotychczasowej dobrej współpracy Instytutu Pileckiego z instytucjami litewskimi w ramach zbierania materiału do filmu "Łagier 0331". Produkcja zrealizowana w 2022 r. opowiada o tragicznych losach mieszkańców Wileńszczyzny „wyzwalanych” przez Armię Czerwoną, przyszłych więźniów obozu kontrolno-filtracyjnego NKWD nr 0331 w Kutaisi (reż. Grzegorz Czerniak, Jerzy Rohoziński, Wojciech Saramonowicz). Podczas  spotkania omawiano także tematy będące przedmiotem wystąpień naukowców, w ramach II Kongresu Badaczy Historii Polski, Litwy, Ukrainy i Białorusi pt. „Wspólnota historyczna czterech narodów– dziedzictwo idei i perspektywy na przyszłość” odbywającego się w dn. 13-16.09 .2024 w Warszawie (zaprezentowane zostanie wystąpienie nt. litewskich ofiar operacji polskiej NKWD w 1937).

Podczas spotkania strona litewska wyraziła zainteresowanie materiałami z Bundesarchiv dotyczącymi pracy przymusowej mieszkańców Litwy.  Omawiano także propozycje współpracy naukowo-wydawniczej.

Informacje o Centrum

Centrum Badań Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy to instytut naukowo-badawczy zajmujący się „badaniem ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości i zbrodni wojennych na Litwie; badaniem prześladowań lokalnych mieszkańców przez reżimy okupacyjne; badaniem zbrojnego i nieuzbrojonego oporu wobec reżimów okupacyjnych; inicjowaniem oceny prawnej działań organizatorów i wykonawców ludobójstwa; oraz upamiętnianiem bojowników o wolność i ofiar ludobójstwa”

Jednym z jego długoterminowych projektów badawczych jest wielotomowa publikacja nazwisk i biografii ofiar sowieckich i nazistowskich prześladowań, pt. „Ludobójstwo ludności litewskiej”.

W 2020 roku uruchomiono dostęp do bazy danych represjonowanych Litwinów z lat 1940-1953 [www.lietuviaisibire.lt]. Baza zawiera najważniejsze informacje o osobie represjonowanej: imię, nazwisko, rok urodzenia, miejsce zamieszkania w czasie represji, charakter doświadczanych represji, rok, region wygnania lub uwięzienia w ZSRR, losy osoby: wrócił, nie wrócił, zginął na miejscu represji.

Tworząc bazę Centrum korzystało z ankiet dotyczących deportacji rozdawanych przez Komisję Sajudios do zbadania zbrodni stalinowskich. W sumie zgromadzono ponad 150 000 dokumentów dotyczących represji doświadczanych przez ludność litewską, zbrojnego i cywilnego oporu wobec sowieckiego reżimu okupacyjnego.

W Centrum działa także Muzeum Okupacji i Walk o Wolność, mieszczące się w dawnym więzieniu KGB w Wilnie.

fot. Anna Snopkowska, Dominik Ludwig

 

Zobacz także