Abraham Silberschein (1881—1951) - Instytut Pileckiego
Należał do grupy Ładosia, która wystawiała europejskim Żydom nielegalne paszporty krajów latynoamerykańskich. W ramach działalności grupy podawał nazwiska i dostarczał zdjęcia osób, na które miały być wystawione paszporty.
Polski działacz syjonistyczny, adwokat, polityk. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości był prezesem Organizacji Syjonistycznej w Małopolsce Wschodniej i członkiem władz partii Hitachdut. W latach 1922—1927 był posłem na Sejm RP I kadencji z ramienia Bloku Mniejszości Narodowych. W Sejmie należał do Koła Żydowskiego, do 1925 roku był członkiem jego prezydium. Od 1936 roku działał we władzach Światowego Kongresu Żydów. W sierpniu 1939 roku wyjechał do Szwajcarii.
Miesiąc później założył w Genewie Komitet Pomocy Żydowskim Ofiarom Wojny (RELICO). Należał do grupy Ładosia, która wystawiała europejskim Żydom nielegalne paszporty krajów latynoamerykańskich. W ramach działalności grupy podawał nazwiska i dostarczał zdjęcia osób, na które miały być wystawione paszporty, pozyskiwał środki na finansowanie akcji, a także współpracował z latynoamerykańskimi dyplomatami. Za tę działalność w 1943 roku był krótko aresztowany przez szwajcarską policję. Po wojnie pozostał w Szwajcarii, skąd angażował się w pomoc ocalałym z Holokaustu. Zmarł w Genewie w 1951 roku.
GRUPA ŁADOSIA
Zwana również berneńską, składała się z polskich dyplomatów, pracowników Poselstwa RP w Bernie oraz współpracujących z nimi przedstawicieli organizacji żydowskich. Na czele grupy stał Aleksander Ładoś, chargé d’affaires polskiego poselstwa. Oprócz niego członkami grupy byli trzej inni polscy dyplomaci zatrudnieni w Poselstwie RP: Stefan Ryniewicz, Konstanty Rokicki i Juliusz Kühl, oraz dwaj działacze szwajcarskich organizacji żydowskich: Abraham Silberschein i Chaim Eiss.
Grupa w czasie drugiej wojny światowej zajmowała się organizacją i produkcją nielegalnych paszportów krajów latynoamerykańskich (przede wszystkim Paragwaju). Początkowo akcja dotyczyła Żydów przebywających w gettach na terenie okupowanej Polski, ale z czasem paszporty zaczęto wysyłać także do innych krajów, m.in. do Holandii.
Przekazywane Żydom dokumenty istotnie zwiększały szansę na przeżycie — dzięki nim ich posiadacze mogli trafić do obozów internowania, a nie obozów zagłady. Szacuje się, że grupa wystawiła paszporty nawet dla 10 000 osób.
fot.: Muzeum Bojowników Getta, Izrael (ze zbiorów archiwum) /
Zobacz także
- Mychajło Susła
odznaczeni
Mychajło Susła
(1901–1970)Podwójne Boże Narodzenia, podwójne Wielkanoce, rzymsko- i greckokatolickie – tak świętowanie w Podkamieniu w Galicji Wschodniej wspominała Irena Próchniak. Wraz z wybuchem wojny relacje polsko-ukraińskie zaczęły się pogarszać.
- Ołeksandra Wasiejko z d. Łukaszko (ur. 1946)
odznaczeni
Ołeksandra Wasiejko z d. Łukaszko (ur. 1946)
Latem 1943 roku na Wołyniu doszło do zorganizowanej akcji czystek etnicznych. Od tamtego momentu minęło przeszło siedemdziesiąt lat, a przez cały ten czas Ołeksandra Wasiejko pamiętała o zamordowanych, zanosząc tam kwiaty i modląc się za zmarłych.
- Hélène Pionstka z d. Waldmann
odznaczeni
Hélène Pionstka z d. Waldmann
(1921–2009)W 1941 roku w pobliżu gospodarstwa Émile’a i Alice Waldmannów w Ursprung w Alzacji Niemcy utworzyli obóz jeniecki, do którego trafili polscy żołnierze. Polacy mogli opuszczać obóz, aby pomagać w pracach miejscowym rolnikom.