Zdrajcy, kolaboranci czy zbrodniarze? | Otwarty wykład naukowy OBnT - Instytut Pileckiego
Zdrajcy, kolaboranci czy zbrodniarze? Polskie prawo wobec »odstępstwa od narodowości polskiej« w latach 1944-1950 . Przypadek Pawła Szczurka i Arthura Breitwiesera.
Zapraszamy na wykład otwarty dr Joanny Lubeckiej nt. konsekwencji wpisów na niemiecką listę narodową i uwikłania w niemiecki aparat represji.
Stosunek komunistycznych władz Polski po II wojnie światowej do wpisów na niemiecką listę narodową nie był oczywisty i jednoznaczny. Przepisy prawne tworzone w latach 1944-1956 dotyczące „odstępstwa od narodowości polskiej” były chaotyczne i często sprzeczne. Szczególnie ciekawym przypadkiem jest sądzenie po wojnie zbrodniarzy niemieckich, którzy przed 1 września 1939 r. posiadali polskie obywatelstwo. Dwóch z nich, Paul Szczurek i Arthur Breitwieser, stanęło przed Najwyższym Trybunałem Narodowym, który miał sądzić najważniejszych niemieckich zbrodniarzy ekstradowanych do Polski. Podczas wykładu zostanie ukazane, jak polskie prawo kwalifikowało działania osób uwikłanych w niemiecki aparat represji. Czy kwestia ich „odstępstwa od narodowości polskiej” miała znaczenie w orzecznictwie Najwyższego Trybunału Narodowego? Czy oskarżano ich przede wszystkim o zbrodnie, czy również o kolaborację lub zdradę?
Joanna Lubecka, doktor nauk politycznych, historyk, pracownik Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie i Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie. Autorka monografii „Niemiecki zbrodniarz przed polskim sądem. Krakowskie procesy przed Najwyższym Trybunałem Narodowym”, za którą w 2022 r. otrzymała Nagrodę Pileckiego.
Zobacz także
- Modlitwa i praca – resocjalizacja w carskim więzieniu #gieldahistorii odc. 49
podcast
Modlitwa i praca – resocjalizacja w carskim więzieniu #gieldahistorii odc. 49
Więzienie na Rakowieckiej w Warszawie – dziś kojarzone z czasami PRL, ale jego historia sięga znacznie dalej. W tym odcinku cofamy się do początków XX wieku, gdy carskie władze budowały tu nowoczesny – jak na tamte czasy – kompleks penitencjarny.
- Lato gniewu 1976: jak podwyżka cen doprowadziła do buntu Polaków? #gieldahistorii odc. 48
podcast
Lato gniewu 1976: jak podwyżka cen doprowadziła do buntu Polaków? #gieldahistorii odc. 48
Dlaczego władze PRL zdecydowały się na drastyczną podwyżkę cen żywności w czerwcu 1976 roku? Co naprawdę stało się po przemówieniu premiera Jaroszewicza?
- „Dolina śmierci” Józefa Żmija – 5 lat w piekle KL Gusen | relacja z dyskusji w DBK
debata
„Dolina śmierci” Józefa Żmija – 5 lat w piekle KL Gusen | relacja z dyskusji w DBK
15 maja 2025 roku, na spotkaniu wokół książki wydanej przez Instytut Pileckiego „Dolina śmierci. Wspomnienia więźnia z obozu koncentracyjnego Gusen” autorstwa Józefa Żmija poznaliśmy historię autora z perspektywy jego syna Mariana Żmija.