Działał w Grupie Ładosia, która w czasie drugiej wojny światowej zajmowała się organizacją i produkcją nielegalnych paszportów krajów latynoamerykańskich. Przekazywane Żydom dokumenty istotnie zwiększały szansę na przeżycie.

Urodził się w Ustrzykach w ortodoksyjnej rodzinie żydowskiej. Do Szwajcarii przybył w 1900 roku, by rozpocząć studia, jednak brak funduszy sprawił, że rok później otworzył sklep i zajął się handlem. W czasie I wojny światowej pomagał uchodźcom. Aktywnie działał w społeczności żydowskiej — był jednym z założycieli i liderów międzynarodowej organizacji politycznej Agudat Israel. Zdobyte przez lata w Europie i na świecie kontakty wykorzystywał w czasie II wojny światowej, by ratować Żydów z okupowanych przez Niemcy krajów.

Nawiązawszy współpracę z dyplomatami z polskiego poselstwa w Bernie, stworzył sieć przemytu paszportów do gett znajdujących się na terenie okupowanej Polski. Współfinansował działania grupy Ładosia, zdobywał listy z nazwiskami Żydów, dla których przygotowywane były dokumenty oraz zdjęcia niezbędne do wystawienia paszportów.

Zmarł na zawał serca w Zurychu w listopadzie 1943 roku. Pozostawił po sobie bezcenne zbiory dokumentujące działalność grupy, m.in.: wypełnione dokumenty i korespondencję między polskimi dyplomatami i organizacjami żydowskimi. Tzw. Archiwum Eissa zostało przez rząd polski pozyskane w 2018 roku i wzbogaciło zbiory Miejsca Pamięci i Muzeum Auschwitz-Birkenau.

GRUPA ŁADOSIA

Zwana również berneńską, składała się z polskich dyplomatów, pracowników Poselstwa RP w Bernie oraz współpracujących z nimi przedstawicieli organizacji żydowskich. Na czele grupy stał Aleksander Ładoś, chargé d’affaires polskiego poselstwa. Oprócz niego członkami grupy byli trzej inni polscy dyplomaci zatrudnieni w Poselstwie RP: Stefan Ryniewicz, Konstanty Rokicki i Juliusz Kühl, oraz dwaj działacze szwajcarskich organizacji żydowskich: Abraham Silberschein i Chaim Eiss.

Grupa w czasie drugiej wojny światowej zajmowała się organizacją i produkcją nielegalnych paszportów krajów latynoamerykańskich (przede wszystkim Paragwaju). Początkowo akcja dotyczyła Żydów przebywających w gettach na terenie okupowanej Polski, ale z czasem paszporty zaczęto wysyłać także do innych krajów, m.in. do Holandii.

Przekazywane Żydom dokumenty istotnie zwiększały szansę na przeżycie — dzięki nim ich posiadacze mogli trafić do obozów internowania, a nie obozów zagłady. Szacuje się, że grupa wystawiła paszporty nawet dla 10 000 osób.

fot. domena publiczna