„Lemkin. Witness to the Age of Genocide” | otwarcie wystawy w Nowym Jorku - Instytut Pileckiego

21 sierpnia w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku Instytut Pileckiego otworzył wystawę „Lemkin. Witness to the Age of Genocide”.

Ekspozycja przybliża postać Rafała Lemkina, polskiego prawnika żydowskiego pochodzenia, autora pojęcia „ludobójstwo”. Przedsięwzięcie wystawiennicze Instytutu Pileckiego jest pierwszą wystawą prezentującą delegatom ONZ wpływ polskiego doświadczenia dwóch totalitaryzmów na kształtowanie się prawa międzynarodowego i praw człowieka. Data prezentacji wystawy nie jest przypadkowa. Na 23 sierpnia przypada 80. rocznica zawarcia paktu Ribbentrop–Mołotow, który przypieczętował współpracę dwóch totalitarnych mocarstw: III Rzeszy i Związku Sowieckiego. Tego dnia obchodzimy także Europejski Dzień Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu, a to właśnie ludobójcza polityka tych zbrodniczych systemów sprowokowała Lemkina do podjęcia pracy, która istotnie zmieniła prawo międzynarodowe. Otwarcie wystawy w samej siedzibie ONZ stanowi symboliczny powrót do miejsca, w którym Lemkin zrealizował najważniejszą misję swojego życia.

Delegaci blisko 200 narodów świata będą mogli oglądać wystawę aż do dnia 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej – mówi Wojciech Kozłowski, dyrektor Instytutu Pileckiego. – To znamienne, bo przecież historia i praca Rafała Lemkina są żywotnie związane z losami Polski podczas tego konfliktu. Przesłanie Lemkina pozostaje nadal aktualne dla całej wspólnoty międzynarodowej i cieszymy się, że możemy je pokazać nie tylko w bardzo prestiżowym, ale i najwłaściwszym do tego miejscu.

Rafał Lemkin był jednym z najważniejszych prawników XX wieku. Jego staraniom świat zawdzięcza nie tylko samo pojęcie ludobójstwa, lecz także Konwencję w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, przyjętą przez Narody Zjednoczone 9 grudnia 1948 roku. Był to pierwszy po II wojnie
światowej traktat międzynarodowy dotyczący praw człowieka. Rafał Lemkin w nierozłączny sposób związany był z przedwojenną Polską i jej środowiskiem intelektualnym. Inspiracje z kręgu lwowskiej szkoły prawa, zakorzenienie w tradycji wielonarodowej i wielokulturowej Rzeczypospolitej, doświadczenie konfrontacji z dwoma totalitaryzmami w XX wieku – to wszystko stanowi podstawę jego koncepcji ludobójstwa. Jest ona jedną z najważniejszych odpowiedzi na wielkie tragedie XX wieku, która została sformułowana na płaszczyźnie prawa i filozofii politycznej. Otwarcie tej wystawy wpisuje się w wiele innych działań Instytutu mających na celu popularyzację dziedzictwa Lemkina.

Ciesząca się dużym zainteresowaniem wystawa „Lemkin. Świadek wieku ludobójstwa” miała swoją premierę w grudniu 2018 roku. Pod kierunkiem prof. Piotra Madajczyka Instytut Pileckiego prowadzi także projekt badawczy, w ramach którego co roku w grudniu organizowane są międzynarodowe konferencje naukowe oraz została wydana autobiografia Rafała Lemkina.