„Polski El Greco” | film - Instytut Pileckiego

5 kwietnia 2021 roku na antenie TVP2 odbyła się premiera filmu „Polski El Greco”, którego współproducentem jest Instytut Pileckiego. Dokument opowiada historię przypadkowego odkrycia obrazu hiszpańskiego mistrza na plebanii w Kosowie Lackim.

Dzieje odkrycia i ocalenia dla potomnych obrazu autorstwa El Greca to opowieść o pełnych pasji kobietach – historyczkach sztuki, które przez lata musiały zmagać się z szykanami swojego środowiska. Jednak determinacja w dążeniu do poznania prawdy nie pozwoliła im ani na chwilę zwątpić w to, co podpowiadała im intuicja. To również panorama powojennej Polski, zniszczonej przez totalitaryzm niemiecki i zniewolonej przez sowiecki, gdzie ocalenie i ochrona dziedzictwa kultury stają się dla niektórych życiową misją. Historię odnalezienia „Ekstazy świętego Franciszka” przedstawia film „Polski El Greco” wyprodukowany przez Instytut Pileckiego i TVP.

Zwiastun filmu:

W dokumencie - oprócz relacji świadków wydarzeń - pojawiają się fabularyzowane sceny, a także archiwalne nagrania radiowe i telewizyjne, dzięki którym widzimy, jak wielką sensacją był ten temat w latach siedemdziesiątych. Reżyserką i autorką scenariusza jest Katarzyna J. Kowalska, reporterka, która przez cztery lata dokumentowała losy obrazu, nagrywając dziesiątki godzin rozmów z osobami zaangażowanymi w rozwikłanie tajemnicy arcydzieła mistrza z Toledo. Jak sama podkreśliła, "(...) historia odkrycia i ocalenia obrazu El Greca to opowieść o zmaganiach dwóch inwentaryzatorek, niewysłuchanych, niedocenionych, których przez długie lata nikt nie chciał potraktować poważnie".

Istotną częścią dokumentu są wypowiedzi samej Izabelli Galickiej, która całym sercem zaangażowała się w jego produkcję. Badaczka zmarła 1 listopada 2019 roku; trzy tygodnie przed swoją śmiercią została odznaczona Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Wyróżnienie otrzymała z rąk prof. Magdaleny Gawin, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego. Izabella Galicka była osobą niezwykłą. Jej cała biografia to historia polskiej inteligencji. Nieprzypadkowo to ona wraz z Hanną Sygietyńską odkryły obraz El Greca. Była spoiwem, o wszystkich mówiła dobrze (…). To film o miłości do sztuki, o przyjaźni, o historii niezwykłego odkrycia, odrzucenia i uznania po latach – podkreśliła prof. Magdalena Gawin podczas prapremiery filmu, która miała miejsce 9 marca 2021 roku w Kinie Kultura.

Współproducentem dokumentu jest Instytut Pileckiego. Premiera filmu odbyła się 5 kwietnia na antenie TVP 2.