MITTELEUROPA – CZY TYLKO HISTORIA? | konferencja naukowa - Instytut Pileckiego

14 czerwca, Pałac Staszica w Warszawie
Ul. Nowy Świat 72, Warszawa
Sala Erazma Majewskiego, 3 piętro

Punktem odniesienia konferencji jest słynna książka Friedricha Naumanna „Mitteleuropa – nowy porządek w sercu Europy”, której pierwsze polskie tłumaczenie wydał niedawno Instytut Pileckiego. Jego wydana w 1915 roku książka okazała się bestsellerem. Przedstawiony przez Naumanna projekt Mitteleuropy, rozumiany jako ustanowienie dominacji Niemiec między Bałtykiem, Morzem Czarnym i Adriatykiem stanowi dla współczesnego czytelnika fascynujący przykład sposobu myślenia niemieckich elit o naszym regionie. Autor odwołując się do idei, które w niemieckiej myśli politycznej pojawiały się znacznie wcześniej, wypracował własne, oryginalne stanowisko.

Przez lata stanowiło ono ważny punkt odniesienia w dyskusjach toczonych w najważniejszych kręgach politycznych i gospodarczych Niemiec. Celem konferencji jest prześledzenie tych oddziaływań zarówno w odniesieniu do niemieckiej myśli i kultury politycznej jak i w odniesieniu do kontekstu międzynarodowego towarzyszącego od początku strategii Mitteleuropy. Ważne pytanie, które również będzie przedmiotem refleksji uczestników
konferencji i panelu po jej zakończeniu, brzmi: czy nasze czasy są widownią powrotu idei, które w 1915 roku zawarł na kartach swojej książki Friedrich Naumann?

PROGRAM KONFERENCJI

• 10.30 prof. Magdalena Gawin, Dyrektor Instytutu Pileckiego – słowo wstępne
• 11.00 – 12.30
  • prof. Grzegorz Kucharczyk (Instytut Historii PAN, Instytut Pileckiego) - Koncepcja Mitteleuropy a niemieckie tradycje polityki wschodniej do 1918 roku
  • prof. Bogdan Musiał – Mitteleuropa a Rapallo - historia długiego trwania
  • prof. Stanisław Żerko (Instytut Zachodni) – Hitlerowskie koncepcje "urządzenia niemieckiego Wschodu" a Mitteleuropa
• 12.30 – 12.45 Przerwa kawowa
• 12.45 – 14.15
  • prof. Hanna Marczewska - Zagdańska (Instytut Historii PAN) – Amerykańskie reakcje na program "Mitteleuropy"
  • prof. Hieronim Grala (Uniwersytet Warszawski) – Rosja a Mitteleuropa
  • dr Krzysztof Rak (Dyrektor Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej) – Mitteleuropa a Ostpolitik RFN
• 14.15 – 15.15 OBIAD
• 15.15 – 16.15
  • prof. Tomasz Chinciński (Instytut Pileckiego) – Europa Środkowa w koncepcjach geopolitycznych Karla Haushofera i Aleksandra Dugina. Próba porównania
  • prof. Andrzej Zawistowski (Instytut Pileckiego i Szkoła Główna Handlowa) – Mitteleuropa w banknocie i monecie czyli o marce polskiej
• 16.15-17.00 Przerwa kawowa
   
• 17.00 – 18.30 DEBATA: MITTELEUROPA – CZY TYLKO HISTORIA? Uczestnicy debaty kończącej konferencję poświęconą Mitteleuropie odniosą się do jej tytułowego zagadnienia: czy koncepcja sformułowana w 1915 roku przez Friedricha Naumanna jest już zamkniętą historią? Czy autor bestsellerowej książki z czasów pierwszej wojny światowej był wizjonerem, wyprzedzającym swoje czasy? W tym kontekście istotną kwestią jest podjęcie refleksji nad kontynuacją (lub zmianami) w tradycjach niemieckiej kultury politycznej oraz jej postrzeganiu Europy Środkowej. Przedmiotem zainteresowania
  uczestników debaty będzie również próba zarysowania różnic (a może podobieństw) między niemiecką wizją Mitteleuropy a inicjatywą Trójmorza. Kontrola i wpływ versus współpraca i solidarność europejska – czy jest to alternatywa, która tkwi za tymi koncepcjami?
  • prof. Hieronimem Grala
  • prof. Grzegorz Kucharczyk
  • prof. Bogdan Musiał
  • prowadzenie: Jakub Moroz