Jewhenia Bondaruk (1922–ok. 1995) Prokop Bondaruk (1918–2001) - Instytut Pileckiego

Medal / Odznaczeni

Jewhenia Bondaruk (1922–ok. 1995) Prokop Bondaruk (1918–2001)

Odznaczeni w 2023 roku.

Jewhenia i Prokop Bondarukowie mieszkali niedaleko matki Jewhenii, Oksany Karpiuk. Dali schronienie nie tylko najmłodszym z polskiej rodziny Adamowiczów, ale również rodzicom i babci.

Jewhenia po ślubie z Prokopem Bondarukiem zamieszkała blisko swojej matki Oksany Karpiuk. W pobliżu obu rodzin osiedlonych w wołyńskiej Sieniawce swoje gospodarstwo w Aleksandrówce prowadzili Polacy, rodzina Adamowiczów. Adamowiczowie przetrwali atak oddziału OUN-UPA na Aleksandrówkę w nocy z 15 na 16 lipca 1943 roku i od tamtej pory pozostawali w ukryciu. Czworo ich dzieci w ciągu dnia chowało się w zbożu, co nie umknęło uwadze Oksany. Pod koniec sierpnia w Sieniawce ponownie rozległy się strzały. O zmroku Oksana odnalazła dzieci. Ukryła u siebie nie tylko najmłodszych, ale również starszych członków polskiej rodziny: rodziców i babcię. Oksanie pomagała jej córka oraz zięć, Jewhenia i Prokop Bondarukowie. Rodzina Adamowiczów podjęła jednak decyzję o rozdzieleniu się: rodzice z trójką młodszych dzieci schronili się w bunkrze ukrytym w polu, a Teresa (najstarsze dziecko) wraz z babcią Teklą ukryły się w stodole Bondaruków. Trudno sobie wyobrazić przerażenie Jewhenii i Prokopa, kiedy członkowie OUN-UPA rozpoczęli przeszukiwanie zabudowań gospodarczych. Jak relacjonowała Teresa:

„Chodzili po słomie i kłuli bagnetami. W miejscu naszego ukrycia natrafili na belkę, dlatego nie przekłuli nas bagnetem”.

Podczas kolejnego napadu na Aleksandrówkę członkowie OUN-UPA zamordowali rodziców Teresy oraz troje jej rodzeństwa. Tekla Adamowicz nie chciała dłużej narażać życia wnuczki oraz Bondaruków. W zapasce i spódnicy w pasy, jaką nosiły Ukrainki, udało jej się przedostać z Teresą na Zamojszczyznę. W 1944 roku dołączył do nich Michał, mąż Tekli, którego uratowała ukraińska rodzina Kyców. Jewhenia i Prokop Bondarukowie przeżyli wojnę. Przenieśli się do Czerwonogrodu, gdzie dożyli lat 90. XX wieku.

Fragment księgi metrykalnej parafii prawosławnej w Ośmigowiczach z wpisem z 18 lutego 1938 r., dotyczącym ślubu Jewhenii Karpiuk i Prokopa Bondaruka (Archiwum Państwowe Obwodu Wołyńskiego w Łucku)
Prokop Bondaruk. Archiwum Prywatne Viktorii Taranko
1947 rok, Prokop Bondaruk siedzi w dolnym szeregu, pierwszy po lewej stronie, 1947 r. Archiwum Prywatne Wiktorii Tranko
1962 rok, Prokop Bondaruk (trzeci od lewej) i Jewhenia Bondaruk (czwarta od lewej). Archiwum prywatne Wiktorii Taranko
1962 rok, Prokop i Jewhenia Bondaruk, pierwsi z lewej, 1962 r. Archiwum prywatne Wiktorii Taranko

Zobacz także

  • Sofia Kyc (1890–?) Pawło Kyc (1897–?)

    odznaczeni

    Sofia Kyc (1890–?) Pawło Kyc (1897–?)

    Pawło Kyc postanowił pomóc dwóm rodzinom, które mieszkały w sąsiedztwie. Kamila Ziółkowska wspominała, że kiedy „Zbliżał się wieczór, przyszedł sąsiad Ukrainiec Kyc i mówi, by nie nocować w domu”.

  • Berta Ludvighová (1903–1983) Otto Ludvigh (1898–1987)

    odznaczeni

    Berta Ludvighová (1903–1983) Otto Ludvigh (1898–1987)

    Otto Ludvigh i Berta Ludvighová to słowackie małżeństwo, które w domu swojej ciotki Heleny w Kieżmarku, stworzyło miejsce schronienia polskim uchodźcom oraz punkt przerzutowy dla polskich kurierów przewożących informacje z okupowanej Polski na Węgry.

  • Peter Fraser (1884-1950) Janet Fraser (1888-1945)

    odznaczeni

    Peter Fraser (1884-1950) Janet Fraser (1888-1945)

    Jesienią 1944 roku u wybrzeży Nowej Zelandii przycumował transportowiec USS General George M. Randall. Do zejścia na ląd szykowało się 733 polskich dzieci, przeważnie sierot, wraz z opiekunami. Ich szlak wiódł z Polski przez Syberię i Iran.