Konferencja z krewnymi zamordowanej z Ulmami żydowskiej rodziny Goldmanów | IV Zjazd Rodzin „Zawołani po imieniu" | Łańcut, Rzeszów, Markowa - Instytut Pileckiego

Na tydzień przed beatyfikacją rodziny Ulmów odbędzie się Zjazd Rodzin „Zawołanych po imieniu”. Jego gośćmi będą przedstawiciele żydowskiej rodziny Goldmanów, za pomoc którym Ulmowie zostali zamordowani.

1–3 września w Łańcucie, Rzeszowie i Markowej po raz czwarty na Zjeździe Rodzin „Zawołanych po imieniu”, spotkają się potomkowie tych, którzy zostali zamordowali za pomoc udzieloną Żydom podczas niemieckiej okupacji. Miejsce to nieprzypadkowe, bowiem 10 września w Markowej zostaną beatyfikowani Wiktoria i Józef Ulmowie oraz ich dzieci. Organizowany przez Instytut Pileckiego Zjazd Rodzin będzie miał w związku z tym szczególną oprawę – w Sadzie Pamięci markowskiego Muzeum Polaków Ratujących Żydów w czasie II wojny światowej zostanie odsłonięta tablica poświęcona wszystkim „Zawołanym po imieniu” – Polakom zamordowanym przez Niemców za pomoc Żydom. W programie Zjazdu przewidziane są zajęcia integracyjne oraz warsztaty o potrzebie pamięci i sposobach jej przekazywania. Wszyscy uczestnicy zwiedzą wspólnie Muzeum i miejsca związane z Wiktorią i Józefem Ulmami, a także odsłonią tablicę upamiętniającą wszystkich „Zawołanych po imieniu”.

Z uwagi na wyjątkowy charakter wydarzenia na Zamku w Łańcucie, w piątek 1 września o godzinie 15:45 odbędzie się konferencja prasowa, w której będą uczestniczyć prof. Magdalena Gawin – dyrektor Instytutu Pileckiego i inicjatorka programu „Zawołani po imieniu”, a także partnerzy wydarzenia: Krzysztof Żaba – dyr. Muzeum-Zamku w Łańcucie, Waldemar Rataj – dyr. Muzeum Polaków Ratujących Żydów, starosta łańcucki Adam Krzysztoń i wójt Gminy Markowej Mirosław Mac, przedstawiciele ratowanej przez Ulmów rodziny Goldmanów oraz krewni rodziny Ulmów – ratowanych i ratujących.

Odsłonięcie tablicy w miejscu pamięci o Polakach ratujących Żydów (3 września o godz. 11:00 w Sadzie Pamięci w Markowej) to także symboliczne włączenie do programu rodziny Ulmów, której dramatyczny los jest symbolem losu ludzi, którzy za pomoc Żydom w czasie niemieckiej okupacji zapłacili życiem, a których nazwiska odkrywamy w ramach programu „Zawołani po imieniu”.

Będziemy w tym roku uczestniczyć w wielkim wydarzeniu, jakim na mocy decyzji papieża Franciszka stanie się wyniesienie Rodziny Ulmów na ołtarze. Takich męczenników, zamordowanych w odwecie za najprostsze gesty człowieczeństwa, było jednak wśród naszych rodaków znacznie więcej. Właśnie im poświęcony jest projekt „Zawołani po imieniu”, rozwijany z wielkim zaangażowaniem przez Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego – podkreślał Prezydent RP Andrzej Duda w liście skierowanym 9 maja 2023 r. do uczestników i organizatorów wydarzeń programu „Zawołani po imieniu”, który objęty jest przezeń Patronatem Honorowym.

Ci, którzy zachowali się tak bohatersko – ich serce biło w innym rytmie – byli z tych, którzy są między człowiekiem a aniołem – powiedział Artur Hofman, przewodniczący Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce o „Zawołanych po Imieniu”, podczas upamiętnienia w Somiance 21 czerwca 2023 r.

„Zawołani po Imieniu” to program Instytutu Pileckiego upamiętniający Polaków zamordowanych przez Niemców za pomoc skazanym na eksterminację Żydom. Został zainicjowany 24 marca 2019 roku, w Narodowym Dniu Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Rozpoczął się w Sadownem, przed zachowaną do dziś piekarnią, świadkiem tragicznego losu Marianny, Leona i Stefana Lubkiewiczów – piekarzy zamordowanych przez Niemców 13 stycznia 1943 roku tylko za to, że sprzedali Żydom chleb. Od tego czasu w 31 miejscowościach upamiętniliśmy Ofiary polskie i żydowskie, Polaków, którzy nieśli pomoc walczącym o przetrwanie w czasie Zagłady i ich żydowskich podopiecznych, którzy ginęli wraz z nimi.

Z przeprowadzonych przez CBOS na zlecenie Instytutu badań wynika, że kultywowanie pamięci o osobach, które poniosły śmierć, ratując Żydów w czasie II wojny światowej, cieszy się powszechną aprobatą, a program odpowiada na ważną społecznie potrzebę pamięci. Postawa „Zawołanych po imieniu” jest dla 80,6% ankietowanych moralnym świadectwem człowieczeństwa, o którym należy pamiętać. 83,5% badanych uważa, że takie osoby powinny być upamiętniane w swoim miejscu zamieszkania lub w miejscowości, w której zginęli. Polacy dostrzegają także aktualny wymiar programu – 59,4% zgadza się, że nagłaśnianie informacji o mordowaniu w czasie wojny ludności cywilnej za pomoc prześladowanym zmniejsza prawdopodobieństwo powtórzenia się takich wydarzeń w przyszłości.

Podkreślała to podczas ubiegłorocznego Zjazdu Rodzin prof. Magdalena Gawin, dyrektor Instyutu Pileckiego: Śmierć za pomoc towarzyszy krwawym konfliktom od setek lat. Jednak w latach okupacji niemieckiej zjawisko to przybrało wyjątkowo drastyczną formę. Śmierć za chleb, za wodę, za słomę do bunkra, za humanitarne odruchy. Sprawcy mordów nie zostali ukarali. Nie możemy o tym zapomnieć.

Jak wspomniała Kamila Sachnowska, kierująca działem „Zawołani po imieniu”: Beatyfikacja Ulmów to święto nas wszystkich.

Pierwszy Zjazd Rodzin „Zawołanych po imieniu” miał miejsce 24 listopada 2019 roku w Broku nad Bugiem, drugi – 25 września 2021 roku w Sali Kolumnowej Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, trzeci raz Rodziny spotkały się w dniach 2–3 września w Folwarku Łochów, w sercu Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego. Z każdym Zjazdem rodziny budują coraz silniejsze więzi międzyśrodowiskowe i międzypokoleniowe, wychowując nowe pokolenie kustoszy pamięci.

- 1 września (piątek), konferencja prasowa na Zamku w Łańcucie, godz. 15:45

- 3 września, odsłonięcie tablicy upamiętniającej "Zawołanych po imieniu" w Sadzie Pamięci Muzeum w Markowej

• godz. 11.00 Msza Święta w Kościele Parafialnym pw. Św. Doroty w Markowej
• godz. 12:30 Odsłonięcie tablicy w Sadzie Pamięci Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej