Pierwsza międzynarodowa wystawa o Wasylu Stusie w Berlinie do 31.05 - Instytut Pileckiego

Wystawa poświęcona zapomnianemu bojownikowi o wolność Ukrainy i Europy!

Pierwsza międzynarodowa wystawa poświęcona zapomnianemu bojownikowi o wolność Ukrainy i Europy, Wasylowi Stusowi: poecie, myślicielowi, kandydatowi do Nagrody Nobla i ukraińskiemu dysydentowi, który zmarł w Związku Sowieckim w 1985 roku, broniąc ukraińskiej tożsamości i języka.

Organizator: Instytut Pileckiego w Berlinie 

Współorganizatorzy: Fundacja im. Heinricha Bölla, Centrum Wasyla Stusa

Języki wydarzenia: niemiecki i ukraiński (wystawa zawiera teksty w j. niemieckim i angielskim)

Pełna wersja informacji prasowej: Pobierz tutaj 

Plan otwarcia (17.10)

18:00 – powitanie

• Claudia Roth, minister stanu ds. kultury i mediów
• J.E. Jan Tombiński, ambasador Polski
• J.E. Ołeksij Makejew, ambasador Ukrainy 
• Hanna Radziejowska, kierownik Instytutu Pileckiego w Berlinie
• Imme Scholz, dyrektor Fundacji im. Heinricha Bölla

18:30 – dyskusja z udziałem Dmytro Stusa i René Bölla: ‘Wasyl Stus: Ein Erbe des Ungehorsams und der europäischen Solidarität mit Dmytro Stus und René Böll’. Moderator: Dorota Danielewicz 

19:45 – spektakl tobimuruiumur („тобі мурую мур Імперії” / „Ich baue die Mauer des Imperiums für dich”) z muzyką Jurija Gurży i Wiktora Portwineowa.

Pełny opis obu wydarzeń znajduje się na dole strony.

„Stus”

Stus być może zakochał się w rytmie i brzmieniu języka ukraińskiego już w dzieciństwie, kiedy matka śpiewała mu ukraińskie pieśni ludowe. To właśnie ta miłość, w połączeniu z dysydenckim instynktem umiłowania wolności, zdefiniowała jego życie. Już w latach sześćdziesiątych postanowił uczyć języka ukraińskiego, sprzeciwiając się odgórnej polityce rusyfikacyjnej prowadzonej na szeroką skalę przez sowieckie władze. Nic dziwnego, że zapłacił za to ogromną cenę: w różnych okresach historii Związku Sowieckiego wielokrotnie go aresztowano, zakazywano publikacji jego prac i przekładów niemieckiej poezji na język ukraiński, a także tłamszono jego działalność w obronie ukraińskiej inteligencji.

Wasyl Stus przyszedł na świat w przededniu katastrofy II wojny światowej. Przetrwał nie tylko niemiecką okupację, lecz także trudne czasy powojenne, kiedy panował wszechobecny głód. Doświadczenie głodu prześladowało go do ostatnich dni życia: zmarł po ogłoszeniu suchej głodówki. Kilka lat wcześniej także podjął strajk głodowy, żeby pozwolono mu zobaczyć się z umierającym ojcem. Wystawa opowiada losy niesłusznie zapomnianego bojownika o wolność Europy, a jednocześnie ukazuje dzieje narodu walczącego o swoje prawo do istnienia.

Walka Stusa o wolność była odpowiedzią na odmowę uznania ukraińskości za odrębną tożsamość, przy której Rosjanie niewzruszenie trwali od wieków. Z tego powodu wystawa opowiada nie tylko o Stusie, lecz także o mało znanym ukraińskim ruchu dysydenckim, którego antysowiecka działalność pozostaje na obrzeżach pamięci zbiorowej Europejczyków.

Ukraińscy poeci znowu muszą walczyć o niepodległość i przetrwanie swojego narodu, choć tym razem musieli porzucić pióra i chwycić za broń, wstępując do ukraińskiej armii. Na wystawie można posłuchać, jak niektórzy z nich czytają wiersze Stusa. Wystawa zawiera także namysł nad filozoficznym aspektem działalności Stusa:

Czy Stus był bohaterem z bajki, czy prawdziwym człowiekiem, którego kompas moralny okazał się dość silny, by chronić wolność w obliczu zła?

Tu nie wyczerpuje się jednak lista współczesnych kontekstów, które zostały ukazane na wystawie. Stus podziwiał zarówno niemiecką, jak i polską kulturę, w tym oba języki i pisarzy z obu krajów, a zwłaszcza polski antykomunistyczny ruch oporu. Dzięki swojej fascynacji oboma krajami, Wasyl Stus pośmiertnie zainspirował współpracę między polskimi, niemieckimi i ukraińskimi organizacjami – porozumienie, którego tak bardzo potrzebuje współczesna Europa!

Organizator: Instytut Pileckiego w Berlinie 

Współorganizatorzy: Fundacja im. Heinricha Bölla, Centrum Wasyla Stusa

Kolofon

Kurator: Ewa Jakubowska 
Pomysł: Hanna Radziejowska
Dokumentacja: Margarita Jegorczenko
Architektura wystawy: Oleksandr Burlaka
Projekt graficzny: Waleria Gujewska

Konsultacje: Dmytro Stus, Kateryna Gryszczenko, Muzeum Lat Sześćdziesiątych, Archiwum Heinricha Bölla w Kolonii, twórcy filmu dokumentalnego „Czarna świeczka jasnej drogi”, Radomyr Mokryk

Teksty: Jurij Prochasko, Margarita Jegorczenko, Ewa Jakubowska

Do pobrania