Drugi dzień konferencji „Formy zaangażowania kobiet w systemach autorytarnych i totalitarnych XX wieku – Polska na europejskim tle porównawczym (1919-1989)" - Instytut Pileckiego

Zapraszamy do udziału w ogólnopolskiej konferencji naukowej organizowanej przez Instytutu Pileckiego dotyczącej form zaangażowania kobiet w systemach autorytarnych i totalitarnych XX wieku.

14-15 października 2025 r.
Instytut Pileckiego, Warszawa, ul. Sienna 82, sala konferencyjna, parter

Konferencja: Formy zaangażowania kobiet w systemach autorytarnych i totalitarnych XX wieku – Polska na europejskim tle porównawczym (1919-1989)

Zapraszamy do rejestracji na konferencję za pomocą formularza (kliknij).

Wiek XX naznaczony został doświadczeniem systemów autorytarnych i totalitarnych, które w sposób fundamentalny wpłynęły na życie milionów ludzi w Europie, w tym w szczególny sposób na losy kobiet. Narracje historyczne przez długi czas marginalizowały kobiece doświadczenia lub przedstawiały je w sposób uproszczony. Tymczasem kobiety, konfrontowane z opresyjnymi realiami politycznymi i społecznymi, wypracowywały złożone i wielowymiarowe strategie działania, obejmujące szerokie spektrum postaw – od czynnego oporu, poprzez różnorodne formy adaptacji, aż po zaangażowanie we współpracę z reżimami i ich współtworzenie.

Celem konferencji jest pogłębiona analiza i dyskusja nad formami oraz strategiami tych właśnie działań, podejmowanych przez kobiety zarówno indywidualnie, jak i w ramach grup formalnych czy nieformalnych środowisk. Pragniemy przyjrzeć się, w jaki sposób kobiety wykorzystywały dostępne sobie narzędzia i przestrzenie do wyrażania sprzeciwu, do przystosowania się do narzuconych warunków, a niekiedy także do współtworzenia i utrwalania porządków autorytarnych i totalitarnych. Interesują nas zarówno losy/biografie konkretnych postaci, jak i funkcjonowanie środowisk kobiecych oraz ich wkład w dynamikę oporu, adaptacji, współtworzenia systemów. Konferencji towarzyszyć będzie również krytyczna refleksja nad rolą kobiet jako sprawczyń - osób odpowiedzialnych za przemoc w systemach autorytarnych i totalitarnych. Aktywna rola kobiet w realizacji represyjnych i zbrodniczych polityk reżimów totalitarnych, przykładowo jako urzędniczek, ideolożek czy kolaborantek była marginalizowana w środowisku naukowym, a także często pomijana i bagatelizowana.

Zapraszamy do rejestracji na konferencję za pomocą formularza (kliknij).

PROGRAM DRUGIEGO DNIA KONFERENCJI 

15 października

10.00 – rozpoczęcie

Panel IV:
Kobiety w nazistowskich obozach i organizacjach oraz obozach sowieckich
Moderator: dr Joanna Nikel

Prof. M. Białokur, UO, In extremum. Kobiety między przystosowaniem, oporem a rezygnacją w nazistowskich obozach (1933–1945)

K. Krupa, IPN Opole, (Nie)codzienne życie w obozie. Formy przystosowania więźniarek do warunków panujących w obozie KL Auschwitz-Birkenau jako przykład oporu wobec systemu totalitarnego

Dr D. Gajda-Szczegielniak, Dyrektor LO V w Opolu, ANS WSZiA w Opolu, „Proszę mi nie współczuć…” Stanisławy Leszczyńskiej wojna z totalitaryzmem za drutami KL Auschwitz – Birkenau w latach 1943 – 1945.

Dr A. Konik, IP, Muzyka stracona- kobiety artystki w nazistowskich obozach śmierci

P. Resel, IPN Łódź, „Zdolna do współpracy" czy ,,moralnie podejrzana"? Wizerunki kobiet-agentek w świetle akt Gestapo w Łodzi – klasyfikacje, stereotypy i ich konsekwencje represyjne

Dr D. Węgrzyn, Śląskie Centrum Wolności i Solidarności, „Inny świat” z innej perspektywy. Obozy dla internowanych z Europy Środkowo-Wschodniej do ZSRS w latach 1945-1950 oczami kobiet

DYSKUSJA z możliwością zadawania pytań

12.30 - PRZERWA

Panel V:
Kobiety wobec rzeczywistości systemu komunistycznego
Moderator: prof. Małgorzata Dajnowicz

Prof. A. Zawistowski, IP/SGH, Kobiety z piwnic bezpieki. Strażniczki Aresztu Wewnętrznego Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego/Komitetu do spraw Bezpieczeństwa Wewnętrznego

Dr A. Stróż-Pawłowska, Na przekór szarzyźnie PRL-u. Życie i twórczość Hanny Rechowicz

J. Kowalska, UwB, Sprawczość w cieniu cenzury. Strategie Heleny Lemańskiej w zarządzaniu Polską Kroniką Filmową (1949-1967)

Dr M. Bauchrowicz-Tocka, UwB, Polityczna kariera Krystyny Marszałek-Młyńczyk

K. Żurawska, UwB, Kobiecy aktywizm w Związku Młodzieży Polskiej na przykładzie działalności Ewy Tarasiewicz

K. Siewak, IH PAN, Ekspertka w rzeczywistości PRL. Przypadek Barbary Tryfan

Dr A. Blaszczyk, University College London, Rodzina polska na wygnaniu. Ewolucja roli kobiety w odbudowie (rekonstrukcji) koncepcji domu na uchodźstwie w powojennej Wielkiej Brytanii jako forma przeciwstawienia się systemowi totalitarnemu i przetrwaniana na obczyźnie

DYSKUSJA z możliwością zadawania pytań

15.20 PODSUMOWANIE I ZAKOŃCZENIE KONFERENCJI

16.00-17.00 – Możliwość zwiedzania wystawy na I piętrze, ul. Sienna 82.

Do pobrania