Paszporty | wystawa o grupie Ładosia - Instytut Pileckiego
06.07.2019 (SOB)
Paszporty | wystawa o grupie Ładosia - Instytut Pileckiego
Obejrzyj najcenniejsze obiekty z Archiwum Eissa. Dziesiątki zdjęć, dokumentów i listów dokumentujących działalność grupy Ładosia – polskich dyplomatów oraz działaczy organizacji żydowskich współpracujących, by ratować europejskich Żydów
Wystawa opowiada o roli rządu RP na uchodźstwie i Polskiego Państwa Podziemnego w informowaniu świata o Holokauście oraz akcjach podejmowanych dla ratowania Żydów z terenów niemieckiej okupacji. Powstała w związku z badaniami prowadzonymi przez Ambasadę Polski w Szwajcarii i Instytut Pileckiego, na podstawie których ogłoszono listę nazwisk Żydów, którzy w wyniku starań tzw. grupy Ładosia otrzymali paszporty krajów Ameryki Południowej. Paszporty te wielu z nich uratowały życie. W sposób szczegółowy prezentuje działalność właśnie grupy Ładosia i jej głównych bohaterów, w tym Chaima Eissa i Aleksandra Ładosia.
Wśród eksponatów znalazły się m.in.: paszporty oraz korespondencja między Chaimem Eissem a polskimi dyplomatami. Są także listy pomiędzy Żydami przebywającymi w gettach a SIlberscheinem, który był jednym z pośredników pomiędzy polskimi Żydami i placówką dyplomatyczną.
Zwiedzający będą mogli przeczytać dokumenty m.in. w formie reprintów. Specjalna prezentacja multimedialna daje możliwość obejrzenia ponad stu niezwykłych portretów pochodzących z archiwum Eissa. To fotografie polskich Żydów powstałe w celu przygotowania dokumentów paszportowych, które miały im umożliwić ucieczkę i ratowanie życia. Zwiedzający poznają również nagranie opisujące akcję przekazywania paszportów do getta warszawskiego.
Za opracowanie wystawy odpowiadali: Hanna Radziejowska, dr Wojciech Kozłowski, dyrektor Instytutu Pileckiego, dr Jakub Kumoch, Ambasador RP w Szwajcarii, Joanna Kumoch, Jędrzej Uszyński. Projekt przygotował: Zespół Wespół, wykonał: Triktrak, za instalację dźwiękową odpowiadał Patryk Zakrocki. Muzeum Auschwitz wyraziło zgodę na prezentację kolekcji Archiwum Eissa.
ARCHIWUM CHAIMA EISSA
Na wystawie obejrzeć można część zbiorów z Archiwum Eissa. Zbiory, których nazwa pochodzą od nazwiska jednego z członków grupy Ładosia – Chaima Eissa, po ponadrocznych negocjacjach zostały odzyskane przez Polskę. Przyczyniła się do tego opinia jego spadkobierców, którzy stwierdzili, że ich miejsce archiwaliów jest w Polsce – w instytucjach dokumentujących Holocaust i przedwojenne życie społeczności żydowskiej. Archiwum zostanie włączone do zbiorów Muzeum Auschwitz. To jedno z największych zbiorów dokumentujących działalność grupy Ładosia.
Chaim Eiss urodzony w Ustrzykach zuryski kupiec, jeden z założycieli i liderów ruchu Agudat Israel, wskazywał nazwiska, na które wystawiano dokumenty, koordynował proces ich przemytu do okupowanej przez III Rzeszę Polski, finansował także pomoc dla Żydów.
GRUPA ŁADOSIA
Pod kierownictwem ambasadora Aleksandra Ładosia nieformalna grupa polskich dyplomatów z poselstwa RP w Bernie oraz przedstawicieli organizacji żydowskich współpracowała, by ratować europejskich Żydów. Dostarczała fałszywe paszporty południowoamerykańskie, m.in.: Paragwaju, Salwadoru, Boliwii, Peru, Haiti i Hondurasu, które chroniły ich właścicieli przed wywózką do obozów zagłady na ternach okupowanych przez niemiecką III Rzeszę. Według różnych szacunków wydano ok. 4 tys. takich dokumentów.
WERNISAŻ W BERNIE
Inauguracja wystawy odbyła się we wrześniu w ambasadzie RP w Bernie. Ekspozycję otworzył dla zwiedzających Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotr Gliński. W uroczystości wzięli udział dyrektor Instytutu dr Wojciech Kozłowski, Jakub Kumoch, ambasador Polski w Szwajcarii, oraz Piotr Cywiński, dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. W kolejnych miesiącach wystawa była prezentowana w kilku szwajcarskich miastach.
ARCHIWUM CHAIMA EISSA W POLSCE
Wystawa towarzyszyła pierwszej w Polsce prezentacji zbiorów Archiwum Eissa, która odbyła się 12 lutego 2019 r. w Belwederze, w obecności Prezydenta RP Andrzeja Dudę.
– Cieszę się, że ludzie z całego świata będą mogli zobaczyć tę wielką historię i usłyszeć o tych ludziach, którzy do tej pory byli naprawdę cichymi bohaterami walki o ludzkie życia, o ludzką godność – powiedział prezydent Andrzej Duda.
W uroczystości wzięli udział: wicepremier prof. Piotr Gliński, wiceminister w MKiDN prof. Magdalena Gawin, dyrektor Państwowego Muzeum w Auschwitz-Birkenau Piotr Cywiński, ambasador RP w Szwajcarii Jakub Kumoch. Instytut Pileckiego reprezentował dyrektor dr Wojciech Kozłowski.
Wystawa prezentowana była w: