Konstanty Rokicki (1899—1958) - Instytut Pileckiego

Medal / Odznaczeni

Konstanty Rokicki (1899—1958)

Odznaczony w 2019 roku.

Jako członek Grupy Ładosia samodzielnie wypisał kilka tysięcy blankietów paszportowych Republiki Paragwaju, które — szmuglowane na teren okupowanej Polski — dawały Żydom szansę na uniknięcie Zagłady.

Konstanty Rokicki jako uczestnik wojny polsko-bolszewickiej brał czynny udział w walkach o zachowanie niepodległości. Karierę dyplomatyczną rozpoczął na początku lat 30. w konsulatach w Mińsku, Rydze i Kairze, co doprowadziło go do stanowiska wicekonsula w szwajcarskim Bernie, które objął w 1939 roku i piastował do końca II wojny światowej.

Berno. Poselstwo II RP w Szwajcarii / Narodowe Archiwum Cyfrowe
W tym czasie Rokicki był odpowiedzialny za jedno z najważniejszych zadań grupy Ładosia. W latach 1941—1944 samodzielnie wypisał kilka tysięcy blankietów paszportowych Republiki Paragwaju, które — szmuglowane na teren okupowanej Polski — dawały Żydom szansę na uniknięcie Zagłady. Po zakończeniu wojny odmówił kontynuowania pracy w ambasadzie podległej władzom komunistycznym. Do końca życia pozostał na emigracji w Szwajcarii, gdzie zmarł zapomniany w 1958 roku.

Paszporty z Archiwum Eissa / fot. Pat Mic (Instytut Pileckiego)
Zaledwie kilka lat temu działalność Rokickiego została zauważona i doceniona. W 2018 roku odnaleziono miejsce jego pochówku i odprawiono powtórny, oficjalny pogrzeb w Lucernie z udziałem Prezydenta RP Andrzeja Dudy. W kwietniu 2019 roku izraelski instytut Yad Vashem przyznał Konstantemu Rokickiemu, jako jedynemu z grupy, tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.


GRUPA ŁADOSIA

Zwana również berneńską, składała się z polskich dyplomatów, pracowników Poselstwa RP w Bernie oraz współpracujących z nimi przedstawicieli organizacji żydowskich. Na czele grupy stał Aleksander Ładoś, chargé d’affaires polskiego poselstwa. Oprócz niego członkami grupy byli trzej inni polscy dyplomaci zatrudnieni w Poselstwie RP: Stefan Ryniewicz, Konstanty Rokicki i Juliusz Kühl, oraz dwaj działacze szwajcarskich organizacji żydowskich: Abraham Silberschein i Chaim Eiss.

Paszporty z Archiwum Eissa / fot. Pat Mic (Instytut Pileckiego)

Grupa w czasie drugiej wojny światowej zajmowała się organizacją i produkcją nielegalnych paszportów krajów latynoamerykańskich (przede wszystkim Paragwaju). Początkowo akcja dotyczyła Żydów przebywających w gettach na terenie okupowanej Polski, ale z czasem paszporty zaczęto wysyłać także do innych krajów, m.in. do Holandii.

Przekazywane Żydom dokumenty istotnie zwiększały szansę na przeżycie — dzięki nim ich posiadacze mogli trafić do obozów internowania, a nie obozów zagłady. Szacuje się, że grupa wystawiła paszporty nawet dla 10 000 osób.


fot. domena publiczna

Zobacz także

  • Ilona Andrássy de Csíkszentkirály et Krasznahorka

    odznaczeni

    Ilona Andrássy de Csíkszentkirály et Krasznahorka
    (1917–1990)

    Po wybuchu II wojny światowej Ilona Andrássy, córka Polki i Węgra, hrabiny Marii Chołoniewskiej i hrabiego Manó Andrássyego, współtworzyła w Budapeszcie z innymi arystokratkami Węgiersko-Polski Komitet Opieki nad Uchodźcami.

  • Edith Weiss

    odznaczeni

    Edith Weiss
    (1899–1967)

    Pochodziła z rodziny węgierskich przemysłowców żydowskich. Jej ojciec Manfred Weiss za dostawy dla armii Austro-Węgier otrzymał od cesarza Franciszka Józefa tytuł barona. Wychowywała się w dostatku, ale też w atmosferze szacunku dla ludzi w potrzebie.

  • Anatolij Giergiel (1904—1981)

    odznaczeni

    Anatolij Giergiel (1904—1981)

    Latem 1943 roku, gdy Anatolij Giergiel dowiedział się o planowanym przez oddziały OUN-UPA ataku na Polaków, postanowił ostrzec swojego przyjaciela.