Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych | „Pamiętaj. 23 sierpnia” - Instytut Pileckiego

23 sierpnia obchodzimy Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych, proklamowany przez Parlament Europejski w 2009 roku.

Tego dnia 85 lat temu podpisano pakt Ribbentrop-Mołotow –
porozumienie między nazistowskimi Niemcami i Związkiem Sowieckim,
które utorowało drogę do wybuchu II wojny światowej.

– Pakt Ribbentrop-Mołotow zawarty wieczorem 23 sierpnia 1939 roku był sojuszem dla wojny. Otwierał Niemcom i Związkowi Sowieckiemu drogę do wspólnej zbrojnej napaści na Polskę. Znajomość jego postanowień wśród sojuszników Polski m.in. Wielkiej Brytanii, Francji była jednym z powodów, który spowodował bezczynność aliantów w 1939 roku i niewywiązanie się z przyrzeczonych państwu polskiemu gwarancji. – wyjaśnia dr Joanna Nikel z Instytutu Pileckiego.

Pakt Ribbentrop-Mołotow podpisany przez ministra spraw zagranicznych III Rzeszy oraz ludowego komisarza spraw zagranicznych ZSRS (zawarty w Moskwie w obecności Stalina) wraz z tajnym protokołem dodatkowym, zawierał podział stref interesów w Europie Środkowej i Wschodniej i jednocześnie oznaczał rozbiór Polski, zniszczenie jej państwowości oraz faktyczną kolonizację jej terytorium przez dwa totalitarne imperia.

– Pakt ten stanowił całkowite zniszczenie porządku europejskiego, ustanowionego dwadzieścia lat wcześniej podczas konferencji pokojowej w Wersalu. Negował zasadę samostanowienia narodów oraz równości i niepodległość suwerennych państw, która od zakończenia I wojny światowej stanowiła fundament organizacji porządku międzynarodowego. Treść paktu Ribbentrop Mołotow oznaczała dla sojuszników również wzajemne korzyści gospodarcze: czerpanie przez Rzeszę Niemiecką z zasobów surowcowych Związku Sowieckiego, zaś Związek Sowiecki, co było kontynuacją porozumienia niemiecko- sowieckiego z Rapallo z 1922 roku, miał możliwość dostępu do technologii niemieckich, niemieckiej doktryny wojskowej. Porozumienie to pokazało, że doraźne zyski polityczne były ważniejsze niż ideologia, a jak wiemy - te obydwa państwa totalitarne miały sprzeczne imperialne ambicje i prowadziły przeciwko sobie agresywną retorykę.- dodaje dr Joanna Nikel.

Pakt Ribbentrop-Mołotow był przede wszystkim wyrokiem wydanym na miliony mieszkańców Europy Środkowej. Tydzień po jego podpisaniu 1 września 1939 roku wybuchła II wojna światowa.

23 sierpnia to dzień symboliczny i niezwykle ważny dla Instytutu Pileckiego, którego patronem jest rtm. Witold Pilecki, ochotnik, który dobrowolnie trafił do KL Auschwitz, by zebrać informacje o zbrodniach popełnianych w największym nazistowskim obozie koncentracyjnym i przekazać je światu. Po wojnie został bestialsko zamordowany przez komunistów, a miejsce jego pochówku do dziś pozostaje nieznane.

Instytut Pileckiego razem z Europejską Sieć Pamięć i Solidarność (ESPS) zaprasza do udziału w kampanii społeczno-edukacyjnej pod hasłem „Pamiętaj. 23 sierpnia”, przybliżającej konsekwencje i znaczenie minionych wydarzeń współczesnym Europejczykom.

W ramach tegorocznej akcji powstały między innymi spoty filmowe poświęcone osobom, których życie naznaczyła dramatyczna walka z systemami totalitarnymi, okolicznościowe przypinki oraz – szczególny punkt kampanii - mural w Warszawie.

Pamiątkowe przypinki z napisem „Remember. August 23” można odebrać w przestrzeni wystawienniczej Instytutu Pileckiego, w warszawskim Domu bez Kantów przy ul. Krakowskie Przedmieście 11. Symboliczny gest założenia przypinki to znak pamięci, który co roku zachęca polityków, dziennikarzy, artystów, działaczy społecznych, a także młodych ludzi z całej Europy do dyskusji na temat II wojny światowej i jej skutków.

Adres: Dom bez Kantów, ul. Krakowskie Przedmieście 11, 00-065 Warszawa
Godziny otwarcia: wtorek – niedziela, godz. 11:00-19:00

Galerię spotów filmowych kampanii poświęconych osobom, których życie naznaczyła walka z systemami totalitarnymi, w tym roku uzupełnią sylwetki:

• Johanna Trollmanna (1907–1944), niemieckiego boksera pochodzenia romskiego, ofiary nazistowskich prześladowań, zamordowanego przez obozowego kapo, którego wcześniej pokonał na ringu