Abraham Silberschein (1881—1951) - Instytut Pileckiego

Medal / Odznaczeni

Abraham Silberschein (1881—1951)

Odznaczony w 2019 roku.

Należał do grupy Ładosia, która wystawiała europejskim Żydom nielegalne paszporty krajów latynoamerykańskich. W ramach działalności grupy podawał nazwiska i dostarczał zdjęcia osób, na które miały być wystawione paszporty.

Polski działacz syjonistyczny, adwokat, polityk. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości był prezesem Organizacji Syjonistycznej w Małopolsce Wschodniej i członkiem władz partii Hitachdut. W latach 1922—1927 był posłem na Sejm RP I kadencji z ramienia Bloku Mniejszości Narodowych. W Sejmie należał do Koła Żydowskiego, do 1925 roku był członkiem jego prezydium. Od 1936 roku działał we władzach Światowego Kongresu Żydów. W sierpniu 1939 roku wyjechał do Szwajcarii.

Zbiór Archiwum Eissa / Pat Mic dla Instytutu Pileckiego

Miesiąc później założył w Genewie Komitet Pomocy Żydowskim Ofiarom Wojny (RELICO). Należał do grupy Ładosia, która wystawiała europejskim Żydom nielegalne paszporty krajów latynoamerykańskich. W ramach działalności grupy podawał nazwiska i dostarczał zdjęcia osób, na które miały być wystawione paszporty, pozyskiwał środki na finansowanie akcji, a także współpracował z latynoamerykańskimi dyplomatami. Za tę działalność w 1943 roku był krótko aresztowany przez szwajcarską policję. Po wojnie pozostał w Szwajcarii, skąd angażował się w pomoc ocalałym z Holokaustu. Zmarł w Genewie w 1951 roku.


GRUPA ŁADOSIA

Zwana również berneńską, składała się z polskich dyplomatów, pracowników Poselstwa RP w Bernie oraz współpracujących z nimi przedstawicieli organizacji żydowskich. Na czele grupy stał Aleksander Ładoś, chargé d’affaires polskiego poselstwa. Oprócz niego członkami grupy byli trzej inni polscy dyplomaci zatrudnieni w Poselstwie RP: Stefan Ryniewicz, Konstanty Rokicki i Juliusz Kühl, oraz dwaj działacze szwajcarskich organizacji żydowskich: Abraham Silberschein i Chaim Eiss.

Zbiór Archiwum Eissa / Pat Mic dla Instytutu Pileckiego

Grupa w czasie drugiej wojny światowej zajmowała się organizacją i produkcją nielegalnych paszportów krajów latynoamerykańskich (przede wszystkim Paragwaju). Początkowo akcja dotyczyła Żydów przebywających w gettach na terenie okupowanej Polski, ale z czasem paszporty zaczęto wysyłać także do innych krajów, m.in. do Holandii.

Przekazywane Żydom dokumenty istotnie zwiększały szansę na przeżycie — dzięki nim ich posiadacze mogli trafić do obozów internowania, a nie obozów zagłady. Szacuje się, że grupa wystawiła paszporty nawet dla 10 000 osób.


fot.: Muzeum Bojowników Getta, Izrael (ze zbiorów archiwum) /

Zobacz także

  • Martha Gammer (1947)

    odznaczeni

    Martha Gammer (1947)

    Martha Gammer, od lat 70 XX w. działała na rzecz lokalnej historii, współtwórczyni i przewodnicząca działającego od 2008 r. Komitetu Pamięci Gusen, którego misją jest dbanie o pamięć ofiar obozu, w tym Polaków.

  • Anna Jelínková (1918–2009)

    odznaczeni

    Anna Jelínková (1918–2009)

    Anna i Jan Jelínkowie w czasie wojny ocalili ponad 40 osób: żydowskie rodziny Fischerów i Fronków, polską rodzinę Siekierskich, Feliksa Zubkiewicza, którego bliscy zginęli z rąk UPA, a także ukraińską rodzinę Łuciuków.

  • Paraskewa Padlewska

    odznaczeni

    Paraskewa Padlewska
    (1888–1960)

    „Przy mężu” – urzędowe określenie stosowane wobec kobiet, które nie pracowały zarobkowo, nie jest w stanie oddać zaradności, jaką przejawiała Paraskewa Padlewska.