Dyskusja online zorganizowana przez berliński oddział Instytutu Pileckiego z okazji 40-lecia powstania NSZZ „Solidarność".

Minęło 40 lat od powstania polskiej „Solidarności” - związku zawodowego, który stał się jednym z najbardziej znaczących i największych ruchów społecznych na świecie. To niezaprzeczalne zjawisko społeczno-kulturowe objęło w momencie największej mobilizacji niemal całe polskie społeczeństwo. Po fali represji NSZZ „Solidarność" przetrwał w postaci podziemnych, nielegalnych sieci, aby w roku 1989 stać się zapleczem dla przemian politycznych oraz inspiracją dla innych narodów europejskich.

W „Solidarności" odnalazły się i współdziałały osoby o bardzo różnych doświadczeniach, poglądach i motywacjach: robotnicy i intelektualiści, osoby, dla których najważniejsze były wartości religijne, dla innych lewicowe, dla innych narodowe. Rewolucja „Solidarności” wyzwoliła energię społeczną i umożliwiła nowe sposoby działania - nie tylko polityczne. „Solidarność" na nowo określiła wspólnotę. Była ruchem walki o prawa i godność w systemie autorytarnym. Obecnie - po 40 latach - może być atrakcyjnym źródłem inspiracji.

Współczesne demokracje Europy mierzą się z doświadczeniem radykalizmów - skrajności zarówno prawicowych jak i lewicowych - które zagarniają przestrzeń debaty. Wspólnota - rozumiana jako miejsce, w którym osoby o różnych poglądach mogą bezpiecznie się różnić i możliwy jest spór - była czymś obecnym w „Solidarności” i potrzebujemy jej również dzisiaj. Nie da się i nie ma potrzeby odtwarzać tamtą „Solidarność”, jednak jej wartości są nadal atrakcyjne i przyciągają. Rozmawiamy o nich z prof. Ulrike Ackermann, Ralfem Fuecksem, Agnieszką Romaszewską i Jakubem Wygnańskim.

Dyskusję prowadzi Mateusz Fałkowski.

prof. Ulrike Ackermann - profesor nauk politycznych, założycielka i dyrektorka John Stuart Mill Institut für Freiheitforschung. Ostatnio opublikowała Das Schweigen der Mitte: Wege aus der Polarisierungsfalle (2020). Wspierała ruchy obywatelskie w PRL i Czechosłowacji w latach 70. i 80. XX w.

Ralf Fuecks - wieloletni przewodniczący Heinrich Boell Stiftung, działacz Zielonych. Obecnie założyciel i geschäftsführender Gesellschafter des Berliner Thinktanks Zentrum Liberale Moderne. Opublikował m.in. Freiheit verteidigen. Wie wir den Kampf um die offene Gesellschaft gewinnen (2017). Działając w ruchach studenckich w Bremie wspierał „Solidarność".

Agnieszka Romaszewska - dziennikarka, twórczyni i dyrektorka telewizji Bielsat TV nadającej w języku białoruskim. W latach 80. działała w organizacjach opozycyjnych w Polsce składających się na szeroki ruch „Solidarności” - w Niezależnym Zrzeszeniu Studentów, oraz w Ruchu Wolność i Pokój.

Jakub Wygnański - socjolog. W latach 90. jeden z głównych animatorów sektora pozarządowego w Polsce, twórca szeregu organizacji społecznych, prezes Pracowni Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia". W latach 80. uczestnik ruchu samokształceniowego w szkołach średnich.

Mateusz Fałkowski - socjolog, zastępca kierownika oddziału Berlińskiego Instytutu Pileckiego, założyciel i współprowadzący grupy badawczej „Solidarność: Nowe podejścia do analizy ruchu społecznego”.