Piotr Likos - Instytut Pileckiego

Zawołani po imieniu / Upamiętnieni

Piotr Likos (1900–1943)

Upamiętniony w 2021 roku.

Upamiętniony 30 września 2021 roku w Opoce Dużej.

Mieszkał razem z żoną Apolonią i córką Natalią w Opoce Dużej niedaleko Annopola. Ich dom został wybudowany niedługo przed wybuchem II wojny światowej i stał na obrzeżach wsi. Rodzina utrzymywała się przede wszystkim z pracy w swym niewielkim gospodarstwie. Piotr trudnił się także rybołówstwem i Żydzi często kupowali u niego ryby. Świadectwa głoszą, że z niektórymi z nich zachowywał przyjacielskie relacje.

W czasie okupacji, po zajęciu tego terenu przez Niemców, miejscowi Żydzi zostali umieszczeni w pobliskich gettach. Niedługo potem nastąpiły masowe likwidacje skupisk ludności żydowskiej i tylko nielicznym udało się wtedy uniknąć transportu do obozów śmierci. Musieli oni jednak szukać pomocy, aby przetrwać.

Piotr Likos udzielał schronienia oraz dostarczał żywność ukrywającym się w lesie i w okolicach pobliskiego kamieniołomu rodzinom m.in. Brenerów, Kestenbaumów i Chylów. Nie odmawiał też pomocy polskim partyzantom. Często wspierała go w tym jego nastoletnia córka Natalia. Niekiedy Żydzi sami przychodzili do Likosów po jedzenie. W czasie zimy mogli również liczyć na schronienie w gospodarstwie Piotra. W pewnym momencie Likosowie mieli pod swoją opieką kilkanaście osób pochodzenia żydowskiego. Mimo że sami wiedli bardzo skromne życie, to nie zrezygnowali z udzielania pomocy, choć Piotr przeczuwał najgorsze.

1 czerwca 1943 roku w gospodarstwie Likosów pojawili się niemieccy i ukraińscy żandarmi. Najpierw ostrzelali dom, a potem dotkliwie pobili Piotra, próbując zmusić go do wskazania miejsca kryjówki Żydów. W następstwie przesłuchań rozstrzelano na miejscu Piotra Likosa, jego żonę Apolonię oraz Żydówkę Izę Ler. Córka Natalia, która była wtedy domu, uciekła przez otwarte okno i mimo strzałów oddanych w jej kierunku przez żandarmów udało jej się uniknąć śmierci.

W 1993 roku Yad Vashem przyznał Piotrowi Likosowi medal Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

Instytut Pileckiego upamiętnił go 30 września 2021 roku w Opoce Dużej, kliknij tutaj, aby zobaczyć relację z uroczystości.