Komunizm vs faszyzm – dr Paweł Libera o listach F. Fureta i E. Noltego #rozmowyoksiazkach odc. 8 - Instytut Pileckiego
Komunizm vs faszyzm – dr Paweł Libera o listach F. Fureta i E. Noltego #rozmowyoksiazkach odc. 8
W ósmym odcinku „Rozmów o książkach” prezentujemy książkę „Wroga bliskość. Komunizm i faszyzm w XX wieku.
Korespondencja” – zbiór listów François Fureta i Ernsta Noltego – wydaną przez Instytut Pileckiego w 2022 roku w przekładzie Zofii Litwinowicz-Krutnik i Kamila Markiewicza.
Gościem Jakuba Moroza jest dr Paweł Libera – historyk, pracownik Biura Badań Historycznych IPN i Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk. W słynnej pracy „Przeszłość pewnego złudzenia. Esej o idei komunistycznej w XX w.” François Furet skomentował poglądy Ernsta Noltego na temat faszyzmu, nazizmu i komunizmu. Tak zaczęła się znajomość obu historyków i trwająca w latach 1996–1997 wymiana listów, które zostały zebrane w tej książce. „Wroga bliskość” jest zapisem spotkania dwóch wybitnych intelektualistów, którzy – w osobistej formie, dalekiej od chłodnych akademickich wywodów – rozmawiają o sprawach fundamentalnych. Wychodząc z różnych perspektyw, Furet i Nolte odnajdują podobieństwa i różnice w swoim spojrzeniu na genezę i istotę totalitarnych ideologii. Wskazują również na powody głęboko zakorzenionej niechęci do zestawiania zbrodni komunistycznych i nazistowskich na zachodzie Europy. Fragment listu F. Fureta: „Bez względu na odmienną sytuację historyków niemieckich i francuskich, warunkującą ich zrozumienie XX wieku, jest jasne, że obsesja faszyzmu, a zatem i antyfaszyzmu, została zinstrumentalizowana przez ruch komunistyczny jako narzędzie pozwalające ukryć przed opinią publiczną jego prawdziwe oblicze”. O autorach: François Furet (1927–1997) – francuski historyk, badacz dziejów rewolucji francuskiej oraz komunizmu, profesor Uniwersytetu w Chicago. Po polsku ukazały się m.in. jego książki „Prawdziwy koniec Rewolucji Francuskiej” (1994) oraz „Przeszłość pewnego złudzenia. Esej o idei komunistycznej w XX w.” (1996). Został wybrany na członka Akademii Francuskiej. Ernst Nolte (1923–2016) – niemiecki historyk, badacz dwudziestowiecznych totalitaryzmów, profesor Freie Universität w Berlinie. Do jego najbardziej znanych dzieł należą „Der Faschismus in seiner Epoche” (1963) oraz „Der europäische Bürgerkrieg 1917–1945. Nationalsozialismus und Bolschewismus” (1987). W latach 80. jego opinie dotyczące genezy nazizmu wywołały w Niemczech głośną debatę, określaną mianem sporu historyków (Historikerstreit).
Zobacz także
- Modlitwa i praca – resocjalizacja w carskim więzieniu #gieldahistorii odc. 49
podcast
Modlitwa i praca – resocjalizacja w carskim więzieniu #gieldahistorii odc. 49
Więzienie na Rakowieckiej w Warszawie – dziś kojarzone z czasami PRL, ale jego historia sięga znacznie dalej. W tym odcinku cofamy się do początków XX wieku, gdy carskie władze budowały tu nowoczesny – jak na tamte czasy – kompleks penitencjarny.
- Lato gniewu 1976: jak podwyżka cen doprowadziła do buntu Polaków? #gieldahistorii odc. 48
podcast
Lato gniewu 1976: jak podwyżka cen doprowadziła do buntu Polaków? #gieldahistorii odc. 48
Dlaczego władze PRL zdecydowały się na drastyczną podwyżkę cen żywności w czerwcu 1976 roku? Co naprawdę stało się po przemówieniu premiera Jaroszewicza?
- „Dolina śmierci” Józefa Żmija – 5 lat w piekle KL Gusen | relacja z dyskusji w DBK
debata
„Dolina śmierci” Józefa Żmija – 5 lat w piekle KL Gusen | relacja z dyskusji w DBK
15 maja 2025 roku, na spotkaniu wokół książki wydanej przez Instytut Pileckiego „Dolina śmierci. Wspomnienia więźnia z obozu koncentracyjnego Gusen” autorstwa Józefa Żmija poznaliśmy historię autora z perspektywy jego syna Mariana Żmija.