Po upadku systemu demokracji ludowych państwa Europy Środkowo-Wschodniej na nowo definiowały własną tożsamość. Inspiracji szukano przede wszystkim w ideach demokracji liberalnej i kapitalizmu, które odniosły zwycięstwo nad sowieckim komunizmem. W mniejszym

Debata: Ciągłość i zmiana. Polityka historyczna na Węgrzech | 30.10.2018

Po upadku systemu demokracji ludowych państwa Europy Środkowo-Wschodniej na nowo definiowały własną tożsamość. Inspiracji szukano przede wszystkim w ideach demokracji liberalnej i kapitalizmu, które odniosły zwycięstwo nad sowieckim komunizmem. W mniejszym stopniu odwoływano się do własnej historii.

Czy możliwa jest dziś głęboka redefinicja aktu założycielskiego z przełomu lat 80. i 90.? Węgierska polityka historyczna w epoce Viktora Orbana jest próbą nawiązania do tradycji Korony św. Stefana i dwóch rewolucji z lat 1848 i 1956 przy radykalnym odrzuceniu komunistycznej przeszłości. Symbolem jest tu preambuła do nowej konstytucji z 2011 roku.

Jak ta narracja przekłada się na praktykę działania instytucji kultury pamięci, obchody rocznicowe i świadomość historyczną Węgrów? Czy ma szansę powodzenia w obliczu sporów o przeszłość z sąsiadami? Jakie jest jej miejsce w trudnym dialogu o wspólnej europejskiej historii? Wszędzie na Zachodzie mamy dziś do czynienia z ożywieniem debat o pamięci i tożsamości, co czyni przypadek Węgier szczególnie interesującym.

Wstęp:

dr Pál Attila Illés – historyk specjalizujący się w historii Europy Środkowo-Wschodniej i historii Kościoła, Katolicki Uniwersytet Pétera Pázmánya, II. radca Ambasady Węgier, zastępca szefa misji

Dyskusja:

Grzegorz Górny – dziennikarz, publicysta, Sieci, Program Trzeci Polskiego Radia, autor wydanej w tym roku książki "Węgry. Tysiąc lat samotności"

Andrzej Sadecki – historyk, przez wiele lat analityk polityki węgierskiej w Ośrodku Studiów Wschodnich, Uniwersytet Karola w Pradze

Moderacja: Tomasz Stefanek – Instytut Pileckiego

Pamięć i polityka:

Pamięć i polityka łączą się nierozerwalnie. Nie jest to związek przygodny, rzecz nie sprowadza się do zjawiska politycznej instrumentalizacji historii. Pamięć o wieku XX określa to, kim jesteśmy, definiuje nasze obawy i nadzieje, wpływa na podejmowane decyzje, jest wreszcie źródłem analogii, dzięki którym teraźniejszość postrzegamy przez pryzmat tego, co minione.

Pamięć kształtuje tożsamość społeczeństw Zachodu, a dzisiejszy kryzys w swym najgłębszym wymiarze ma przecież charakter tożsamościowy. Bez dyskusji o historii XX wieku nie sposób zrozumieć kluczowych dylematów politycznych współczesności – kryzysu finansowego, masowych migracji, sytuacji na Wschodzie, zmian w Unii Europejskiej czy stanu relacji transatlantyckich.